«Գնաճ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ Bot: Migrating 84 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q35865 (translate me) |
չ clean up, replaced: : → ։ (11) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:World Inflation rate 2010.svg|500 px|thumb|Համաշխարհային գնաճի մակարդակը]] |
[[Պատկեր:World Inflation rate 2010.svg|500 px|thumb|Համաշխարհային գնաճի մակարդակը]] |
||
'''Գնաճը''' կամ '''սղաճը''' ([[լատիներեն|լատ]]. Inflatio — ուռճացում) դրամական միավորի արժեզրկմամբ ուղեկցվող գների ընդհանուր մակարդակի բարձրացումն է <ref>Чепурин М.Н. "Курс экономической теории", 2003</ref> |
'''Գնաճը''' կամ '''սղաճը''' ([[լատիներեն|լատ]]. Inflatio — ուռճացում) դրամական միավորի արժեզրկմամբ ուղեկցվող գների ընդհանուր մակարդակի բարձրացումն է <ref>Чепурин М.Н. "Курс экономической теории", 2003</ref>։ |
||
Մեծ կամ փոքր չափով գնաճն առկա է ժամանակակից բոլոր երկրների |
Մեծ կամ փոքր չափով գնաճն առկա է ժամանակակից բոլոր երկրների տնտեսություններում։ Ապրանքային զանգվածի ամենամյա աճը պահանջում է դրամաշրջանառության համապատասխան արագացում կամ դրամական զանգվածի աճ։ Եվ դրա համար անհրաժեշտ է սնել հասարակական արտադրությունը համապատասխան դրամական զանգվածի ավելացմամբ, ինչն էլ գնաճի հիմք է հանդիսանում <ref>Сидорович А.В. Курс экономической теории", 1997</ref>։ |
||
== Գնաճի տիպերը == |
== Գնաճի տիպերը == |
||
Տող 9. | Տող 9. | ||
# Բաց |
# Բաց |
||
# Ճնշված կամ քողարկված |
# Ճնշված կամ քողարկված |
||
''Բաց գնաճը'' հանդիպում է շուկաներում, որտեղ գործում են ազատ |
''Բաց գնաճը'' հանդիպում է շուկաներում, որտեղ գործում են ազատ գներ։ Գների անհավասարաչափ բարձրացման դեպքում այն ձևախախտում է, բայց չի ոչնչացնում շուկայական մեխանիզմը։ Տնտեսությունը շարունակում է արձագանքել շուկայի ազդակներին և ինքնակարգավորվել տարբեր շուկաների հավասարակշռության ուղղությամբ։Այն հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով` |
||
<math>\pi\,\!=\cfrac{P_1 - P_0}{P_0}*100%,</math> |
<math>\pi\,\!=\cfrac{P_1 - P_0}{P_0}*100%,</math> |
||
որտեղ <math>\pi\,\!</math>-ն գնաճի տեմպն է մեկ տարում` հաշվարկված տոկոսներով, <math>P_1</math>- տվյալ տարվա գների մակարդակն է, <math>P_0</math>- նախորդ տարվա գների մակարդակն է, |
որտեղ <math>\pi\,\!</math>-ն գնաճի տեմպն է մեկ տարում` հաշվարկված տոկոսներով, <math>P_1</math>- տվյալ տարվա գների մակարդակն է, <math>P_0</math>- նախորդ տարվա գների մակարդակն է, |
||
''Ճնշված գնաճի'' դեպքում իրավիճակը այլ |
''Ճնշված գնաճի'' դեպքում իրավիճակը այլ է։ Պետությունը անհանգստանալով գների աճի համար` պայքարի է ձեռնարկում այդ երևույթի դեմ և գների նկատմամբ կառավարչական վերահսկողություն սահմանում` դրանք սառեցնելով որոշակի մակարդակում։ Նմանատիպ հակագնաճային քաղաքականության առանձնահատկությունը այն է, որ պետությունը պայքարում է, ոչ թե շուկայի ձևախախտման և դրա հետեևանքի, գների աճի, դեմ։ Ճնշված գնաճն հղի է մի շարք տնտեսական հետևանքներով` |
||
* այն խեղաթյուրում է շուկայի ինքնակարգավորման մեխանիզմը |
* այն խեղաթյուրում է շուկայի ինքնակարգավորման մեխանիզմը |
||
* սառեցված գները հանգեցնում են կապիտալի տեղաշարժին դեպի արտադրության ավելի քիչ ծախսատար սեգմենտներ, ինչն էլ առաջացնում է մնացած սեգմենտներում արտադրվող ապրանքի խրոնիկական դեֆիցիտ |
