«Նիկոլայ Միխայլովսկի»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
⚫ | |||
'''Նիկոլայ Կոնստանտինովիչ Միխայլովսկի''' ([[1842]]-[[1904]]), ռուս [[հրապարակախոս]], լիբերալ նարոդնիկության տեսաբան, գրաքննադատ։ Ծագումով՝ ազնվական։ |
'''Նիկոլայ Կոնստանտինովիչ Միխայլովսկի''' ([[1842]]-[[1904]]), ռուս [[հրապարակախոս]], լիբերալ նարոդնիկության տեսաբան, գրաքննադատ։ Ծագումով՝ ազնվական։ |
||
== Ուսում == |
|||
⚫ | |||
Սովորել է [[Պետերբուրգ]]ի հանքային ինժեներների ինստիտուտում, հեռացվել ուսանողական հուզումներին մասնակցելու համար։ Աշխատակցել է ժամանակի առաջադիմական [[մամուլ]]ին։ [[1879]] թվականին հարել է [[«Նարոդնայա վոլյա»]]-ին։ Իրեն համարում էր Ն․ Չեռնիշևսկու հետևորդ, իրականում, նրա համեմատությամբ, |
|||
⚫ | |||
{{քաղվածք| «․․․փիլիսոփայության մեջ կատարեց մի քայլ ետ»}} |
|||
⚫ | |||
⚫ | Պ․ [[Լավրով]]ի հետ մշակել է «իդեալի» ազատ ընտրության գաղափարը, որն առաջավոր մտավորականության առաջադրած ուղիով հասարակության վերափոխման [[փիլիսոփա]]յական հիմնավորումն էր։ Միխայլովսկին տարբերակում և իրար է հակադրում օբյեկտիվ (բնության ուսումնասիրության) և սուբյեկտիվ (հասարակության ուսումնասիրության) մեթոդները։ Սուբյեկտիվ մեթոդը [[հասարակություն]]ը դիտում է որպես գործունեության ազատ ընտրության գիտակցությամբ օժտված մարդկանց հանրագումար, մերժում օբյեկտիվ օրինաչափությունները։ Ըստ Միխայլովսկու, անհատը պատմական հետազոտման ելակետն է և հասարակական արժեքների բարձրագույն չափանիշը։ «Նարոդնայա վոլյա»-ի ջախջախումով սկսվում և հետզհետե խորանում է Միխայլովսկու գաղափարական ճգնաժամը, որն արտահայտվեց «հերոսների և ամբոխի» ուսմունքում։ Միխայլովսկու համոզմամբ, արդի հասարակարգի դաժան օրենքները ժողովրդական զանգվածներին վերածում են «ամբոխի», պատմությունը կերտում է «հերոսը», որն իր օրինակով կարող է սխրանքի կամ հանցանքի մղել «ամբոխին»։ Միխայլովսկին անդրադարձել է [[Կարլ Մարքս]]ի տեսական ժառանգությանը և պաշտպանել նրա տնտեսագիտական հայացքները։ Սակայն, ինչպես նկատել է Վ․ Ի․ [[Լենին]]ը, նրան «․․․վերին աստիճանի բնորոշ է այդ դոկտրինան լիովին չըմբռնելը․․․»։ |
||
== Քնադատություններ == |
|||
Անհիմն քննադատել է [[մարքսիստ]]ներին [[կապիտալիզմ]]ը պաշտպանելու, [[1860]]-[[1870]]-ական թվականների հեղափոխական ժառանգությունից հրաժարվելու համար։ Վլադիմիր Իլիչ Լենինը բացահայտել է Միխայլովսկուու հայացքների սնանկությունը, միաժամանակ նշել նրա |
|||
{{քաղվածք| «․․․պատմական մեծ ծառայությունը բուրժուա-դեմոկրատական շարժման մեջ հօգուտ Ռուսաստանի ազատագրության․․․»։}} |
|||
⚫ | Որպես գրաքննադատ Միխայլովսկին շարունակում էր հեղափոխական դեմոկրատների լավագույն ավանդույթները։ Գրողը հասարակության բարոյական դատավորն է, [[գրականություն]]ը՝ խղճի ձայնը։ Աշխատանքներ է նվիրել [[Լև Տոլստոյ]]ին, Ֆ․ Դոստոևսկուն, Գ․ Ուսպենսկուն, Վ․ Գարշինին, Մաքսիմ Գորկուն և այլոց, պայքարել է «մաքուր արվեստի» և նատուրալիզմի դեմ։ Հայ իրականության մեջ Միխայլովսկու հայացքներին անդրադարձել և որոշ ըմբռնումներն որդեգրել են Ե․ Ֆրանգյանը և նրան հարող այլ փիլիսոփաներ։ |
