Սուրբ Պետրոսի և Պողոսի եկեղեցի
| Սուրբ Պետրոսի և Պողոսի եկեղեցի | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | եկեղեցի |
| Երկիր |  Լեհաստան |
| Տեղագրություն | Pabianice? |
| Թեմ | Lutheran Diocese of Warsaw? |
| Ժառանգության կարգավիճակ | անշարժ հուշարձան[1] |
| Անվանված | Feast of Saints Peter and Paul? |
| Ճարտարապետ | Franciszek Reinstein? |
| Ճարտարապետական ոճ | նեոդասականություն |
 | |
 | |
 Lutheran church in Pabianice Վիքիպահեստում | |
Սուրբ Պետրոսի և Պողոսի եկեղեցի, լյութերական եկեղեցին և պատմական տեսարժան վայր կենտրոնական Լեհաստանում՝ Պաբյանիցե քաղաքում։ Կառուցվել է 19-րդ դարի սկզբում զարգացող արդյունաբերական քաղաքի աճող բողոքական բնակչության հոգևոր կարիքների համար։ Ներկայում եկեղեցին ծառայում է լյութերական ոչ մեծ համայնքին։ 2010 թվականից եկեղեցին Վարշավայի լյութերական թեմի եպիսկոպոսի նստավայրն է։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լյութերական ծուխը Պաբյանիցեում հիմնադրվել է 1818 թվականին, սակայն կրոնական արարողությունները քաղաքում 1803 թվականից անցկացվել են 16-րդ դարի ամրացված կալվածքի մատուռում[2]։ 1820-ական թվականներին բողոքական վերաբնակների աճող թիվը համայնքի համար նոր եկեղեցի կառուցելու անհրաժեշտություն է ստեղծել։ Լեհական թագավորության կառավարությունը նախագիծը հավանության է արժանացրել 1821 թվականին[3], և չնայած նախնական աշխատանքներն ավարտվել են 1827 թվականին, ճահճային տեղանքում կառուցված հիմքերի հետ կապված խնդիրները պահանջել են հետագա աշխատանքներ, նախքան եկեղեցին կարող էր օծվել 1832 թվականին[4]։ Վերջնական գծագրերը եղել են ճարտարապետ Ֆրանտիշեկ Ռեյնշտեյնի գծագրերը, որոնք ուղղվել էին Յան Զիլեի կողմից[5]։ Այնուհետև եկեղեցին վերանորոգվել է 1875 և 1876 թվականների միջև. դրա հիմնական շարժառիթներից մեկը եղել է նրա ընդլայնումը[5][6]։ Այդ ժամանակ շենքը կարող էր տեղավորել 1000 մարդ[7], սակայն 1904 թվականին ծխի բնակչությունը հասել է տասներկու հազարի (մեծությամբ չորրորդը ռուսական Լեհաստանում), ինչն անհրաժեշտություն է ստեղծել անցկացնել ինչպես առավոտյան, այնպես էլ երեկոյան ժամերգություններ[8]։ 1945 թվականին եկեղեցին թալանվել է և մնացել Լեհաստանի Հանրապետության սեփականություն մինչև 1948 թվականը, երբ վերադարձվել է տեղացի լյութերականներին[9]։
1948 թվականին Սուրբ Պետրոսի ու Պողոսի եկեղեցին ներառվել է շենքերի ցուցակում և հաշվառված է որպես անշարժ գույքի հուշարձան Լեհաստանի ժառանգության հուշարձանների ռեեստրում (№ 64-IV-12 1948 թվականի մարտի 23-ի և A/45 օգոստոսի 29-ի, 1967 թվական)[10]։
Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շենքն ունի կլոր ձև՝ հարակից աշտարակով, որը դուրս է գալիս փողոց։ Եկեղեցին կառուցվել է նեոկլասիկ ոճով[11], չնայած ձեռք է բերել նեոռենեսանսի ոճին հատուկ ճարտարապետության որոշ տարրեր 1870-ական թվականների վերակառուցումից հետո[12]։ Նույն թվականին շենքն ստացել է իր ժամանակակից տեսքը՝ աշտարակի վրա Պետրոս ևՊողոս առաքյալների արձաններով և կենտրոնական ռոտոնդայի տանիքի վեցանիստ սայրով[5]։
Ինտերիերի ուշագրավ տարրերից են 1864 թվականի մկրտության մարմարյա ավազանը և Քրիստոսին պատկերող նկարը, որ պատկանում է 19-րդ դարի լեհ նկարիչ Վոյցեխ Գերսոնի վրձնին[7]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ register of objects of cultural heritage in Poland
- ↑ Kruś, с. 159.
- ↑ Klimek, p. 200.
- ↑ Klimek, pp. 200—201.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 «Kościół Ewangelicko-Augsburski w Pabianicach». osadnicy.info (լեհերեն). 2017. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 27-ին.
- ↑ Klimek, p. 200
- ↑ 7,0 7,1 Klimek, с. 201
- ↑ Kruś, с. 160.
- ↑ Kruś, с. 162.
- ↑ «Zestawienia zabytków nieruchomych». Narodowy Instytut Dziedzictwa (National Heritage Board of Poland) (լեհերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 27-ին.
- ↑ Klimek, p. 201
- ↑ Kruś, p. 170.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Klimek, Anna (2012). «Aktywność społeczna oraz relikty dziedzictwa materialnego ewangelików augsburskich w Pabianicach». Studia z Geografii Politycznej i Historycznej (լեհերեն) (1): 193–206. Վերցված է 17 января 2018-ին.
- Kruś, Anna (2016). «Społeczno-religijna rola luteranów w dziejach Pabianic i Zgierza oraz relikty ich dziedzictwa materialnego». Acta Universitatis Lodziensis: Studia Geographica Socio-Oeconomica (Polish). 25. doi:10.18778/1508-1117.25.08. Վերցված է 17 января 2018-ին.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - Kazimierz Brzeziński, Andrzej Gramsz, Ulica Zamkowa w Pabianicach 1824—2004, Łódź 2004