Օրդալիում

Կրակի փորձությունը

Օրդալիում (լատին․՝ ordalium – դատավճիռ, դատաստան), «աստվածային դատաստան», ստրկատիրական և ֆեոդալական հասարակարգերում փորձության ենթարկելու միջոցով անձի անմեղությունը կամ մեղավորությունն ի հայտ բերելու եղանակ։

Հիմք

Մեղադրյալը անցնում է կրակի միջով

Հիմք ընդունելով, թե, իբր աստված պաշտպանում է անմեղին, կասկածվողին ենթարկում էին փորձությունների՝ ստիպում էին ձեռքի մեջ պահել շիկացած երկաթ, հանել եռացրած ջրով լի ամանի մեջ ընկղմված առարկան և այլն։

Եթե նա դիմանում էր փորձությանը, ապա համարվում էր անմեղ և արդարացվում։ Օրդալիումի մասին վկայություններ կան Համմուրաբիի օրենքներում, Մանուի օրենքներում և այլն։ Օրդալիումը մեծ չափով կիրառվել է միջնադարում։

Օրդալիումին հիմնականում դիմել են անհերքելի ապացույցների բացակայության դեպքում։ Օրդալիումի առանձին տեսակներ պահպանվել են մինչև 18-րդ դարի կեսը։

Գրականություն

• Bartlett, Robert (1986). Trial by Fire and Water: The Medieval Judicial Ordeal. Oxford: Clarendon Press. ISBN 9780198219736. OCLC 570398111.
• Glitsch, Heinrich (1913). Mittelalterliche Gottesurteile (German). Leipzig: R. Voigtländer. OCLC 10741467.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
• Kadri, Sadakat (2005). The Trial: A History from Socrates to O.J. Simpson. New York: Random House. ISBN 9780375505508. OCLC 624723889.
• Kaegi, Adolf (1887). Alter und Herkunft des germanischen Gottesurteils (German). Zurich: s.n. OCLC 82221961.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
• Lea, Henry C. (1866). Superstition and Force. Philadelphia: Collins, Printer. OCLC 18128359.
• Miller, William Ian (1988). «Ordeal in Iceland». Scandinavian Studies. 60 (2): 189–218. JSTOR 40918943.
• Pilarczyk, Ian C. (1996). «Between a Rock and a Hot Place: Issues of Subjectivity and Rationality in the Medieval Ordeal by Hot Iron» (PDF). Anglo-America Law Review. 25: 87–112.

Արտաքին հղումներ

• Encyclopædia Britannica Online "Ordeal"
• ordeals1.html Արխիվացված 2012-10-30 Wayback Machine
• water-ordeal.html Արխիվացված 2012-10-30 Wayback Machine

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 12, էջ 589)։