||
{{ՀՍՀ}} |
{{ՀՍՀ}} |
||
{{DEFAULTSORT:Միխայլովսկի, Նիկոլայ}} |
{{DEFAULTSORT:Միխայլովսկի, Նիկոլայ}} |
11:41, 23 Հոկտեմբերի 2014-ի տարբերակ
Նիկոլայ Կոնստանտինովիչ Միխայլովսկի (1842-1904), ռուս հրապարակախոս, լիբերալ նարոդնիկության տեսաբան, գրաքննադատ։ Ծագումով՝ ազնվական։
Ուսում
Սովորել է Պետերբուրգի հանքային ինժեներների ինստիտուտում, հեռացվել ուսանողական հուզումներին մասնակցելու համար։ Աշխատակցել է ժամանակի առաջադիմական մամուլին։ 1879 թվականին հարել է «Նարոդնայա վոլյա»-ին։ Իրեն համարում էր Ն․ Չեռնիշևսկու հետևորդ, իրականում, նրա համեմատությամբ,
«․․․փիլիսոփայության մեջ կատարեց մի քայլ ետ» |
Պ․ Լավրովի հետ մշակել է «իդեալի» ազատ ընտրության գաղափարը, որն առաջավոր մտավորականության առաջադրած ուղիով հասարակության վերափոխման փիլիսոփայական հիմնավորումն էր։ Միխայլովսկին տարբերակում և իրար է հակադրում օբյեկտիվ (բնության ուսումնասիրության) և սուբյեկտիվ (հասարակության ուսումնասիրության) մեթոդները։ Սուբյեկտիվ մեթոդը հասարակությունը դիտում է որպես գործունեության ազատ ընտրության գիտակցությամբ օժտված մարդկանց հանրագումար, մերժում օբյեկտիվ օրինաչափությունները։ Ըստ Միխայլովսկու, անհատը պատմական հետազոտման ելակետն է և հասարակական արժեքների բարձրագույն չափանիշը։ «Նարոդնայա վոլյա»-ի ջախջախումով սկսվում և հետզհետե խորանում է Միխայլովսկու գաղափարական ճգնաժամը, որն արտահայտվեց «հերոսների և ամբոխի» ուսմունքում։ Միխայլովսկու համոզմամբ, արդի հասարակարգի դաժան օրենքները ժողովրդական զանգվածներին վերածում են «ամբոխի», պատմությունը կերտում է «հերոսը», որն իր օրինակով կարող է սխրանքի կամ հանցանքի մղել «ամբոխին»։ Միխայլովսկին անդրադարձել է Կարլ Մարքսի տեսական ժառանգությանը և պաշտպանել նրա տնտեսագիտական հայացքները։ Սակայն, ինչպես նկատել է Վ․ Ի․ Լենինը, նրան «․․․վերին աստիճանի բնորոշ է այդ դոկտրինան լիովին չըմբռնելը․․․»։
Քնադատություններ
Անհիմն քննադատել է մարքսիստներին կապիտալիզմը պաշտպանելու, 1860-1870-ական թվականների հեղափոխական ժառանգությունից հրաժարվելու համար։ Վլադիմիր Իլիչ Լենինը բացահայտել է Միխայլովսկուու հայացքների սնանկությունը, միաժամանակ նշել նրա
«․․․պատմական մեծ ծառայությունը բուրժուա-դեմոկրատական շարժման մեջ հօգուտ Ռուսաստանի ազատագրության․․․»։ |
Որպես գրաքննադատ Միխայլովսկին շարունակում էր հեղափոխական դեմոկրատների լավագույն ավանդույթները։ Գրողը հասարակության բարոյական դատավորն է, գրականությունը՝ խղճի ձայնը։ Աշխատանքներ է նվիրել Լև Տոլստոյին, Ֆ․ Դոստոևսկուն, Գ․ Ուսպենսկուն, Վ․ Գարշինին, Մաքսիմ Գորկուն և այլոց, պայքարել է «մաքուր արվեստի» և նատուրալիզմի դեմ։ Հայ իրականության մեջ Միխայլովսկու հայացքներին անդրադարձել և որոշ ըմբռնումներն որդեգրել են Ե․ Ֆրանգյանը և նրան հարող այլ փիլիսոփաներ։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |