«Կենսածառ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, փոխարինվեց: → (2) oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
| Տող 17. | Տող 17. | ||
| grin = 12106 |
| grin = 12106 |
||
| ipni = 11717 |
| ipni = 11717 |
||
}} |
|||
'''Կենսածառ''' ({{lang-lat|Biota}}), [[նոճազգիներ]]ի ընտանիքի միատուն ծառերի և թփերի ցեղ։ Հայտնի է 1 տեսակ՝ |
|||
==Արևելյան կենսածառ== |
|||
*{{bt-armlat|կենսածառ արևելյան|B. orientalis կամ Thuja orientalis}}, |
|||
| ⚫ | Մշտադալար [[ասեղնատերև]] ծառ է, բարձրությունը՝ |
||
որի հայրենիքը [[Չինաստան]]ն ու [[Կորեա]]ն են։ |
|||
[[Պատկեր:Thuja 'Rheingold' in Autumn.JPG|thumb|Foliage of the cultivar 'Rheingold']] |
|||
[[Պատկեր:Canada, Vancouver Island, East coast, north of Victoria - Tree.gif|մինի|ձախից]] |
|||
==Կենսաբանկան նկարագիր== |
|||
| ⚫ | Մշտադալար [[ասեղնատերև]] ծառ է, բարձրությունը՝ 8-10 մ։ Տերևները մուգ կանաչ են, թեփուկանման, ծառի վրա մնում են 3-5 տարի։ Արական հասկիկները գնդաձև են՝ խաչաձև դասավորված 4 զույգ [[փոշանոթ]]ներով։ [[Կոն]]երը մինչև հասունանալը կանաչ են, մսալի, հասունանալուց հետո դառնում են չոր, կարմրադարչնագույն։ [[Սերմ]]երը արտաքինից նման են ցորենի հատիկների, հիմքում ունեն սպիտակ բիծ, հասունանում են երկրորդ տարում։ Կենսածառն ունի պարտեզային բազմաթիվ ձևեր՝ գնդաձև, բրգաձև, կոնաձե, գաճաճ, որոնք որպես դեկորատիվ բույսեր աճեցվում են նաև [[Հայաստան]]ում։ |
||
== Քիմիական բաղադրություն == |
|||
Կենսածառի քիմիական բաղադրությունը ուսումնասիրված է մասամբ, այն չի կիրառվում գիտական բժշկությունում։ Բույսը կիրառվում է հոմեոպաթիայում։ Հայտնի է, որ կենսածառի փայտանյութը պարունակում է 0,12 տոկոս դեղին գույն ունեցող եթերային յուղ, ֆլավոններ, դաբաղանյութ, մեծ քանակությամբ խեժ, սապոնինների հետքեր, թուին, փինին, փիլեն, թոքսիֆոլին, փինիպիկրին։ |
|||
Հետաքրքրությունը կենսածառի հանդեպ տարեցտարի աճում է, ապացուցված է, որ այն կանխարգելում և ճնշում է նոր առաջացող քաղցկեղի բջիջների աճը։ |
|||
== Տեսակներ == |
|||
Դասը ընդգրկում է 5 տեսակ, միատուն ծառեր կամ թփեր են, տարածված են Հյուսիսային Ամերիկայում և արևելյան Ասիայում. |
|||
* {{bt-latarm|Thuja koraiensis|aut=[[Nakai]]| Կենսածառ կորեական}} |
|||
* {{bt-latarm|Thuja occidentalis|aut=[[L.]]|txt=|Կենսածառ հարվային}} |
|||
* {{bt-latarm|Thuja plicata|aut=[[Donn]] ex [[D.Don]]|Туя складчатая|}} |
|||
* {{bt-latarm|Thuja standishii|aut=([[Gordon]]) [[Carrière]]|Կենսածառ ճապոնական|}} |
|||
* {{bt-latarm|Thuja sutchuenensis|aut=[[Franch.]]|}} |
|||
== Պատկերասրահ == |
|||
<gallery> |
|||
Riesenlebensbaumstmrp.jpg| |
|||
Kalaloch Cedar 1.jpg| |
|||
Podlaskie - Suprasl - Kopna Gora - Arboretum - Thuja occidentalis 'Smaragd' - plant.JPG |
|||
</gallery> |
|||
== Արտաքին հղումներ == |
|||
* [http://www.pinetum.org/cones/THcones.htm Arboretum de Villardebelle – Fotos von Zapfen] (Englisch). |
|||
{{ՀՍՀ}} |
{{ՀՍՀ}} |
||
17:14, 13 Հոկտեմբերի 2014-ի տարբերակ
| Կենսածառ | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
| Thuja կամ Biota
| ||||||||||||
|
Կենսածառ (լատին․՝ Biota), նոճազգիների ընտանիքի միատուն ծառերի և թփերի ցեղ։ Հայտնի է 1 տեսակ՝
- կենսածառ արևելյան (B. orientalis կամ Thuja orientalis),
որի հայրենիքը Չինաստանն ու Կորեան են։
Կենսաբանկան նկարագիր
Մշտադալար ասեղնատերև ծառ է, բարձրությունը՝ 8-10 մ։ Տերևները մուգ կանաչ են, թեփուկանման, ծառի վրա մնում են 3-5 տարի։ Արական հասկիկները գնդաձև են՝ խաչաձև դասավորված 4 զույգ փոշանոթներով։ Կոները մինչև հասունանալը կանաչ են, մսալի, հասունանալուց հետո դառնում են չոր, կարմրադարչնագույն։ Սերմերը արտաքինից նման են ցորենի հատիկների, հիմքում ունեն սպիտակ բիծ, հասունանում են երկրորդ տարում։ Կենսածառն ունի պարտեզային բազմաթիվ ձևեր՝ գնդաձև, բրգաձև, կոնաձե, գաճաճ, որոնք որպես դեկորատիվ բույսեր աճեցվում են նաև Հայաստանում։
Քիմիական բաղադրություն
Կենսածառի քիմիական բաղադրությունը ուսումնասիրված է մասամբ, այն չի կիրառվում գիտական բժշկությունում։ Բույսը կիրառվում է հոմեոպաթիայում։ Հայտնի է, որ կենսածառի փայտանյութը պարունակում է 0,12 տոկոս դեղին գույն ունեցող եթերային յուղ, ֆլավոններ, դաբաղանյութ, մեծ քանակությամբ խեժ, սապոնինների հետքեր, թուին, փինին, փիլեն, թոքսիֆոլին, փինիպիկրին։ Հետաքրքրությունը կենսածառի հանդեպ տարեցտարի աճում է, ապացուցված է, որ այն կանխարգելում և ճնշում է նոր առաջացող քաղցկեղի բջիջների աճը։
Տեսակներ
Դասը ընդգրկում է 5 տեսակ, միատուն ծառեր կամ թփեր են, տարածված են Հյուսիսային Ամերիկայում և արևելյան Ասիայում.
- Thuja koraiensis Nakai — Կենսածառ կորեական
- Thuja occidentalis L. — Կենսածառ հարվային
- Thuja plicata Donn ex D.Don — Туя складчатая
- Thuja standishii (Gordon) Carrière — Կենսածառ ճապոնական
- Thuja sutchuenensis Franch.
Պատկերասրահ
Արտաքին հղումներ
- Arboretum de Villardebelle – Fotos von Zapfen (Englisch).
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|