Վարդան Վարդանով

Վարդան Վարդանով
Ծնվել է	հունվարի 12, 1853(1853-01-12) Թիֆլիս, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	1919 Պետրոգրադ, Խորհրդային Ռուսաստան
Մասնագիտություն	գիտնական

Վարդանով (Վարդանյան) Վարդան Իվանի (ծնվել է 1853 թվականի հունվարի 12-ին Թիֆլիսում - մահացել է 1919 թվականին, Պետրոգրաֆում), հայ ֆիզիոլոգ։ Իվան Պավլովի առաջին հայ աշխատակիցը, Պետերբուրգի բժշկական բարձրագույն դպրոցների առաջին հայ պրոֆեսորը։ 1871 թվականին ավարտել է Թիֆլիսի դասական գիմնազիան, ընդունվել Պետերբուրգի բժշկավիրաբուժական ակադեմիա։ 1877—1878 թվականներին ռուս-թուրքական պատերազմի ժամանակ ծառայել է Բալկանյան ռազմաճակատում։ 1898 թվականից Վարդանովը ֆիզիոլոգիա է դասավանդել Պետերբուրգի կանանց բժշկական համալսարանում, 1904 թվականից՝ նույն համալսարանի օրդինար պրոֆեսոր, կյանքի վերջին տարիներին՝ տնօրենի գիտական գծով տեղակալ։

Այդտեղ Վարդանովը հիմնել է ֆիզիոլոգիայի ամբիոնը և լաբորատորիան։ 1895 թվականից մինչև կյանքի վերջը Իվան Պավլովի ասիստենտն էր Պետերբուրգի ռազմաբժշկական ակադեմիայում։ Վարդանովը ֆիզիոլոգիա է դասավանդել նաև Պետերբուրգի նյարդահոգեբուժական համալսարանում, մանկավարժական ակադեմիայում և այլ ուսումնական հաստատություններում։

Վարդանովի գիտական աշխատանքները վերաբերում են դեպրեսոր և թափառող նյարդերի փոխհարաբերության, օրգանիզմի գազափոխանակության, ջերմակարգավորման հարցերին։ Վարդանովը 1892 թվականին դոկտորական դիսերտացիա է պաշտպանել «Գալվանական երևույթներ գորտի մաշկում» թեմայով։ Վարդանովը «Ֆիզիոլոգիայի դասընթաց» (1906) և «Նոթեր ֆիզիոլոգիայի վերաբերյալ (1915) ձեռնարկների հեղինակ է։ 1908 թվականին Վարդանովը ընտրվել է Պետերբուրգի ռուս բժիշկների ընկերության իսկական անդամ, 1911 թվականին՝ փորձառական մանկավարժության ընկերության պատվավոր անդամ։

Գրականություն

• Լալայան Ա. Ա., Նշանավոր հայ ֆիզիոլոգ Վ. Ի. Վարդանովը, Երևան, 1969։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 11, էջ 324)։