Ռեզերպին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ռեզերպին
resperine 2D skeletal
resperine 3D BS
Կլինիկական տվյալներ
Վաճառքային անվանումներSerpasil, others
AHFS/Drugs.comConsumer Drug Information
MedlinePlusa601107
Թերապևտիկ ապրանքների կարգավորում
Հղիության
կատեգորիա
  • C
Օգտագործման
եղանակներ		Oral
ԱԹԴ կոդ
Ֆարմակոկինետիկ տվյալներ
Կենսամատչելիություն50%
Նյութափոխանակությունgut/liver
Կիսատրոհման պարբերությունphase 1 = 4.5h,
phase 2 = 271h,
average = 33h
Դուրսբերում62% feces / 8% urine
Նույնացուցիչներ
CAS համար50-55-5
PubChem CID5770
IUPHAR/BPS
DrugBankDB00206
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.000.044 Խմբագրել Վիքիդատայում
Քիմիական և ֆիզիկական տվյալներ
Քիմիական բանաձևC33H40N2O9
Մոլային զանգված608688 g·mol−1
3D մոդել (JSmol)

Ռեզերպին դեղամիջոց, օգտագործվում է արյան բարձր ճնշման բուժման համար՝ սովորաբար թիազիդային միզամուղի կամ վազոդիլատորի հետ համատեղ[1]։ Խոշոր կլինիկական փորձարկումները ցույց են տվել, որ ռեզերպինի և թիազիդային միզամուղի հետ համակցված բուժումը նվազեցնում է հիպերտոնիա ունեցող մարդկանց մահացությունը։ Ռեզերպինը ներկայումս չի կիրառվում մոնոթերապիայի տեսքով, քանի որ այն ընդունվել է FDA-ի կողմից 1955 թվականին[2]։ Սակայն այն կիրառվում է թիազիդային միզամուղների կամ վազոդիլատատորների հետ զուգակցված այն հիվանդների որոնց մոտ չի գրանցվում զարկերակային ճնշման համարժեք նվազում միայն առաջին կարգի դեղորայքային բուժման միջոցով[3][4][5]։ Ռեզերպին-հիդրոքլորոթիազիդ համակցված հաբը 17-րդն էր ամենից հաճախ նշանակված 43 համակցված հակահիպերտոնիկ հաբերից, որոնք հասանելի էին 2012 թվականին[6]։ Ռեզերպինի հակահիպերտոնիկ ազդեցությունը մեծապես պայմանավորված է նրա հականորադրեներգիկ ազդեցությամբ, պայմանավորված ծայրամասային սիմպաթիկ նյարդերի վերջավորություններ կատեխոլամինների սպառմամբ (ի թիվս այլ մոնոամին նեյրոհաղորդիչների)։ Այս նյութերը սովորաբար ներգրավված են սրտի կծկումների, սրտի կծկման ուժի և ծայրամասային անոթային դիմադրության վերահսկման մեջ[7]։

Օրական 0,05-ից 0,2 մգ չափաբաժիններով ռեզերպինը ցուցաբերում է բարձր տոլերանտություն[8], ամենատարածված կողմնակի ազդեցությունը քթի խցանումն է։

Ռեզերպինը նաև օգտագործվել է հոգեկան ախտանիշներից ազատվելու համար.[9]: Հետազոտությունները ցույց տվեցին, որ շիզոֆրենիա ունեցող մարդկանց մոտ ռեզերպինը և քլորպրոմազինը ունեին կողմնակի ազդեցությունների նմանատիպ ցուցանիշներ, սակայն ռեզերպինը ավելի քիչ արդյունավետ էր, քան քլորպրոմազինը մարդու գլոբալ վիճակը բարելավելու համար[10]։

