Մասնակից:Shushanik pogosyan/Տիրուհի Մառանջյան

Tiruhi Maranjyan with me and my son

Այն ինչ, ներկայացնում եմ «Հայ կնոջ ոգին » անվանելով վերածննունդ նվիրում եմ ցեղասպանության 100 ամյակին , կապելով նաև Տիրուհի Մառանջյանի 100 ամյակին՝ նրա հոգու հանգստությանը...

Տիրուհի Մառանջյան

Ծննդավայրը՝ Ղարս , Չարենցին հարևան, մանկությունը անց է կացրել Լենինականի մանկատանը՝ մայրը մանկատան ուսուցչուհի:

Մոր տառապանքների և տանջանքների լուռ վկա, դառը մանկություն ապրած և մինչև կյանքի վերջը մոր տառապանքները հիշողության մեջ: Մինչև մահ "մահացել է 85 տարեկանում" նրա շուրթերից լսել եմ՝ « Վայ մայրիկ ջան, այդ ինչ օրեր տեսար դու»:

Այս հայրենասեր մեծատառով տիկինը իր սեփական անձը մոռացած, իր ամբողջ կյանքը նվիրեց հայրենական գորգերի արտադրության զարգացմանը: 1927թ –ից «Հայ գորգ» արտելի արտադրության հիմնադիր անդամ, արտադրամասի մասնագետ , 63 տարի գործող արտադրամասի տնօրեն: Հիմնադրման օրվանից ունենալով ընտանիք անձնուրացորեն գործուղվել է հայաստանի խուլ գյուղերը և մարզերը գորգ արտելներ հիմնելու և լավագույն մասնագետներ սովորեցնելու "1-2 ամսում նրա աշակերտությամբ սովորական աշակերտներից վարպետներ էին ձևավորվում ":

Ծննդավայրի կարոտը սրտում " վախենում էր բարձրաձայն խոսել ծննդավայրի մասին" , մորից մնացած սանդերքը և մեկ իլիկը, որը ես ոչ մի գորգագործի մոտ այդպես էլ չտեսա, դարձավ նրա հաջողությունների թալիսմանը:

Շիրազի և Չարենցի նման մեծ հայրենասեր էր: Հանուն իր մեծ հավատքի հուլունքներով գործել էր Լենինի դիմանակարը, որը մի թելի շարժումով բացում և փակում էր Լենինի աչքերը և նվիրել էր «Կրեմլ»-ին :

Վերջին տարիներին նա շատ էր անհանգստանում իր այդ գորգի ճակատագրով ՝ մատծում է թե ինչ եղավ արդյոք: Այսօր հասունացել է այն պահը, որ ես նրա անունից խնդրեմ Ձեզ ,տեղեկություն հավաքեք թե , որտեղ է գտնվում Լենինի հուլունքագործ դիմանկար- գորգը: Լենինականում մշակույթի կենտրոն բացելու կապակցությամբ ուխտագնացության ժամանակ , Լորիս Ճգնավորյանին գորգ նվիրաբերց «խնձորի այգի» խորագրով և օրհնությամբ ՝ խձորի պես բազմանաք:

   Դա էլ չիմացա ինչ եղավ : 

Իր կյանքի վերջին տարուն ՝ 85 տարեկանում Քրիստոսը ամպերի մեջ գորգը գործեց վերջացրեց կնքելով իր մահկանացուն:

Ս. Էջմիածնի Մայր Եկեղեցուն՝ Վազգեն 1-ին կաթողիկոսին էլ գորգ է նվիրել:

Հանրությանը անծանոթ ցեղասպանությունից փրկված, գերմանիայի մանկատանը հայտնված այս մեծատառով կինը՝ Տիրուհի Մառանջյանն է, որին մայրը տարբեր մանկատներում փնտրելով վերջապես տեղեկանում է, որ իր աղջիկը գտնում է գերմանիայում: Նա մնում է Կիրովականի մանկատուն ուսուցանում տեղի սաներին, որից հետո հրավիրում են Լենինականի մանկատուն: Մայրը գորգի մեծ մասնագետ և վարպետ էր:

Նրանք ցեղասպանությունից կեղեքված, թալանված ապրում և ստեղծագործում էին, բայց որպես մեռած ոգիներ...

