Մասնակից:Susanna Danielyan/Դեմիան
Դեմիան. Էմիլ Զինքլերի երիտասարդության պատմությունը | |
|---|---|
| Հեղինակ | Հերման Հեսսե |
| Բնօրինակ լեզու | Գերմաներեն |
| Ստեղծման տարեթիվ | 1919 |
| Էջեր | 214 (հայերեն) |
| Երկիր | Գերմանիա |
| Հրատարակիչ | Fischer Verlag |
| Թարգմանիչ հայերեն | Աշոտ Ալեքսանյան |
| Հրատարակում հայերեն | Քյուրքչյան, 2017 |
| OCLC | 40739012 |
Դեմիան. Էմիլ Զինքլերի երիտասարդության պատմությունը Հերման Հեսսեի դաստիարակչական վեպերից է (գերմ.՝ Bildungsroman), որն առաջին անգամ հրատարակվել է 1919թ., իսկ նախաբանն ավելացվել է 1960թ.: Դեմիանն առաջին անգամ հրատարակվել է Էմիլ Զինքլերի՝ պատմությունը պատմողի անվան տակ, իսկ ավելի ուշ բացահայտվել է, որ հեղինակը Հեսսեն է:
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Էմիլ Զինքլերը մի երիտասարդ է, ով մեծացել է միջին խավի ընտանիքում: Էմիլի ողջ գոյությունը նման է երկու աշխարհների միջև պայքարի՝ պատրանքի աշխարհի (կապված հինդուիստական Մայա (պատրանք) գաղափարի հետ) և իրական՝ հոգևոր ճշմարտության աշխարհի: Պատմության ընթացքում ուղղորդվելով իր առեղծվածային դասընկերոջ՝ Մաքս Դեմիանի կողմից՝ նա հեռանում և ընդվզում է առերևույթ աշխարհի իդեալների դեմ և ի վերջո հասնում է ինքնադրսևորմանն ու իր անձի կայացմանը:
Հերոսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Էմիլ Զինքլերը վեպի գլխավոր հերոսն է: Զինքլերը մոլորվել է այն գաղափարների շուրջ, թե ինչ է իր կյանքը, և թե ինչ է այն լինելու, և ողջ վեպի ընթացքում ուղղորդող է փնտրում: Նա մշտապես որևէ ավելի մեծ կերպարի կողմից հաստատման կարիք է զգում և ուղղորդողներ է տեսնում այնպիսի կերպարների մեջ, ինչպիսիք են Պիստորիուսը, Դեմիանն ու Էվան.
- Զինքլերի մայրն ու հայրը խորհրդանշում են ապահովություն, որի գրկում Զինքլերը սկզբում ապաստան է գտնում, Բայց որի դեմ ի վերջո ընդվզում է:
- Ֆրանց Քրոմերն անկարգ անձնավորություն է, որի գործադրած հոգեբանական ճնշումն ու տանջանքը Զինքլերին մղում են դեպի Դեմիանը:
- Մաքս Դեմիանը Զինքլերի մանկության ընկերն է՝ նրան ուղղորդողը: Նա Զինքլերին տանում է դեպի կայացում՝ ասես լինելով նրա «պահապան ոգին»:
- Ալֆոնս Բեքը գիշերօթիկի ամենատարիքավոր սանն է, ով նրան վերաբերվում էր «ծաղրանքով ու հորեղբոր պես»: Բեքը ևս մի փոքր ուղղորդողի առաքելություն է կատարում Զինքլերի համար՝ նրան ծանոթացնելով ալկոհոլի սքանչալիքների ու որոգայթների հետ:
- Պիստորիուսը ծխական քահանա է, երգեհոնահար տեղական եկեղեցում, և Զինքլերի ժամանակավոր ուղղորդիչը: Նա Զինքլերին սովորեցնում է նայել ներս՝ սեփական հոգու մեջ:
- Ֆրաու Էվան Մաքս Դեմիանի մայրն է: Նա Զինքլերի համար դառնում է կյանքի կատարյալ մարմնավորողը՝ նախ իր նկարներում ու տեսիլքներում, և ապա՝ որպես անձ իր կերպարով:
Յունգի ազդեցությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սկսած առնվազն 1914թ., եթե ոչ 1909թ., Հեսսեն տարված էր հոգեվերլուծությամբ, որը զարգացում էր ապրում՝ տարածվելով գերմանական մտածողության մեջ։ 1910-ական թթ. Հեսսեն զգաց, որ իր հոգեբանական դժվարությունները, որոնք, սկսած երիտասարդ տարիքից, տանջանքի պատճառ են եղել, պետք էր լուծել հոգեթերապիայի միջոցով: 1916-17թթ. նա անցավ հոգեվերլուծության բուժման կուրս դոկտոր Ժոզեֆ Լանգի հետ, ով Կարլ Յունգի աշակերտն էր: Լանգի հետ նրա կապից, և ավելի ուշ՝ 1921 թ., Յունգի հետ հոգեվերլուծություն անցնելուց հետո Հեսսեն հետաքրքրվեց յունգյան վերլուծությամբ և մեկնաբանությամբ: Դեմիանը լի է յունգյան օրինակներով ու սիմվոլիկայով: Բացի այդ հոգեվերլուծությունը թույլ տվեց Հեսսեին բացահայտել հոգեբանական խնդիրները, որոնք նա ունեցել է երիտասարդ տարիքում, այդ թվում՝ ներքին լարվածությունը, որն առաջացել էր իր սեփական ինստինկտների և իր ծնողների խիստ խրատատվության բախման հետևանքով: Նման թեմաները տեղ են գտել Հեսսեի վեպում՝ որպես կիսաինքնակենսագրական մտորումներ յունգյան փիլիսոփայության իր սեփական բացահայտման վերաբերյալ: [1]
Թեմաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բախում երկատվածության հետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական թեմաներից մեկը հակադիր ուժերի գոյությունն է, և միաժամանակ երկուսի անհրաժեշտության գաղափարը։
Հոգևոր լուսավորության[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վեպը կառուցված է գնոստիցիզմի գաղափարի շուրջ, մասնավորապես՝ Աբրաքսաս Աստծու՝ արտացոլելով Կարլ Յունգի հոգեբանության ազդեցությունը: Ըստ Հեսսեի՝ վեպը յունգյան ինդիվիդուացիայի պատմություն է՝ դեպի ամգիտակցականը թափանցելու գործընթաց:
Կանայք «Դեմիան»-ում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կանայք էական դեր են խաղում Դեմիան-ում ՝ ըստ յունգյան մեկնաբանության: Սկզբում Զինքլերն ուղղվում է դեպի մայրն ու քույրերը և անգամ դեպի սպասուհին: Քանի դեռ դպրոցում էր, նա տեսնում է մի գեղեցիկ կնոջ, որին կոչում է Բեատրիչե, և վեպի վերջում, երբ Զինքլերը պատանի է, նա բացահայտում է Դեմիանի մորը՝ Ֆրաու Էվային: Այս կանայք պատմության մեջ մեծ դեր չեն խաղում, բայց Հեսսեն նրանց օգտագործում է սիմվոլիկ կերպով՝ արտացոլելով Զինքլերի մտքի խորությունը:
Սիմվոլներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աստված Աբրաքսաս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գնոստիկական աստվածություն Աբրաքսասն ողջ երկի մեջ օգտագործվում է որպես խորհրդանիշ՝ իդեալականացնելով աշխարհի բարու և չարի փոխկապվածությունը: Դեմիանը պնդում է, որ Եհովան՝ հրեական Աստվածը, իրականում Աստծո միայն մեկ կողմն է. նա իշխում է այն ամենի վրա, ինչ բարերար է, բայց աշխարհն ունի մեկ այլ կողմ ևս, և անսահման Աստվածը պետք է ընդգրկի աշխարհի երկու կողմն էլ: Աբրաքսասի սիմվոլը հայտնվում է որպես մի թռչուն՝ ձվից կամ երկրագնդից դուրս գալիս:
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականության ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Timms, Edward (1990). Peter Collier and Judy Davies (ed.). Modernism and the European Unconscious. Oxford: Polity Press. ISBN 0-7456-0519-2.
[[Կատեգորիա:Հերման Հեսսեի վեպեր]]