Կիրառում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

բժշկական կիրառում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռեզերպինը JNC 8-ի կողմից առաջարկվում է որպես հիպերտոնիայի բուժման այլընտրանքային դեղամիջոց[11]։ 2016 թվականի Cochrane-ի վերանայումը ցույց տվեց, որ ռեզերպինը նույնքան արդյունավետ է, որքան մյուս առաջին շարքի հակահիպերտոնիկ դեղամիջոցները՝ արյան ճնշումն իջեցնելու համար[12]։ Ռեզերպին-թիազիդ միզամուղ համակցությունը այն սակավաթիվ դեղամիջոցներից մեկն է, որը ցույց է տվել, որ նվազեցնում է մահացությունը։ Ռեզերպինը ներառվել է որպես երկրորդային հակահիպերտոնիկ տարբերակ այն հիվանդների համար, ովքեր չեն հասել արյան ճնշման իջեցման թիրախներին ALLHAT հետազոտության մեջ[13]։

Այն նախկինում օգտագործվում էր Հանթինգթոնի հիվանդությամբ հիվանդների մոտ դիսկինեզիայի ախտանիշները բուժելու համար[14], սակայն այսօր նախընտրելի են այլընտրանքային դեղամիջոցները[15]։ Հակահիպերտոնիկ բուժման ժամանակ ռեզերպինի օրական չափաբաժինը կազմում է 0,05-ից 0,25 մգ։ Ռեզերպինի օգտագործումը որպես հակափսիխոտիկ դեղամիջոց գրեթե ամբողջությամբ դուրս էր մղվել, բայց վերջերս այն վերադարձավ որպես օժանդակ բուժում՝ այլ հակափսիխոտիկ միջոցների հետ համակցված, հիվանդների մեծամասնությունը ստանում են դոֆամինային ընկալիչների պաշարում մյուս հակափսիխոտիներից, իսկ դոֆամինի սպառումը ռեզերպինից։ Օժանդակ բուժման դեպքում կիրառում են ռեզերպինի ավելի ցածր դոզաներ։ Ի սկզբանե, օրական 0,5 մգ-ից մինչև 40 մգ չափաբաժիններ օգտագործվում էին հոգեկան հիվանդությունների բուժման համար:Ի սկզբանե, օրական 0,5 մգ-ից մինչև 40 մգ չափաբաժիններ օգտագործվում էին հոգեկան հիվանդությունների բուժման համար։ Օրական 3 մգ-ից ավելի չափաբաժինները հաճախ պահանջում էին հակախոլիներգիկ դեղամիջոցի օգտագործում՝ խոլիներգիկ ակտիվության, ինչպես նաև պարկինսոնիզմի դեմ պայքարելու համար։ Օժանդակ բուժման համար չափաբաժինները սովորաբար կազմում են 0,25 մգ օրը 2 անգամ կամ ցածր։

Հակաբակտերիալ ազդեցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռեզերպինը արգելակում է Staphylococcus aureus-ի կողմից կենսաթաղանթների ձևավորումը և արգելակում է կենսաթաղանթներում առկա բակտերիաների նյութափոխանակության ակտիվությունը[16]։

Անբարենպաստ ազդեցություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օրական 0,2 մգ-ից պակաս չափաբաժիններով ռեզերպինը քիչ անբարենպաստ ազդեցություն ունի, որոնցից ամենատարածվածը քթի խոռոչների խցանումն է[17]։ Ռեզերպինը կարող է առաջացնել՝ սրտխառնոց, փսխում, քաշի ավելացում, ստամոքսի անհանդուրժողականություն, ստամոքսի խոց (ստամոքսի հյուսվածքի խոլիներգիկ ակտիվության բարձրացման և լորձաթաղանթի որակի խախտման պատճառով), ստամոքսի ցավեր և լուծ։ Դեղը առաջացնում է հիպոտենզիա, բրադիկարդիա և կարող է վատթարացնել ասթման։ Խցանված քիթը և էրեկտիլ դիսֆունկցիան ալֆա-պաշարիչ մյուս հետևանքներից են[18]։