Այս պատմությունը ներկայացնելով ողջ աշխարհին , ուզում եմ բարձրաձայնենել այն ազգերին ովքեր , որ դեռ չեն ճանաչել ցեղասպանությունը, թող իմանան, որ մի օր նրանց երեխաներն էլ են արժանանալու նույն բախտին ինչպես, որ այն հայ երեխաները, որոնց աչքի դիմաց մեկ ու կես միլիոն հայեր տանջամահ արեցին և որոնք սփռվեցին ողջ աշխարհով մեկ և դարձան մեռած ոգիներ:

Մեր նախնիների ոգեղեն ուժը մեր նոր սերնդի մեջ է , նրանք ոտքի են կանգնել և պայքարելու են մինչև ցեղասպանության ճանաչմանը:

Այս մեծատառով մեծ տիկնոջ հետ ես ծանոթացա 1990 թ-ին երբ նա 73 տ. Էր: Ցուրտ և մութ տարիներ…

երկրաշարժ ապրած, հեղափոխություն տեսած, և Արցախի ազատագրման պատերազմի շեմին…

Ահա այս օրերին փնտրեցի և գտա գորգի լավ մասնագետին՝ տիկին Տիրուհի Մառանջյանին, որը կկարողանա 33 կգ. քաշով, մաքուր բրդյա թելերով, կյանքի կոչեր մի պատմության, որը կպատմեր հայկական հոգևոր կյանքի, եկեղեցիների դերն ու նշանակությունը մարմանվորող մի գորգի ստեղծմանը և որի դերը մեծ է եղել աշխարհասփյուռ հայության պահպանման գործում:

Այդ գորգի ստեղծման համար պետք էր տիկին Մառանջյանի նման մեծ վարպետ- մասնագետ, որը մեծ սիրով համաձայնվեց իր վրա վերցնել գորգի հենքի թելի ամրության պարտավորությունը:

Աղոթքը շուրթերիս, Աստծո օրհնությամբ, մոմի լույսի տակ սկսեցինք 40-45 խտությամբ,բարձր որակով գորգի աշխատանքները՝ ես որպես հեղինակ, Տիկին Մառանջյանը, որպես բրդյա թելերի և բրդյա թելերով գորգի հենքի մեծ մասնագետ, այն գորգի , որը իմ կյանում դարձավ շրջագայություններիս սկիզբը հայրենիքիս սահմաններում և նրա սահմաններից դուրս: Շփվելով շատ ազգերի՝ պարսիկների, թուրքերի, արաբների, եզդիների մշակույթի մեծերի հետ, որոնք ոտաբոբիկ, ծնկաչոք աղոթել են իմ հայկական հին ու նոր դարերի եկեղեցիների

Armenian geometric carpet

զարդանախշերով գորգի առջև:

Այս հանդիպումներից հավաքելով մեծ իմաստություն ցանկանում եմ այն իրականություն դարձնել.գորգերի ցուցադրությամբ բեմականացնել հանդիպումս յուրաքնչյուր ազգի ներկայացուցչի հետ:

my carrpets exibition

Հանուն հայրենիքիս զարգացման և բարգավաճման հայկական տառերի տարածման հոգևոր ստուգաբանությամբ, ստեղծելով այս հոգևոր աշխատանքը ողջ աշխարհին դիմելով , հատկապես խաղաղություն քարոզող ՝ գեր տերություններին, ուշադրություն դարձնել ովքեր են եղել Բաքվի հիմնադիրները, ովքեր են զարգացրել Բաքուն: Եվ ով է դարձել այսօր Բաքվի բռնապետը :

Քանի որ մոտենում է հայոց ցեղասպանության 100 ամյակը նաև մոտենում է Բաքվի 100 ամյա ծնունդը: Բոլոր ազգերի միավորման, մի հարկի տակ ազատ ապրելու, ստեղծելու, արարելու: «Պրոլետարներ ողջ աշխարհի միացեք» նշանաբանով:

Ինչու է Ալիևը ոտնահարել Բաքվի բոլոր ազգերի իրավունքները, որպես բռնապետ վերջ նրա քաղաքականությանը:

Բաքվի զարգացմանը իմ պապիկը մեծ ներդրում ունի: Բաքուն պետք է դառնա բոլոր ազգերի համերշախության , բարեկամության խորհրդանիշ:

Որպես մարդասպան, որպես թալանչիներ ՝ թուրք բառը պետք է ջնջվի պատմության էջերից , ողջ ազգերի մանկատներում հայ որբուկներով լցնելով ՝ զրկելով նրանց մանկությունից , դրա վառ օրինակը շատ հարգված ու սիրված մեծատառով տիկին , մեծ գործարար հայրենասեր ՝ Տիրուհի Մառանջյանին :

Եթե ծարգիրը կընդունվի այն կդառնա շարունակելի: Պապիկիս պատմությունները Բաքվի կյանքից և Տիրուհու կյանքը իրական կյանքից և իմ կյանքը, մշակութային հանդիպումներս հարևան ազգերի հետ:

Ծրագրի հեղինակ, ժողովրդական ստեղծագործող, մասնագիտությամբ՝ գյուտարար, համատեղությամբ՝ գիդ՝ Շուշան Պողոսյան:

26.05.2014թ. Հասցե՝ ք. Երևան, Րաֆֆու փող. 35շ., բն. 13. Հեռ.՝ 098 85 60 80