Ռաբուլայի ավետարան
Ռաբուլայի ավետարան | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ձեռագիր |
| Ժանր | մատյան |
| Բնօրինակ լեզու | սիրիերեն |
| Ստեղծման տարեթիվ | 586 |
 Rabbula Gospels Վիքիպահեստում | |
«Ռաբուլայի ավետարան», 7-րդ դարի պատկերազարդված սիրիական ձեռագիր՝ գրված սիրիերեն լեզվով։ Արևելաքրիստոնեական ձեռագրերի մեջ «Ռաբուլայի ավետարան»-ը վաղագույներից և լավագույն պահպանվածներից մեկն է։ Ավետարանից են մեզ հասել Համբարձման, Հոգեգալստյան, Լոնգին հարյուրապետի մասնակցությամբ Խաչելության և Մուտքը Երուսաղեմ[1] տեսարանների վաղագույն օրինակները։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համաձայն ձեռագրում պահպանված թվագրման՝ այն ստեղծվել է 586 թվականին՝ Զագբայի սբ․ Հովհաննեսի վանքում (սիր. ܒܝܬ ܙܓܒܐ, Bēṯ Zaḡbā)։ Թեև առկա է գրչի՝ Ռավվուլայի (սիր. ܪܒܘܠܐ, Rabbulā) ստորագրությունը, նրա մասին այլևս ոչինչ հայտնի չէ։ Մինչև 11-րդ դարը հայտնի չէ, թե ինչ է տեղի ունեցել ձեռագրի հետ։ 11-րդ դարում այն հայտնվում է Մայպուկում, իսկ 13-14-րդ դդ․՝ Կանուբինում։ 15-րդ դարի վերջում և 16-րդ դարի սկզբում ձեռագիրը մարոնիական հոգևորականի կողմից ուղարկվում է Լաուրենցիանայի գրադարան, որտեղ էլ գտնվում է մինչ այժմ։
Մանրանկարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավետարանի մանրանկարներն առանձնանում են վառ գույներով, դինամիզմով, արտահայտչականությամբ և դրամատիզմով։ Ծաղկողը մեծ ազդեցություն է կրել հելլենական գեղանկարչությունից, սակայն դրա հետ մեկտեղ նրան խորթ չեն նաև պարսկական զարդերը։ Ավետարանական տեսարանները պատկերված են զիգզագավոր, շեղագիծ և այլ տիպի շրջանակների մեջ։