Կենտրոնական նյարդային համակարգի ազդեցությունները բարձր չափաբաժիններով (0,5 մգ կամ ավելի) ներառում են քնկոտություն, գլխապտույտ, մղձավանջներ, պարկինսոնիզմ, ընդհանուր թուլություն և հոգնածություն[19]։ Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ դեղի բարձր չափաբաժինները կրծողների մոտ առաջացնում են կրծքագեղձի ֆիբրոադենոմա և սերմնահպարկի չարորակ ուռուցքներ։ Վաղ առաջարկություններն այն մասին, որ ռեզերպինը կանանց մոտ կրծքագեղձի քաղցկեղ է առաջացնում (ռիսկը մոտավորապես կրկնապատկվել է) չեն հաստատվել։ Այն կարող է նաև առաջացնել հիպերպրոլակտինեմիա[18]։ Ռեզերպինը անցնում է կրծքի կաթի մեջ և վնասակար է կրծքով կերակրվող երեխաների համար, և, հետևաբար, հնարավորության դեպքում պետք է խուսափել կրծքով կերակրման ժամանակ[20]։ Այն կարող է առաջացնել արյան ճնշման կտրուկ անկում անհանգստության, դեպրեսիայի կամ փսիխոզի բուժման համար անհրաժեշտ չափաբաժիններով[21]։

Ազդեցության մեխանիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռեզերպինը անդառնալիորեն արգելափակում է H+-ով զուգակցված վեզիկուլյար մոնոամին փոխադրողները՝ VMAT1 և VMAT2: VMAT1-ը հիմնականում արտահայտված է նեյրոէնդոկրին բջիջներում։ VMAT2-ն առավելապես արտահայտված է նեյրոններում։ Այսպիսով, ռեզերպինի կողմից նեյրոնային VMAT2-ի շրջափակումն է, որ արգելակում է կլանումը և նվազեցնում նորէպինեֆրինի, դոֆամինի, սերոտոնինի և հիստամինի պաշարները նեյրոնների սինապտիկ վեզիկուլներում[22] : VMAT2-ը սովորաբար տեղափոխում է ազատ ներբջջային նորէպինեֆրինը, սերոտոնինը և դոֆամինը նախասինապտիկ նյարդային տերմինալում դեպի նախասինապտիկ վեզիկուլներ՝ հետագայում սինապտիկ ճեղք («էկզոցիտոզ»)։ Անպաշտպան նեյրոհաղորդիչները մետաբոլիզվում են MAO-ով (ինչպես նաև COMT-ով), կցվում են միտոքոնդրիումների արտաքին թաղանթին աքսոնային տերմինալների ցիտոզոլում և, հետևաբար, երբեք չեն գրգռում հետսինապտիկ բջիջը։ Այսպիսով, ռեզերպինը մեծացնում է մոնոամին նեյրոհաղորդիչների հեռացումը նեյրոններից՝ նվազեցնելով նեյրոհաղորդիչների պաշարների չափը և դրանով իսկ նվազեցնելով նեյրոհաղորդիչների ազատման ուժգնությունը[23]։ Քանի որ օրգանիզմից կարող են պահանջվել օրերից շաբաթներ՝ սպառված VMAT-ները լրացնելու համար, ռեզերպինի ազդեցությունը երկարատև է[24]։

Բիոսինթեզ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռեզերպինը Rauvolfia serpentina բույսից մեկուսացված տասնյակ ինդոլ ալկալոիդներից մեկն է[25]։ Rauvolfia բույսում տրիպտոֆանը ռեզերպինի կենսասինթետիկ ուղու սկզբնական նյութն է և տրիպտոֆան դեկարբոքսիլազա ֆերմենտի միջոցով վերածվում է տրիպտամինի։ Տրիպտամինը զուգակցվում է սեկոլոգանինի հետ՝ ստրիկոսիդին սինթետազ ֆերմենտի առկայության դեպքում և ստացվում է ստրիկոզիդին։ Տարբեր ֆերմենտային փոխակերպման ռեակցիաները հանգեցնում են ռեզերպինի սինթեզին ստրիկոզիդինից[26]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Tsioufis C, Thomopoulos C (November 2017). «Combination drug treatment in hypertension». Pharmacological Research. 125 (Pt B): 266–271. doi:10.1016/j.phrs.2017.09.011. PMID 28939201. S2CID 32904492.
  2. ↑ «Reserpine».
  3. ↑ James PA, Oparil S, Carter BL, Cushman WC, Dennison-Himmelfarb C, Handler J, և այլք: (February 2014). «2014 evidence-based guideline for the management of high blood pressure in adults: report from the panel members appointed to the Eighth Joint National Committee (JNC 8)». JAMA. 311 (5): 507–20. doi:10.1001/jama.2013.284427. PMID 24352797.
  4. ↑ Weir MR (August 2020). «Reserpine: A New Consideration of and Old Drug for Refractory Hypertension». American Journal of Hypertension. 33 (8): 708–710. doi:10.1093/ajh/hpaa069. PMC 7402223. PMID 32303749.
  5. ↑ Barzilay J, Grimm R, Cushman W, Bertoni AG, Basile J (August 2007). «Getting to goal blood pressure: why reserpine deserves a second look». Journal of Clinical Hypertension. 9 (8): 591–4. doi:10.1111/j.1524-6175.2007.07229.x. PMC 8110058. PMID 17673879.
  6. ↑ Wang B, Choudhry NK, Gagne JJ, Landon J, Kesselheim AS (March 2015). «Availability and utilization of cardiovascular fixed-dose combination drugs in the United States». American Heart Journal. 169 (3): 379–386.e1. doi:10.1016/j.ahj.2014.12.014. PMID 25728728.
  7. ↑ Forney, Barbara. Reserpine for Veterinary Use Wedgewood Pharmacy. 2001-2002.
  8. ↑ Morley JE (May 2014). «Treatment of hypertension in older persons: what is the evidence?». Drugs & Aging. 31 (5): 331–7. doi:10.1007/s40266-014-0171-7. PMID 24668034. S2CID 207489850.
  9. ↑ Hoenders HJ, Bartels-Velthuis AA, Vollbehr NK, Bruggeman R, Knegtering H, de Jong JT (February 2018). «Natural Medicines for Psychotic Disorders: A Systematic Review». The Journal of Nervous and Mental Disease. 206 (2): 81–101. doi:10.1097/NMD.0000000000000782. PMC 5794244. PMID 29373456.
  10. ↑ Nur S, Adams CE (April 2016). «Chlorpromazine versus reserpine for schizophrenia». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 4: CD012122. doi:10.1002/14651858.CD012122.pub2. PMID 27124109.
  11. ↑ James PA, Oparil S, Carter BL, Cushman WC, Dennison-Himmelfarb C, Handler J, և այլք: (February 2014). «2014 evidence-based guideline for the management of high blood pressure in adults: report from the panel members appointed to the Eighth Joint National Committee (JNC 8)». JAMA. 311 (5): 507–20. doi:10.1001/jama.2013.284427. PMID 24352797.
  12. ↑ Shamon SD, Perez MI (December 2016). «Blood pressure-lowering efficacy of reserpine for primary hypertension». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2016 (12): CD007655. doi:10.1002/14651858.CD007655.pub3. PMC 6464022. PMID 27997978.
