Սալորաչիր
Սալորաչիրը չորացած սալոր է, որն առավել տարածված է եվրոպական սալորի ծառից։ Սալորի ոչ բոլոր տեսակներից ու սորտերից կարող են ստանալ սալորաչիր[1]։ Սալորաչիրը սալորի սորտերի ամուր մսով պտուղն է (սալոր), որն ունի լուծվող պինդ նյութերի բարձր պարունակություն և չորացման ընթացքում չի խմորվում[2]։ Թարմ սալորի համար «սալորաչիր» տերմինի օգտագործումը հնացած է, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ կիրառվում է չորացման համար աճեցված սալորի տեսակների վրա[3]։
Սալորաչրերի մեծ մասը ֆրիսթոն տեսակներ են (կուտը հեշտ է հեռացնել), մինչդեռ թարմ սպառման համար աճեցված սալորի մեծ մասը կպչուն է (կուտն ավելի դժվար է հեռացնել)։
Սալորաչիրը 64% ածխաջրեր է, ներառյալ սննդային մանրաթել, 2% սպիտակուց, վիտամին K-ի հարուստ աղբյուր և բ վիտամինների և սննդային հանքանյութերի չափավոր աղբյուր։ Դիետիկ մանրաթելերի սորբիտոլի պարունակությունը, հավանաբար, ապահովում է լուծողական ազդեցություն՝ կապված սալորաչիրի օգտագործման հետ։
Արտադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չորացման համար աճեցվում է սալորի ավելի քան 1000 սորտ։ Միացյալ Նահանգներում աճեցվող հիմնական սորտը «Կատարելագործված ֆրանսիական» սալորաչիրն է։ Այլ սորտերի թվում են «Սուտեր», «Տուլար հսկա»,«Մոյեր», «Կայսերական», «իտալական» և «կանաչապատ»։ Թարմ սալորաչիրը շուկա է դուրս գալիս ավելի շուտ, քան թարմ սալորը և սովորաբար չափսերով ավելի փոքր է։ Առևտրային աճեցված սալորաչրի սորտերի զգալի մասը ինքնաբերրի են և առանձին փոշոտող ծառերի կարիք չունեն[4]։
Անվանափոխություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2001 թվականին Միացյալ Նահանգներում սալոր աճեցնողներին Սննդի և դեղերի վարչության կողմից լիազորված էր սալորաչրին կոչել «չոր սալոր»[5]։ Ելնելով այն ընկալումից, որ սալորաչիրը թեթևացնում է փորկապությունը (ընկալվում է որպես նվաստացուցիչ), որոշ դիստրիբյուտորներ դադարեցրին փաթեթավորման պիտակների վրա օգտագործել «սալորաչիր» բառը՝ հօգուտ «չորացրած սալորի»[6]։
Առողջության համար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սալորաչիրը պարունակում է սննդային մանրաթելեր (քաշի մոտ 7%-ը), որոնք կարող են լուծողական ազդեցություն ունենալ[7]։ Նրանց սորբիտոլի պարունակությունը նույնպես կարող է պատասխանատու լինել դրա համար, եզրակացություն, որը ձեռք է բերվել Սննդի անվտանգության եվրոպական մարմնի կողմից 2012թ[8]։ Զեկույցը ցույց է տվել նաև, որ սալորաչիրն արդյունավետորեն նպաստում է ընդհանուր բնակչության աղիների նորմալ աշխատանքի պահպանմանը, եթե այն սպառվում է օրական առնվազն 100 գրամ (3,5 ունցիա) քանակությամբ[8]։
Սնուցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սալորաչիրը բաղկացած է 31% ջուր, 64% ածխաջրեր, ներառյալ 7% սննդային մանրաթել, 2% սպիտակուց և 1% -ից պակաս ճարպ։ Սալորաչիրը վիտամին Կ-ի չափավոր աղբյուր է (օրական արժեքի 57%-ը) և մի քանի Բ վիտամինների և սննդային հանքանյութերի չափավոր աղբյուր (4-16% )։
Բուսաքիմիական նյութեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սալորաչիրը և սալորաչրի հյութը պարունակում են ֆիտոքիմիկատներ, ներառյալ ֆենոլային միացություններ (հիմնականում որպես նեոքլորոգեն թթուներ և քլորոգեն թթուներ) և սորբիտոլ[7]։
Օգտագործում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սալորաչիրն օգտագործվում է ինչպես քաղցր, այնպես էլ ախորժակային կծու ուտեստներ պատրաստելու համար[8]։
Ի տարբերություն անվանման, խաշած սալորը կամ սալորաչիրը չեն օգտագործվում շաքարավազի սալոր պատրաստելու համար, որը կարող է լինել ընկույզ, սերմեր կամ կոշտ շաքարով պատված համեմունքներ, որոնք նաև կոչվում են կոմֆիտներ[9]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Growing Prunes (Dried Plums) in California: An Overview. UCANR Publications. 2007. ISBN 978-1-60107-486-7.
- ↑ Richard P. Buchner (2012 թ․ մայիսի 16). Prune Production Manual. UCANR Publications. էջեր 75–. ISBN 978-1-60107-702-8.
- ↑ «Dehydrated Prunes Grades and Standards». Agricultural Marketing Service, US Department of Agriculture. 2017. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 15-ին.
- ↑ Growing Prunes (Dried Plums) in California: An Overview. UCANR Publications. 2007. էջեր 2–. ISBN 978-1-60107-486-7.
- ↑ «FDA Approves Prune Name Change». ABC News. 2006 թ․ հունվարի 6. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.
- ↑ Janick, Jules and Robert E. Paull (2008). The Encyclopedia of Fruit and Nuts. CABI. 0-85199-638-8. p. 696.
- ↑ 7,0 7,1 Stacewicz-Sapuntzakis, M; Bowen, PE; Hussain, EA; Damayanti-Wood, BI; Farnsworth, NR (2001). «Chemical composition and potential health effects of prunes: a functional food?». Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 41 (4): 251–86. doi:10.1080/20014091091814. PMID 11401245. S2CID 31159565.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA) (2012). «Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to dried plums of 'prune' cultivars (Prunus domestica L.) and maintenance of normal bowel function (ID 1164, further assessment) pursuant to Article 13(1) of Regulation (EC) No 1924/2006». EFSA Journal. 10 (6): 2712. doi:10.2903/j.efsa.2012.2712.
- ↑ Kawash, Samira (2010 թ․ դեկտեմբերի 22). «Sugar Plums: They're Not What You Think They Are». The Atlantic. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 13-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սալորաչիր» հոդվածին։ |
| ||||||||||
