Վայնբերգի անկյուն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հայտնի տարրական մասնիկների թույլ իզոսպինի՝ T3-ի և թույլ հիպերլիցքի՝ YW-ի սխեման, որը ցույց է տալիս Q էլեկտրական լիցքը Վայնբերգի անկյունից։ Չեզոք Հիգսի դաշտը խզում է էլեկտրաթույլ փոխազդեցությունը և փոխազդում է մյուս մասնիկների հետ՝ զանգված հաղորդելով նրանց։ Հիգսի դաշտի բաղադրիչները W և Z զանգվածեղ բոզոնների մաս են կազմում։

Վայնբերգի անկյուն, թույլ խառնող անկյուն (անգլ. weak mixing angle), թույլ փոխազդեցության Վայնբերգ-Սալամի տեսության պարամետր, սովորաբար նշանակվում է θW։ Դա այն անկյունն է, որով սիմետրիայի ինքնակամ խախտումը պտտվում է սկզբնական W0 և B0 վեկտորական հարթությունը՝ արդյունքում առաջացնելով Z0 բոզոն և ֆոտոն՝

։

Այն նաև տալիս է W և Z բոզոնների զանգվածների միջև կապը (նշանակվում են որպես mW և mZ).

Վայնբերգի անկյունը կարող է արտահայտվել -ի և -ի կապի գործակիցներով (g և g' համապատասխանաբար).

և ։

Քանի որ խառնող անկյունների արժեքը որոշվում է փորձնականորեն, այն մաթեմատիկորեն սահմանվում է որպես[1]

θW-ի արժեքը փոխվում է իմպուլսի տեղափոխության Q ֆունկցիա։ Այս փոփոխությունը էլեկտրաթույլ փոխազդեցության առանցքային կանխատեսումներից է։ Ավելի ճշգրիտ չափումներ են արվել էլեկտրոն-պոզիտրոնային բախիչի փորձերում, որոնք Z բոզոնի mZ զանգվածին համապատասխան տվել են 91,2 ԳէՎ/c արժեքը։

Գործնականում ավելի հաճախ կիրառվում է sin2θW մեծությունը։ 2004-ի լավագույն գնահատականը sin2θW-ի համար 91,2 ԳէՎ/c արժեքն է։ Զույգության խախտման փորձերը sin2θW-ի համար ավելի փոքր Q-ի արժեքներ՝ 0,01 ԳէՎ/c-ից պակաս, սակայն ավելի պակաս ճշտությամբ։ թվականին զույգության խախտման հետազոտությունների արդյունքների վերաբերյալ Մյուլլերի ցրման փորձերից sin2θW = 0,2397 ± 0.0013 դեպքում ստացվել է Q = 0,16 ԳէՎ/c։ Այս արդյուքները համապատասխանում են ~30° Վայնբերգի անկյանը։

Նշենք սակայն, որ Վայնբերգի անկյան որոշակի արժեքը ստանդարտ մոդելի կանխատեսում չէ. այն բաց, չֆիքսված պարամետր է։ Ներկայումս համընդհանուր ընդունված տեսություն չկա, որը բացատրի, թե ինչու է չափված արժեքը հենց այդ ստացվում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. L. B. Okun (1982). Leptons and Quarks. North-Holland Physics Publishing. էջ 214. ISBN 0-444-86924-7.