  13. ↑ ALLHAT Officers and Coordinators for the ALLHAT Collaborative Research Group. The Antihypertensive and Lipid-Lowering Treatment to Prevent Heart Attack Trial (December 2002). «Major outcomes in high-risk hypertensive patients randomized to angiotensin-converting enzyme inhibitor or calcium channel blocker vs diuretic: The Antihypertensive and Lipid-Lowering Treatment to Prevent Heart Attack Trial (ALLHAT)». JAMA. 288 (23): 2981–97. doi:10.1001/jama.288.23.2981. PMID 12479763. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
  14. ↑ Shen, Howard (2008). Illustrated Pharmacology Memory Cards: PharMnemonics. Minireview. էջ 11. ISBN 978-1-59541-101-3.
  15. ↑ Thanvi B, Lo N, Robinson T (June 2007). «Levodopa-induced dyskinesia in Parkinson's disease: clinical features, pathogenesis, prevention and treatment». Postgraduate Medical Journal. 83 (980): 384–8. doi:10.1136/pgmj.2006.054759. PMC 2600052. PMID 17551069.
  16. ↑ Parai D, Banerjee M, Dey P, Mukherjee SK (January 2020). «Reserpine attenuates biofilm formation and virulence of Staphylococcus aureus». Microbial Pathogenesis. 138: 103790. doi:10.1016/j.micpath.2019.103790. PMID 31605761.
  17. ↑ Curb JD, Schneider K, Taylor JO, Maxwell M, Shulman N (March 1988). «Antihypertensive drug side effects in the Hypertension Detection and Follow-up Program». Hypertension. 11 (3 Pt 2): II51-5. doi:10.1161/01.hyp.11.3_pt_2.ii51. PMID 3350594.
  18. ↑ 18,0 18,1 AJ Giannini, HR Black. Psychiatric, Psychogenic, and Somatopsychic Disorders Handbook. Garden City, NY. Medical Examination Publishing, 1978. Pg. 233. 0-87488-596-5.
  19. ↑ Barcelos RC, Benvegnú DM, Boufleur N, Pase C, Teixeira AM, Reckziegel P, և այլք: (February 2011). «Short term dietary fish oil supplementation improves motor deficiencies related to reserpine-induced parkinsonism in rats». Lipids. 46 (2): 143–9. doi:10.1007/s11745-010-3514-0. PMID 21161603. S2CID 4036935.
  20. ↑ kidsgrowth.org Drugs and Other Substances in Breast Milk Արխիվացված 2007-06-23 archive.today Retrieved on June 19, 2009
  21. ↑ Pinel JP (2011). Biopsychology (8th ed.). Boston: Allyn & Bacon. էջեր 469. ISBN 978-0205832569.
  22. ↑ Yaffe D, Forrest LR, Schuldiner S (May 2018). «The ins and outs of vesicular monoamine transporters». The Journal of General Physiology. 150 (5): 671–682. doi:10.1085/jgp.201711980. PMC 5940252. PMID 29666153.
  23. ↑ Eiden LE, Weihe E (January 2011). «VMAT2: a dynamic regulator of brain monoaminergic neuronal function interacting with drugs of abuse». Annals of the New York Academy of Sciences. 1216 (1): 86–98. Bibcode:2011NYASA1216...86E. doi:10.1111/j.1749-6632.2010.05906.x. PMC 4183197. PMID 21272013.
  24. ↑ German CL, Baladi MG, McFadden LM, Hanson GR, Fleckenstein AE (October 2015). «Regulation of the Dopamine and Vesicular Monoamine Transporters: Pharmacological Targets and Implications for Disease». Pharmacological Reviews. 67 (4): 1005–24. doi:10.1124/pr.114.010397. PMC 4630566. PMID 26408528.
  25. ↑ "Indole Alkaloids" Արխիվացված 2011-09-02 Wayback Machine Major Types Of Chemical Compounds In Plants & Animals Part II: Phenolic Compounds, Glycosides & Alkaloids. Wayne's Word: An On-Line Textbook of Natural History. 2005.
  26. ↑ Ramawat et al, 1999.Ramawat KG, Sharma R, Suri SS (2007 թ․ հունվարի 1). Ramawat KG, Merillon JM (eds.). Medicinal Plants in Biotechnology- Secondary metabolites 2nd edition 2007. Oxford and IBH, India. էջեր 66–367. ISBN 978-1-57808-428-9.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռեզերպին» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 4177831-5 · LCCN: sh85113062 · Microsoft: 2777842393
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռեզերպին&oldid=9485558» էջից