Տիրանոզավր ռեքս
Տիրանոզավր ռեքսը (անգլ.՝ Tyrannosaurus , «բռնակալ մողես արքա»)[1] ապրել է մոտ 70 միլիոն տարի առաջ։ Ավելի քան 12 մետրերկարությամբ և մարդուց 3 անգամ բարձր այս դինոզավրը ամենախոշոր և ամենադաժան արարածներից էր, որ երբևիցե գոյություն է ունեցել երկրի վրա։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամբաղջական բրածո կնախքներ հազվադեպ են հանդիպում, սակայն 1990 թվականին Ամերիկայում հայդնաբերվել են տիրանոզավրի երկու գրեթե ամբողջական կմախքներ։ Ուսումնասիրելով դրանք տիրանոզավրերի այլ կմախքներ՝ մասնագետները համոզվեցին, որ, ի տարբերություն մեր օրերի գիշատիչ կենդանիներ, օրինակ՝ առյուծների և վագրերի, էգ տիրանոզավրը հավանաբար ավելի մեծ է եղել արուից։ Տիրանոզավրն ուներ 18 սմ երկարության հասնող ատամներ։ Նրա ատամների ծայրերը ածելու նման սուր էին, որոնցով խոցում էր որսին, իսկ սղոցանման եզրերով կտրում էր միսը։ Չափահաս տիրանոզավրը ուներ 50-100 ատամ, և եթե մեկն ընկնում էր, մյուսն էր աճում դրա փոխարեն։ Տիրանոզավրի թաթերը չափազանց փոքր էին զոհին ճանկելու համար։ Դրանք չէին հասնում անգամ բերանին։
.jpg)
Նրա գլուխը և ատամները այնքան ուժեղ ու ոչ ոչնչացնող էին, որ որս բռնելու համար թաթերնբ անհրաժեշտ չէին։ Որոշ մասնագետներ կարծում են, թե տիրանոզավրը լեշեր են եղել, կերել են մահացած կենդանիներ և գողացել են այլ գիշատիչների որսը։ Մյուսների կարծիքով՝ նա կարող էլ վազել ռնգեղջուրի պես արագ (ժամում 50 կմ) և կատաղի որսորդ էր։ Վերջին հայտնագործությունները ցույց են տալիս, որ կարող էր անել և՛ մեկը, և՛ մյուսը։ Մի ժամանակ մասնագետները կարծում էին, թե տիրոնազավրերը կանգնում էին ուղիղ և քայլում էին դանդաղ՝ քարշ տալով պոչը գետնի վրայով։ Ուսումնասիրելով ավելի ամբողջական կմախքները՝ այժմ ենթադրում են, որ տիրանոզավրը թեքվում էր առաջ, պոչը տնկում էր հավասառակշռությունը պահելու համար և կարողանում էր արագ վաղել։ Դատելով գանգից և ուղեղի չափից՝ ունեցել է լավ տեսողություն ու լսողություն, ինչպես նաև հոտի գերազանց զգացողություն։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Douglas Harper. «Tyrannosaurus (n.)». Online Etymology Dictionary (անգլերեն). etymonline.com. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 6-ին.
{{cite web}}: External link in|publisher=