Շաոլինյան քունգ ֆու
| Շաոլինյան քունգ ֆու | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Chinese martial arts? |
| Ծագման երկիր |  Չինաստան |
| Տարբերվում է | Shaolin Sect? |
 Shaolin quan Վիքիպահեստում | |
Շաոլինյան քունգ ֆու (չինարեն՝ 少林功夫), մարտարվեստի համակարգ է, որը ձևավորվել է Հենանի նահանգի Տընգֆընգ քաղաքի Սոնգ լեռան Շաոլին տաճարի բուդդայական մշակութային միջավայրում։ Շաոլինյան քունգֆուն հիմնված է բուդդայական աստվածային զորության հավատքի վրա, լիովին մարմնավորում է Զեն-բուդդիզմի իմաստությունը և որպես արտահայտման հիմնական ձև ընդունում է մարտարվեստը, որը կիրառվում է Շաոլինյան վանականների կողմից։ Շաոլինյան քունգ ֆուի էությունը Զենի և մարտարվեստի միասնությունն է[1]։ Շաոլինյան քունգ ֆուն ամենաերկար պատմությունն ունեցող դպրոցն է, ամենաբազմազան տեսակը և ամենամեծ համակարգը չինական մարտարվեստի հիմնական դպրոցների մեջ։ Որպես չինական մշակույթի նշանավոր ներկայացուցիչ և մարդկային քաղաքակրթության վառ ցուցադրություն՝ շաոլինյան քունգ ֆուն դարձել է չինացի ազգի հոգևոր հարստությունը և մշակութային ժառանգությունը, որը կիսում է ողջ մարդկությունը[2]։
Ընդհանուր նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շաոլին Կունգֆուն բազմադարյա պատմություն ունի, նաև ունի տեսությունների և հմտությունների մի ամբողջական համակարգ։ Շաոլինի տաճարի հիմնադրումից ի վեր Շաոլինյան քունգ ֆուն ստեղծել է հարյուրավոր մարտական շարժումներ, տասնյակ զենքեր, յոթանասուներկու գերագույն մեթոդներ և այլ հմտություններ, ինչպիսիք են տարատեսակ պայքարները, ոսկորները բեռնաթափելը, ասեղնաբուժությունը և շնչառական մարզումները։ Շաոլինյան քունգ ֆուի կողմից մշակված յուրաքանչյուր շարժում հիմնված է մարդու բժշկական գիտելիքների վրա և հետևում է մարդկային շարժման օրենքներին։ Շարժումներում և մարտական հնարքներում ուշադրություն են դարձնում շարժման և անշարժության, ինի և յանի հավասարակշռության, կարծրության և փափկության համադրությանը, ոգու և ձևի համադրությանը։ Շաոլինյան քունգ ֆուի հոգին Զեն-բուդդիզմի իմաստության հավատն է։ Հիմնադիր Բոդհիդհարման շաոլինյան քունգ ֆուի իմաստության գլխավոր աստվածն է, իսկ Կիննարան՝ ուժի գլխավոր աստվածը։ Շաոլին Կունգֆու պրակտիկանտները հիմնված են բուդդայական համոզմունքների վրա։ Աստվածային զորության հանդեպ հավատքը վանականների կարևոր դրսևորումն է շաոլին քունգ ֆուի պրակտիկայի գործընթացում։ Պրակտիկանտները ակնկալում են, որ Զենը նրանց իմաստություն և ուժ տա[3]։
Շաոլինյան քունգ ֆուի ժառանգությունը փոխանցվում է խստորեն համաձայն ուսուցիչ-աշակերտ համակարգի։ Տասներեքերորդ դարում ստեղծված Շաոլինյան տաճարի պատրիարքական համակարգը կարևոր ազդեցություն ունի շաոլինյան քունգ ֆուի ժառանգության վրա,և ժամանակակից վանականների ժառանգությունը Շաոլինի տաճարում դեռ հետևում է այն ժամանակ հաստատված ժառանգական տոհմերին։ Շաոլինյան քունգ ֆուի ժառանգորդի որակավորումների ստատուսը հիմնված է Զեն Դհարմայի տոհմային ժառանգության համակարգի վրա։ Միայն այն բանից հետո, երբ ուսուցիչը համակողմանիորեն գնահատի աշակերտներին և նրանք հաստատվեն ուսուցչի կողմից, նրանք կարող են դառնալ Դհարմայի տոհմի ժառանգորդները։ Շաոլիյան քունգ ֆուն ուսուցանվում է հիմնականում բանավոր բանաձևերով, այսինքն՝ ուսուցիչը սովորեցնում է իր օրինակի վրա՝ ցուցումներով և գործերով, մինչդեռ աշակերտները պետք է ջանասիրաբար սովորեն և վարժվեն։ Բարձր մակարդակի շաոլինյան քունգ ֆույով զբաղվելու համար, բացի ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունից, անհրաժեշտ է նաև, որ աշակերտները հասկանան վարպետի խոսքերն ու ուսմունքները։ Այս մակարդակին հասնելու համար վանականները պետք է շարունակաբար կատարելագործվեն իրենց ամենօրյա պրակտիկայում։ Սա շաոլինյան քունգ ֆուի «Զենի և մարտարվեստի համակցման» հոգևոր ենթատեքստն