Օուքենի օրենք

Գործազրկության մակարդակի և ՀԱԱ-ի աճի տեմպի կախվածությունը (США, 1947—2002)

Օուքենի օրենք, գործազրկության մակարդակի և ՀԱԱ-ի աճի տեմպի միջև կախվածություն ԱՄՆ-ում սկսած 1960-ական թթ, որը ենթադրում էր, որ գործազրկության մակարդակի 1 տոկոս ավելացումը գործազրկության բնական մակարդակից ՀԱԱ-ն կրճատում է 2.5 տոկոսով՝ համեմատած պոտենցիալ ՀԱԱ-ի հետ։ Այլ երկրների համար տարբեր ժամանակահատվածներում և պայմաններում այն կարող է լինել տարբեր թվերով։

Օրենքը կոչվում է ամերիկացի տնտեսագետ Արթուր Օուքենի անունով։ Իրականում սա ոչ թե օրենք է, այլ միտում։

${\frac {Y-Y*}{Y*}}=-Bu_{c}$,

որտեղ՝ Y — փաստացի ՀՆԱ, Y* — պոտենցիալ ՀՆԱ, $u_{c}$ — ցիկլային գործազրկության մակարդակ, B — էմպիրիկ գործակից (սովորաբար ընդունում են 2.5)։ Յուրաքանչյուր երկիր, կախված ժամանակից, կունենա իր B գործակիցը։

Բանաձևից հետևում է, որ եթե երկրում ցիկլային գործազրկությունը բացակայի, ապա փաստացի ՀՆԱ-ն կհավասարվի պոտենցիալին, այսինքն՝ տնտեսության մեջ կօգտագործվեն բոլոր հնարավոր միջոցները։

Հետևանք Օուքենի օրենքից.

${\frac {Y_{1}-Y_{0}}{Y_{0}}}=-{\frac {B(u_{1}-u_{0})}{1-Bu_{0}}}$

• $Y_{1},u_{1}$ — ՀԱԱ և գործազրկության մակարդակը ընթացիկ ժամանակահատվածում,
• $Y_{0},u_{0}$ — ՀԱԱ և գործազրկության մակարդակը բազային ժամանակահատվածում։

Փորձը ցույց է տալիս, որ Օուքենի օրենքը ոչ միշտ է իրականանում, այսինքն՝ չի համարվում ունիվերսալ տնտեսագիտական օրենք։