Շիբալոկի սերունդը
| Շիբալոկի սերունդը | |
|---|---|
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ձև | պատմվածք |
| Հեղինակ | Միխայիլ Շոլոխով |
| Բնագիր լեզու | ռուսերեն |
| Գրվել է | 1924 |
| Հրատարակվել է | մարտի 8, 1925 |
«Շիբալոկի սերունդը» (ռուս.՝ Шибалково семя), ռուս խորհրդային գրող Միխայիլ Ալեքսանդրովիչ Շոլոխովի պատմվածքը, որը հեղինակը գրել է 1924 թվականին։
Հրապարակման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Շիբալոկի սերունդը» պատմվածքն առաջին անգամ լույս է տեսել «Օգոնյոկ» ամսագրում, 1925 թվական, 8 մարտի, № 11 համար։ Այն ներառվել է «Դոնի պատմություններ» 1926 և Լազուր տափաստան։ Դոնի պատմություններ» (1931) հեղինակային ժողովածուներում։
Քննադատ և գրականագետ Վ. Վ. Վասիլևն ենթադրում է, որ. «պատմությունը գրվել է ավելի վաղ քան նոյեմբերի 20-ը, 1924 թվականի սեպտեմբեր - հոկտեմբեր ամիսներին, նախքան գրողը ստանիցայից մեկնել է Մոսկվա (նոյեմբերի սկզբին)»։ Դրա պատճառը Շոլոխովի՝ 1924 թվականի նոյեմբերի 20-ին Մարիա Պետրովնային ուղղված նամակում մեջբերման փաստն էր՝ ոճաբանական շրջադարձ «Կատերինա և Յակով Իվը վերին աստիճանի սիրալիր են» պատմվածքից[1], քանի որ գրողը սովորություն չուներ «իր գործերը նախքան թղթին հանձնելը բերանից թռցնել»[2]։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստեղծագործության մեջ նկարագրված իրադարձությունները վերաբերում են 1922 թվականի հունվար-մարտի կեսերին։ Պատմությունը կազակ Յակով Շիբալկոյի մենախոսությունն է՝ իր երեխայի ծննդյան պատմության մասին։ Հատուկ նշանակության ջոկատի երիտասարդ գնդացրորդ կազակ հարյուրապետը «խղճալով» «հանցախմբի զոհ» կնոջը ՝ Դարիային, սպիտակների դուրս գալուց հետո տանում է նրան իր մոտ։ Նրանց միջև ստեղծվում է փոխադարձ զգացմունք։ Դարիան պատրաստվում է մայր դառնալ։ Ծննդաբերությունը քիչ է մնում ավարտվի հերոսուհու մահով։ Շիբալկոն լսում է սարսափելի խոստովանություն։ Դարիան պատմում է, որ իրեն հատուկ ուղարկել են ջոկատ լրտեսելու, հենց նա էր, ով պատասխանատու էր հրոսակախմբի կողմից սպանված զինվորների մահվան համար։ Այս մասին Շիբալկոն պատմում է բոլոր զինակիցներին, և նրանք որոշում են «ամբողջովին ավարտել այն ՝ նորածնի սերունդով»։ Հերոսը հասկանում է, որ Դարիային չի կարող խնայել («Ես նրան կսպանեմ ոչ թե վախից, այլ խղճի խայթից»), բայց խնդրում է փրկել երեխայի կյանքը («Դուք կանայք և երեխաներ ունեք, բայց ես, բացի նրանից ոչ ոք չունեմ…»), ում նա ավելի քան մեկ տարի տանում է իր սայլով։
Ստեղծագործության մեջ ընտրելով հեքիաթի ձևը, Շոլոխովը գիտակցաբար հրաժարվում է հերոսի օբյեկտիվ կերպարից, նրան հնարավորություն է տալիս ինքնադրսևորվել, ինչը ընթերցողին թույլ է տալիս դաժանության համար (հենց նա է, ով կրակում է նոր ծնված երեխայի մորը), ստեղծել պայծառ և ինքնատիպ անձնավորություն, բնության կողմից օժտված այնպիսի հատկություններով, ինչպիսիք են խղճահարության և կարեկցանքի զգացումը` նախ դեպի Դարիան, իսկ հետո` երեխան։ Սպանության սովորության և կենդանի նորմայի ցանկության, մարդկային ազգասիրության ցանկության այս համադրության մեջ, ի վերջո, դրսևորվում է նրա բնության ամբողջ բարդությունն ու ներքին հակասականությունը։
Գործող անձինք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Դարիա - գլխավոր հերոսի՝ Շիբալոկի որդու մայրը, հրոսակախմբերի կողմից Կարմիր բանակ է ուղարկվել հատուկ նպատակներով տեղեկատվություն հավաքելու համար։ Մահանում է Շիբալոկի ձեռքերում լրտեսության մասին խոստովանությունից հետո։
- Երեխա ― Դարիայի և Շիբալոկի անանուն որդին։
- Բարի քաղաքացի ― անանուն անձնավորություն, որը ղեկավարում է մանկատունը, ուր Շիբալոկը բերում է իր փոքրիկ որդուն։
- Հարյուրյակի կազակներ ― Հարյուրյակի անանուն կարմիրբանակայիններ, որտեղ ծառայում է Շիբալոկը։
- Հարյուրապետ ― անանուն անձնավորություն, Շիբալոկի հրամանատար, որ առաջարկում է Դարիային հեռացնել հարյուրյակից։
- Յակով Շիբալոկ ― կարմիրբանակային, հատուկ նշանակությամբ հարյուրյակի գնդացրորդ, պատմվածքի գլխավոր հերոս և պատմող։ Իր մոտ է տանում «հանցախմբի զոհ» Դարիային, որից որդի է ունենում։ Հարյուրյակի պնդմամբ, սպանում է իր երեխայի մորը լրտեսության մասին նրա խոստովանությունից հետո։
Էկրանավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միխայիլ Շոլոխովի «Շիբալոկի սերունդը» և Ծննդանշան պատմվածքների հիման վրա 1964 թվականին «Լենֆիլմ» կինոստուդիայում նկարահանվել է Դոնի պատմություն գեղարվեստական ֆիլմը։ Բեմադրող ռեժիսոր՝ Վ. Ա. Ֆետին, սցենարիստ՝ Ա. Վիտոլ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Сивоволов, Г. Я. Михаил Шолохов: Страницы биографии.― Ростов н/Д.: Кн. изд-во, 1995.― 350 с. ISBN 5-7509-0244-7
- Шолохов, М. А.: Рассказы.― М.: Дрофа: Вече, 2002.― 320 с.― (Библиотека отечественной классической художественной литературы). ISBN 5-7107-6865-0 («Дрофа»); ISBN 5-7838-1229-3 («Вече»)
- Шолоховская энциклопедия/ Колл. авторов; глав. ред. Ю. А. Дворяшин; вступ. ст. М. М. Шолохов. — М.: Издательский дом «СИНЕРГИЯ», 2013. — 1216 с.: ил. ISBN 978-5-94238-022-9