Նորվեգիայի երաժշտություն

Նորվեգիայի դրոշ

Նորվեգիան բավականին նոսր բնակեցված երկիր է Եվրոպայում։ Ունի 385,252 կմ² տարածք և մոտ 5,000,000 բնակչություն։ Երկրի կարևոր մշակութային ճյուղերից մեկը երաժշտությունն է։ Նորվեգիայի երաժշտությունը ուսումնասիրվել է վաղեմի ժամանակներից, որը վկայում են պեղումների արդյունքում հայտնաբերված հուշարձանները (մ․թ․ա․ II դար), նվագարանների պատկերները քարի և փայտե զարդամոտիվների վրա (մ․թ․ II դար), որոշ երաժշտական գործիքներ՝ ֆել և գիգ ջութակներ, լուր եղջերափող, լանգարպ կամ լանգելեգ տավիղներ հիշատակող սագաները։ Պահպանվել են հին ժողովրդական նվագարաններ՝ բուկկեհոռն (այծեղջյուր), պրիլլար (ցուլեղջյուր), տրիլլեհոռն (եղջերափողակ), սելյե (սրինգ)։ 19-րդ դարի վերջերին Նորվեգիան տնտեսական մեծ աճ է ապրում իր քաղաքաշինությամբ և արդյունաբերությամբ, որի արդյունքում, այդ քաղաքներում երաժշտությունը՝ օպերային ներկայացումները, սիմֆոնիկ համերգները բարձր մակարդակով են ներկայացվում։ Այս դարաշրջանում անվանի կոմպոզիտորներ Էդվարդ Գրիգը և Յոհան Սվենդսենը Եվրոպական երաժշտական ավանդույթները միավորեցին նորվեգական տոնայնությունների հետ։ Երաժշտությունն ու պարային երաժշտությունը մեծ վերելք ունեցան և սա շարունակվեց 20-րդ դարում, նույնիսկ, երբ գրամաֆոնային ձայնագրություններն ու ռադիոն դարձան տարածված։ 20-րդ դարի վերջին կեսին Նորվեգիան աշխարհի շատ այլ երկրների նման արմատական վերածնունդ ապրեց։

Ժողովրդական երաժշտություն

Նորվեգական ավանդական ջութակ

Նախքան 1840 թվականը Նորվեգիայի ժողովրդական երաժշտության վերաբերյալ շատ քիչ գրավոր աղբյուրներ են եղել։ Նշվում է, որ պատմական ձեռքբերումները ունեն հստակ քրիստոնեական ազդեցություն։ Ըստ հետազոտությունների կա մի կապ առասպելի, հեքիաթի և ժողովրդական երաժշտության միջև։ Ընդհանուր առմամբ ժողովրդական երաժշտության նպատակը ժամանցն էր և պարը։ Նորվեգիայի ժողովրդական երաժշտությունը կարելի է բաժանել երկու կատեգորիաների՝ գործիքային և վոկալ։ Որպես կանոն գործիքային ժողովրդական երաժշտությունը պարային երաժշտությունն է։ Նորվեգական ժողովրդական պարերը հասարակական պարեր են և սովորաբար ներկայացվում են զույգերով, թեև կան մի շարք մենապարեր։ Նորվեգիան ունի շատ քիչ հանդիսավոր պարեր, որոնք բնորոշ են այլ մշակույթների։

Դասական երաժշտություն

Էդվարդ Գրիգ

1600-ականների ընթացքում Օսլոյում, Տրոնհեյմում և Բերգենում կային քաղաքային երաժիշտներ։ Նորվեգիայի դասական երաժշտությունը սկիզբ է առել 18-րդ դարի սկզբներին, երբ ստեղծագործում էին պարային, կամերային երաժշտություն և կանտատներ։ Այս կոմպոզիտորներից են Գեորգ վոն Բերտուչը, Յոհան Դանիել Բեռլինը և Յոհան Հենրիկ Բեռլինը։ Ժամանակի ընթացքում երաժշտությունը շատ այլ քաղաքային տարածքներում հասանելի դարձավ։ Ավելին, շուրջ 1750-ականներին մասնավոր կամ կիսա-հասարակական երաժշտական հասարակություններ սկսեցին հայտնվել մի շարք քաղաքներում, հաշվի առնելով հարուստ բնակչության հնարավորությունները՝ երաժշտությունը վայելելու համար։

Աղբյուրներ

• Cronshaw, Andrew. Fjords and Fiddles. 2000. In Broughton, Simon and Ellingham, Mark with McConnachie, James and Duane, Orla (Ed.), World Music, Vol. 1: Africa, Europe and the Middle East, pp 211–218. Rough Guides Ltd, Penguin Books. ISBN 1-85828-636-0
• "Norway." The New Grove dictionary of music and musicians. 2nd ed. 2001. Print.
• Bergsagel, John. Scandinavia: Unity in Diversity. In Samson J editor, The Late Romantic Era. Macmillan. (1991): 240-265.
• Goertzen, C. " The Radiokappleik: Regional Norwegian folk music in the media." The Journal of Popular Culture 30 (1996): 249-262.
• Grinde, Nils. A History of Norwegian Music. Trans.William H. Halverson and Leland B. Sateren. Lincoln: University of Nebraska Press, 1991. Print.
• Horton, John. Scandinavian Music: A Short History. London: Faber and Faber, 1963. Print.
• Myklebust, R. "Norwegian folk music record." Journal of the International Folk music council 10, (1958): 51.
• Vollsnes, A.O. Norway – Music and Musical Life – in Maagerø, Eva, and Birte Simonsen. Norway: Society and Culture. Kristiansand: Portal, 2005. Print. pp. 279–305.
• Sandvik, O.M. " Norwegian Folk music and its social significance." Journal of the International Folk Music Council 1 (1949): 12-13.

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նորվեգիայի երաժշտություն» հոդվածին։