Ռադիոֆիզիկա

Ռադիովիզիկա, ֆիզիկայի բաժին, որն ուսումնասիրում է ռադիոտիրույթի (մի քանի հց֊-ից մինչև 300 Գհց և ավելի) էլեկտրամագնիսական տատանումների գրգռման, ուժեղացման ու փոխակերպման, ինչպես նաև ռադիոալիքների ճառագայթման, տարածման և ընդունման պրոցեսները։ Կազմավորվել է 20-րդ․ 20—30-ական թվականներին՝ խթանվելով ոադիոտեխնիկայի և էլեկտրոնիկայի սարքերում ընթացող ֆիզիկական երևույթների ուսումնասիրման անհրաժեշտությամբ։ Ռադիոֆիզիկայի որոշ բաժիններ (ռադիոաստղագիտություն, ռադիոսպեկտրոսկոպիա, ռադիոօդերևութաբանություն, քվանտային ռադիոֆիզիկա են), զարգանալով և ընդարձակվելով, դարձել են գիտության առանձին ենթաճյուղեր։ Ռադիոֆիզիկական հետազոտությունների հիմնական ուղղություններն են․

․ Կենտրոնացված պարամետրերով շղթաներում էլեկտրական տատանումների ու բաշխված պարամետրերով փակ և բաց համակարգերում էլեկտրամագնիսական դաշտերի գըրգըռումը, փոխակերպումը և ուժեղացումը, ինչպես նաև էլեկտրամագնիսական ալիքների ճառագայթումը և տարածումը ուղղորդող ալիքատարներում Այստեղ ռադիոֆիզիկան սերտորեն համագործակցում է տատանումների տեսության, էլեկտրադինամիկայի, երկրաֆիզիկայի, իոնոլոր տի ֆիզիկայի հետ են։
Ռադիոտեխնիկական համակարգերում գործող տարբեր բնույթի աղմուկների և խանգարումների, տիեզերքից եկող աղմկանման էլեկտրամագնիսական ազդանշանների, պատահական պարամետրերով համակարգերի, պատահական համասեռ միջավայրերի հետ ռադիո և տեսանելի տիրույթի էլեկտրամագնիսական ալիքների փոխազդեցության ուսումնասիրությունը, որ կազմում է վիճակագրական ռադիոֆիզիկայի, ռադիոաստղագիտության, քվանտային ռադիոֆիզիկայի և քվանտային էլեկտրոնիկայի բովանդակությունը։ Այս ոլորտին են վերաբերում նաև էլեկտրական և էլեկտրամագնիսական ազդանշանների հայտնաբերման, զտման, ընդունման, փոխակերպման խնդիրները, որոնք սերտորեն կապված են էլեկտրամագնիսական և էլեկտրական ազդանշանների միջոցով ինֆորմացիայի հաղորդման և պահպանման պրոբլեմների հետ։ Այս հարցերում ռադիոֆիզիկայի համագործակցում է վիճակագրական կապի և ինֆորմացիայի տեսությունների, կիբեռնետիկայի և ավտոմատ կառավարման,

թերմոդինամիկայի և քվանտային էլեկտրադինամիկայի հետ՝ ներթափանցելով բժշկության, կենսաբանության մեջ են։

․ Ռադիոֆիզիկայի գաղափարների և միջոցների կիրառումը՝ պինդ, հեղուկ և գազային նյութերի ֆիզիկաքիմիական հատկություններն ուսումնասիրելու նպատակով (ռա-

դիոսպեկտրոսկոպիա)։ Այստեղ միաձուլվել է օպտիկային, քվանտային մեխանիկային և ատոմային ֆիզիկային՝ հեղաշրջելով դրանց փորձարարական հիմքը։

Վակուումում և տարբեր միջավայրերում լիցքերի հետ էլեկտրական տատանումների և էլեկտրամագնիսական դաշտերի փոխազդեցության երևույթների ուսում

նասիրումը, որ կազմում է վակուումային, պլազմային և կիսահաղորդչային էլեկտրոնիկայի տեսական հիմքը։

Զարգացման բոլոր Փուլերում ռադիոֆիզիկայի (ինչպես և ռադիոտեխնիկայի) հիմնական խնդիրներից մեկը եղել է էլեկտրամագնիսական տատանումների սպեկտրի ավելի ու ավելի բարձրահաճախային տիրույթների նվաճումը։ Լազերների ստեղծումը պայմանավորեց ոչ միայն ինֆրակարմիր, տեսանելի և ուլտրամանուշակագույն տիրույթների յուրացումը (դրանց ապահովումը կոհերենտ մեներանգ ճառագայթման հզոր աղբյուրներով), այլև նյութիհետ լազերային ճառագայթման փոխազդեցություններում նոր երևույթների բացահայտումը։ Այդ երևույթները նոր հորիզոններ են բացում ռադիոֆիզիկայի առանձին բաժինների (քվանտային ռադիոֆիզիկայի, քվանտային էլեկտրոնիկա) զարգացման համար։

Տես նաև

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։