Մասնակից:Nyusha Khachatryan/Ավազարկղ
-
Քրոմոսոմ -
Նկարագրություն2
անգլ.՝ Դափնեպսակ
Դափնեպսակը կլոր ծաղկեպսակ է, որը պատրաստված է դափնու (Laurus nobilis) միավորված ճյուղերից և տերևներից: Այն անուշաբույր է, լայնատերև, մշտադալար: Դափնեպսակը հաղթանակի խորհրդանիշ է և այն կրում են գլխին կամ պարանոցի հատվածում [1]: Դափնեպսակի խորհրդանիշը գալիս է հունական դիցաբանությունից
Դափնեպսակ
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծաղիկ, կարճացած և ձևափոխված ընձյուղ, կատարում է միկրո և մակրոսպորոգենեզի, փոշոտման, բեղմնավորման, սաղմի զարգացման և պտղի գոյացման ֆունկցիա։ Առաջանում է տերևներից զուրկ ցողունի՝ ծաղկակոթի վրա:
|
Ապոլլոնը՝ հին հունական դիցարանի աստվածներից մեկը, ներկայանում է կրելով գլխին դափնեպսակ: Դափնեպսակներով պարգևատրվել են հաղթողները ատլետիկ մրցույթներում, ներառյալ հին օլիմպիական խաղերը, որի համար դրանք պատրաստվել են վայրի ձիթենու ծառից, որը հայտնի է որպես “գլխի պսակ” (κότινος)- և բանաստեղծական հանդիպումներում: Հռոմում դրանք մարտական հաղթանակի խորհրդանիշներ էին՝ պսակելով հաջողակ հրամանատարին իր հաղթարշավի ընթացքում: Մինչդեռ հնագույն դափնեպսակները ամենից հաճախ պատկերված են եղել ձիու նալի ձևով, ժամանակակից տարբերակները սովորաբար ամբողջական օղակներ են: Ժամանակակից լեզվում այն վերաբերում է հաղթանակին: “Հույսը դնել դափնու վրա” արտահայտությունը վերաբերում է մեկին, ով ամբողջովին ապավինում է անցյալի հաջողություններին՝ հանուն համբավի կամ ճանաչման, մինչդեռ “նայել դափնիներին” նշանակում է զգույշ լինել կոչում կորցնելուց [2]:
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սպորտի հովանավոր Ապոլլոնը կապված է դափնեպսակ կրելու հետ [3]: Այս ասոցիացիան առաջացել է հին հունական դիցաբանությունից՝ Ապոլլոնի և Դաֆնի մասին պատմությունից: Ապոլլոնը ծաղրում էր սիրո աստծուն ՝ Էրոսին (Կուպիդ), աղեղն ու նետը գործածելու համար, քանի որ Ապոլոնը նաև նետաձգության հովանավորն է: Վիրավորված Էրոսը հետո պատրաստեց երկու նետ՝ մեկը ոսկուց և մեկը կապարից: Ոսկե նետով նա խոցեց Ապոլլոնին՝ աստծո մեջ սերմանելով կրքոտ սեր դեպի Դաֆնին: Իսկ կապարի նետը արձակեց Դաֆնիի համար՝ վերջինիս մեջ սերմանելով ատելություն Ապոլոնի հանդեպ: Ապոլլոնն էլ իր հերթին հետապնդեց Դափնիին, մինչ նա աղաչեց ազատվել նրանից և դարձրեց դափնու ծառ: Ապոլլոն խոստացավ ընդմիշտ հարգել Դաֆնիին և օգտագործեց հավերժ երիտասարդության և անմահության իր զորությունները՝ դափնու ծառը դարձնելով մշտադալար: Ապա Ապոլլոնն իր համար պատրաստեց ծաղկեպսակ դափնու ճյուղերից և Դաֆնիին վերածեց մշակութային խորհրդանիշի իր և այլ բանաստեղծների ու երաժշտության համար: Որոշ երկրներում դափնեպսակը օգտագործվում է որպես մագիստրոսի կոչման խորհրդանիշ: Ծաղկեպսակը տրվում է երիտասարդ մագիստրոսներին համալսարանի ավարտական արարողությանը: «Բանաստեղծ դափնեկրի» մեջ «դափնեկիր» բառը վերաբերում է դափնեպսակին: Ֆլորենցիայի միջնադարյան բանաստեղծ և փիլիսոփա Դանթե Ալիգիերին, Սիցիլիայի դպրոցի անդամ, հաճախ ներկայացվում է դափնեպսակ հագած նկարներում և քանդակներում:
Ակադեմիական օգտագործումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Որոշ երկրներում դափնեպսակը օգտագործվում է որպես մագիստրոսի կոչման խորհրդանիշ: Ծաղկեպսակը տրվում է երիտասարդ մագիստրոսներին համալսարանի ավարտական արարողության ժամանակ: «Բանաստեղծ դափնեկրի» մեջ «դափնեկիր» բառը վերաբերում է դափնեպսակին: Ֆլորենցիայի միջնադարյան բանաստեղծ և փիլիսոփա Դանթե Ալիգիերին, Սիցիլիայի դպրոցի անդամ, հաճախ նկարներում և քանդակներում ներկայացվում է դափնեպսակով: Իտալիայում “laureato” տերմինը օգտագործվում է վերաբերելով ցանկացած ուսանողի, որն ավարտել է: Ավարտական արարողությունից անմիջապես հետո ուսանողը ստանում է դափնեպսակ՝ օրվա մնացած մասը այն կրելու համար: Այս ավանդույթը սկիզբ է առել Պադովայի համալսարանից և վերջին երկու դարերում տարածվել է իտալական բոլոր համալսարաններում: Միացյալ Նահանգների Քընեքթիքութ քոլեջում կրտսեր դասի անդամները կրում են դափնու շղթա, որով ավագներն անցնում են մեկնարկի ժամանակ: Այն ներկայացնում է բնությունը և կյանքի տարեցտարի շարունակությունը: Սկսվելուց անմիջապես հետո կրտսեր աղջիկները դափնիների հետ միասին գրում են իրենցուսումնական տարին` խորհրդանշելով, որ նրանք պաշտոնապես դարձել են ավագներ, և ժամանակաշրջանը կկրկնվի հաջորդ գարնանը: ԱՄՆ-ի Մասաչուսեթս նահանգի Հարավային Հեդլի քաղաքում գտնվող Մաունթ քոլեջում դափնու հետ կապված ավանդույթների հաստատումը սկսել է 1900 թվականից, երբ ավարտական ուսանողները դափնեպսակներ էին կրում: 1902-ին ներդրվեց լեռնային դափնու շղթան: Այդ ժամանակվանից ի վեր ավանդույթ է դառնում, որ շրջանավարտները շքերթ անցկացնեն համալսարանի տարածքում՝ շղթայով կապելով իրենց: Լեռնային դափնին ներկայացնում է դափնին, որը հռոմեացիները օգտագործում էին ծաղկեպսակների և պատվո պսակների մեջ: Միացյալ Նահանգների Օրեգոն նահանգի Պորտլենդ քաղաքում գտնվող Ռիդի քոլեջում ավագ դասի անդամները դափնեպսակներ են ստանում մայիսին իրենց թեզը ներկայացնելիս: Ավանդույթը բխում է դափնեպսակների օգտագործումից մարմնամարզական մրցումներում: Շրջանավարտները, այսպես ասած, «հատել են վերջնագիծը»: Մասաչուսեթս նահանգի Սաութբորո քաղաքի Սուրբ Մարկոսի դպրոցում ուսանողները, ովքեր հաջողությամբ ավարտում են ուսանողական տարիները ստանում են դափնեպսակ կրելու պատիվ: Ֆինլանդիայում Հելսինկի համալսարանում դափնեպսակ են տալիս մագիստրոսի կոչում շնորհելու արարողության ժամանակ:
Ճարտարապետական դեկորատիվ միջոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դափնեպսակը ճարտարապետության, կահույքի և տեքստիլի տարածված միջոց է [8]: Դափնեպսակը հանդիպում է փորագրված տարբերակով Ռոբերտ Ադամի քարե և դեկորատիվ աշխատանքներում, ինչպես նաև ճարտարապետության տարբեր ժամանակներում: Դեկորատիվ արվեստում, հատկապես կայսրության ժամանակաշրջանում, դափնեպսակը տեսնում ենք գործվածքների մեջ, խճանկարով շարված և դրված ոսկեզօծ փողային մոնտաժների տեսքով կահույքի վրա: Ալֆա Ռոմեո-ն իրենց լոգոտիպին դափնեպսակ ավելացրեց այն բանից հետո, երբ 1925 թ.-ին P2 մրցարշավային մեքենայով նվաճեցին ավտոմոբիլային աշխարհի առաջնությունը:
| 1 | Վերնագրի տեքստ | Վերնագրի տեքստ |
|---|---|---|
| Առաջին | Վանդակի տեքստ | Վանդակի տեքստ |
| Վանդակի տեքստ | Վանդակի տեքստ | Վանդակի տեքստ |
| Վանդակի տեքստ | Վանդակի տեքստ | Վանդակի տեքստ |
| Վանդակի տեքստ | Վանդակի տեքստ | Վանդակի տեքստ |
Զինանշանագիտության մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դափնեպսակները երբեմն օգտագործվում են զինանշանների ձևավորման ժամանակ: Դրանք կարող են լինել վահանի շուրջը կամ դրա վերին մասում օղակի նման: Պսակը սաղարթի օղակ է, սովորաբար տերևներով, բայց երբեմն ՝ ծաղիկներով: Պսակը սաղարթի օղակ է, սովորաբար տերևներով, բայց երբեմն նաև ծաղիկներով: Ծաղկեպսակներ կարող են պատրաստել նաևկաղնու տերևներից, ծաղիկներից, փշարմավից, հազրեվարդից: Հաճախ օղակաձև են, բայց կարող են նաև բրոշի նման լինել:
Հղումներ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>պիտակ՝ «GAMAdevint2» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: - ↑ «look to one's laurels». Oxford: Oxford University Press. Վերցված է November 13, 2012-ին.