է[3]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շաոլինյան քունգ ֆ ուն աստիճանաբար ձևավորվել է Շաոլինի տաճարի հիմնադրումից ի վեր։ Շաոլինի տաճարը հիմնադրվել է հնդիկ վանական Բա Թուոյի կողմից, իսկ շաոլինյան քունգ ֆուի հավատքի սկզբնական ձևը՝ մեդիտացիան, ներմուծել է Բա Թուոն։ Բա Թուոյի աշակերտ Սենգ Չոուի մեդիտացիոն հրաշքը մեծ ազդեցություն ունեցավ շաոլինյան քունգ ֆուի աստվածային զորության հավատքի վրա։ Սուեյ դինաստիայի վերջի անհանգիստ ժամանակներում շաոլինյան վանականները կազմակերպեցին ուժեր՝ պայքարելու լեռնային ավազակների դեմ, ինչը օբյեկտիվ միջավայր էր ստեղծում շաոլինյան քունգ ֆուի առաջացման համար։ Տասներեք վանականներ, այդ թվում՝ Շաոլին տաճարի Տան Զոնգը, օգնեցին Տանգ Կոնկոնգին։ Տանգ դինաստիայի հիմնադրումից հետո կառավարությունը խրախուսեց շաոլին վանականներին զբաղվել բուդդայականությամբ և մարտարվեստով՝ աջակցելով նյութական օգնությամբ։ Սոնգ դինաստիայում Շաոլինի տաճարը վերածվեց Զեն ուսմունքի վայրի, և Չանի և Վուի միասնության գաղափարը աստիճանաբար դարձավ շաոլինյան քունգ ֆուի առաջնորդող գաղափարախոսությունը։ Յուան դինաստիայում Շաոլինի տաճարի պատրիարքական համակարգի ստեղծումը հիմք հանդիսացավ Մինգ դինաստիայում շաոլինյան քունգ ֆույի ուսմունքի ձևավորման համար։ Մինգ դինաստիայում շաոլինյան քունգ ֆուի վանականները բազմաթիվ անգամներ մոբիլիզացվել են կառավարության կողմից պատերազմին մասնակցելու համար, և նրանք բազմիցս հասել են մեծ նվաճումների, ինչը շաոլինյան քունգ ֆուն ավելի ծանոթ է դարձրել հասարակությանը։ Մանչու Ցին ռեժիմի ժամանակ Հանի ժողովրդին խստիվ արգելված էր զբաղվել մարտարվեստով, իսկ շաոլինյան քունգֆուի զարգացման տարածքը խիստ սահմանափակ էր։ Չինաստանի Հանրապետությունում պատերազմից և Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության հիմնադրումից հետո շաոլինյան քունգ ֆուն դժվարությամբ վերականգնվեց[4]։
Ազդեցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հազարամյա պատմության ընթացքում շաոլինյան վանականները մասնակցել են բազմաթիվ պատմական իրադարձությունների՝ արդարության, ազնվության և խիզախության բնավորության հատկանիշներով և կարևոր դեր են խաղացել սոցիալական հակամարտությունների լուծման և սոցիալական կարգի կայունացման գործում։ Շաոլինյան քունգֆուն միավորում է մարտարվեստի տեխնիկաները և Զեն պրակտիկան մեկ տեղում։ Շաոլինյան քունգֆուի մասին մարդկանց ըմբռնումը տարբեր ժամանակաշրջաններում աստիճանաբար ընդլայնվել է՝ մարտարվեստի հմտություններից մինչև բուդդիզմի հիմնական ուսմունքը, որը «կարեկցող և համընդհանուր է»։ Հետևաբար, շաոլինյան քունգֆուն նաև խաղացել է աշխարհիկ մարդկանց բարեգործական հոգեբանությունը լուսավորելու դերը։ Որպես չինական ավանդական մշակույթի արտահայտման յուրահատուկ ձև՝ շաոլինյան քունգֆուն դարձել է նաև մշակութային խորհրդանիշներից մեկը, որը Չինաստանը ներկայացնում է արտաքին աշխարհին[5]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «非物质文化遗产：少林功夫». 中国非物质文化遗产网. 2007年11月26日. Արխիվացված օրիգինալից 2010年12月1日-ին. Վերցված է 2011年5月27日-ին.
- ↑ «少林功夫介绍». 国务院新闻办公室. 2006 թ․ հոկտեմբերի 27. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ նոյեմբերի 20-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 24-ին.
- ↑ 3,0 3,1 «少林功夫概述». 少林寺官网. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 24-ին.
- ↑ «少林功夫的历史». 少林寺官网. 2010 թ․ ապրիլի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 24-ին.
- ↑ «少林功夫的功能». 少林寺官网. 2010 թ․ ապրիլի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 24-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 少林寺Արխիվացված 2011-06-29 Wayback Machine
- 少林功夫是这样练成的Արխիվացված 2007-01-25 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շաոլինյան քունգ ֆու» հոդվածին։ |
|