* սառեցված գները հանգեցնում են կապիտալի տեղաշարժին դեպի արտադրության ավելի քիչ ծախսատար սեգմենտներ, ինչն էլ առաջացնում է մնացած սեգմենտներում արտադրվող ապրանքի խրոնիկական դեֆիցիտ |
||
* դեֆիցիտը բնակչության մոտ առաջացնում է հետաձգված պահանջարկի էֆեկտ, որի հետևանքով աճում են հարկադրված խնայողությունները, որոնք ոչ միայն չեն բարձրացնում կենսամակարդակը, այլ նաև նպաստում են քրեական կառուցվածքները հարստացնող սև շուկաների զարգացմանը <ref>Н.И. Базылев, С. П. Гурко “Макроэкономика”, 2000</ref> |
* դեֆիցիտը բնակչության մոտ առաջացնում է հետաձգված պահանջարկի էֆեկտ, որի հետևանքով աճում են հարկադրված խնայողությունները, որոնք ոչ միայն չեն բարձրացնում կենսամակարդակը, այլ նաև նպաստում են քրեական կառուցվածքները հարստացնող սև շուկաների զարգացմանը <ref>Н.И. Базылев, С. П. Гурко “Макроэкономика”, 2000</ref>։ |
||
== Գնաճի տեսակները == |
== Գնաճի տեսակները == |
10:10, 18 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ
Գնաճը կամ սղաճը (լատ. Inflatio — ուռճացում) դրամական միավորի արժեզրկմամբ ուղեկցվող գների ընդհանուր մակարդակի բարձրացումն է [1]։
Մեծ կամ փոքր չափով գնաճն առկա է ժամանակակից բոլոր երկրների տնտեսություններում։ Ապրանքային զանգվածի ամենամյա աճը պահանջում է դրամաշրջանառության համապատասխան արագացում կամ դրամական զանգվածի աճ։ Եվ դրա համար անհրաժեշտ է սնել հասարակական արտադրությունը համապատասխան դրամական զանգվածի ավելացմամբ, ինչն էլ գնաճի հիմք է հանդիսանում [2]։
Գնաճի տիպերը
Առանձնացվում է գնաճի երկու տիպ`
- Բաց
- Ճնշված կամ քողարկված
Բաց գնաճը հանդիպում է շուկաներում, որտեղ գործում են ազատ գներ։ Գների անհավասարաչափ բարձրացման դեպքում այն ձևախախտում է, բայց չի ոչնչացնում շուկայական մեխանիզմը։ Տնտեսությունը շարունակում է արձագանքել շուկայի ազդակներին և ինքնակարգավորվել տարբեր շուկաների հավասարակշռության ուղղությամբ։Այն հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`
որտեղ -ն գնաճի տեմպն է մեկ տարում` հաշվարկված տոկոսներով, - տվյալ տարվա գների մակարդակն է, - նախորդ տարվա գների մակարդակն է,
Ճնշված գնաճի դեպքում իրավիճակը այլ է։ Պետությունը անհանգստանալով գների աճի համար` պայքարի է ձեռնարկում այդ երևույթի դեմ և գների նկատմամբ կառավարչական վերահսկողություն սահմանում` դրանք սառեցնելով որոշակի մակարդակում։ Նմանատիպ հակագնաճային քաղաքականության առանձնահատկությունը այն է, որ պետությունը պայքարում է, ոչ թե շուկայի ձևախախտման և դրա հետեևանքի, գների աճի, դեմ։ Ճնշված գնաճն հղի է մի շարք տնտեսական հետևանքներով`
- այն խեղաթյուրում է շուկայի ինքնակարգավորման մեխանիզմը
- սառեցված գները հանգեցնում են կապիտալի տեղաշարժին դեպի արտադրության ավելի քիչ ծախսատար սեգմենտներ, ինչն էլ առաջացնում է մնացած սեգմենտներում արտադրվող ապրանքի խրոնիկական դեֆիցիտ
- դեֆիցիտը բնակչության մոտ առաջացնում է հետաձգված պահանջարկի էֆեկտ, որի հետևանքով աճում են հարկադրված խնայողությունները, որոնք ոչ միայն չեն բարձրացնում կենսամակարդակը, այլ նաև նպաստում են քրեական կառուցվածքները հարստացնող սև շուկաների զարգացմանը [3]։
Գնաճի տեսակները
Գնաճի տեսակներն են`
- Պահանջարկի գնաճ
- Առաջարկի գնաճ
- Չհավասարակշռված գնաճ
- Կանխատեսելի գնաճ
- Անկանխատեսելի գնաճ
Կախված գնաճի տեմպերից տարբերում են գնաճի հետևյալ տեսակնեը`
- Չափավոր կամ սողացող (մինչև 10% տարեկան գնաճ)
- Քառատրոցփ գնաճ (10-50% տարեկան գնաճ)
- հիպերգնաճ