Մասնակից:Narine KH/Սևագրություն 7
Տարյա Կարինե Հալոնեն (ֆիններեն՝ Tarja Kaarina Halonen, , ), Ֆին քաղաքական գործիչ, փաստաբան՝ Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ: 2000 թվականի մարտի 1-ից մինչև 2012 թվականի մարտի 1-ը՝ Ֆինլանդիայի նախագահ:
Հալոնենը լայն ճանաչում վայելող նախագահ էր, որի վարկանիշը 2003 թվականին կազմել է 88 %: 2006 թվականին նա վերընտրվել է, և երկրորդ փուլում «ազգային կոալիցիա» կուսակցության Սաուլի Նիինիստենին հաղթեց 51% ձայնով և 48% դեմ: Չունենալով 2012 թվականի նախագահական ընտրություններում առաջադրվելու հնարավորություն՝ նա այդ պաշտոնը լքել է 2012 թվականի մարտի 1-ին: 2005-2017 ԱՄԻ «Նովոստի-Արմենիա»:
Ճանաչված էր մարդու իրավունքների նկատմամբ անտարբերությամբ, 1980 թվականերին Հալոնենը ֆիննական ԼԳԲՏ կազմակերպության նախագահն էր, իսկ իր նախագահության ընթացքում ակտիվորեն մասնակցում էր կանանց իրավունքների և գլոբալիզացիայի հարցերի շուրջ քննարկումներին: 2006 թվականին շատ մեկնաբաններ նրան անվանում էին ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի պաշտոնի պոտենցիալ թեկնածու, սակայն նա դրա նկատմամբ հետաքրքրություն չցուցաբերեց, դա պատճառաբանելով նախագահական ժամկետն ավարտելու ցանկությամբ, նախքան այլ կարիերայի տարբերակների մասին մտածելը[1][2]: 2009 թվականին Forbes-ը նրան ընդգրկել էր աշխարհի[3] 100 ամենաազդեցիկ կանանց ցուցակում:
Կարճ կենսագրություն
Ծնվել է Հելսինկի՝ շրջան Կալիոնում: 1962 թվականին ընդունվել է Հելսինկյան համալսարանում և 1968 թվականին ստացավ փաստաբանի դիպլոմ:
Երտասարդ տարիքում տարբերվում էր ձախ ռադիկալ հայացքներով, մասնակցել էր պացիֆիստական շարժումներին, Չե Գևարայի երկրպագու էր: Լյութերական եկեղեցին լքեց այն բանից հետո, երբ կանանց մերժեցին կարգվել հոգևոր կարգ։
1980-1981 թվականին եղել էր SETA ընկերության նախագահ, սեռական փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանության կազմակերպությունները, ինչի կապակցությամբ իրենց նախագահության շրջանում քննադատության էր ենթարկվել սպաներից[4] մեկի կողմից, դատարանի կողմից իր արտահայտությունների համար տուգանվել էր[5][6]:
Քաղաքական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1971 թվականին 28-ամյա Տարյան դարձավ Ֆինլանդիայի Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ
1979 թվականին դարձավ Ֆինլանիայի խորհրդարանի պատգամավոր:
1987-1990 թվականին Սոցիալական պաշտպանության և առողջապահության նախարար: 1990-1991 Արդարադատության նախարար:
1995 թվականի ապրիլի Լիպպոնենի առաջին կառավարությունում նա նշանակվեց արտաքին գործերի նախարար: Այդ պաշտոնում նա շարունակել է աշխատել նաև Լիպպոնենի երկրորդ կառավարությունում Էդուսկունտի ընտրություններից հետո, մինչև 2000 թվականին նախագահ ընտրվելը:
Ընդհանուր առմամբ, որպես նախարար Հալոնենն աշխատել է 3238 օր (երեք նախարարական պաշտոններում), բոլորից ավելի երկար՝ Սինյարայից հետո (ֆիններեն՝ Sinikka Mönkäre).
Նախագահական ընտրություն (2000)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
В первом туре Халонен получила около 40 % голосов. Её основной соперник — Эско Ахо — только 34,4 %.
Во втором туре Халонен набрала уже 51,6 %, при общем числе голосовавших 80,2 %.
Նախագահություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարյա Հալոնենը դարձավ առաջին կինը, երկրի ընտրված նախագահ Тарья Халонен стала первой женщиной, избранной президентом страны.
2001 թվականի մարտի 1-ի նախագահության առաջին տարվա ավարտին քաղաքացիների շուրջ 70% - ն իր գոհունակությունն է հայտնել Տարիայի[7] գործունեությանը:
Նախագահական ընտրություն (2006)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կաղապար:Смотри также Переизбрана на второй срок в январе 2006 года.
Երկրորդ նախագահություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնադրամի խորհրդատուների միջազգային խմբի նախագահ Baltic Sea Action Group:
2012 թվականի մարտին վայր է դրել իր նախագահական լիազորությունները, նախագահի պաշտոնը ստանձնել է Սաուլի Նիինիստեն[8][9]։
Հետնախագահական ժամանակաշրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2012 թվականի փետրվանին Միավորված ազգերի կազմակերպությունն առաջարկել է Տարյա Հալոնենին գլխավորել ՄԱԿ-ի բնակչության հարցերով աշխատանքային խումբը։ Մարտին Հալոնենը իր նախագահական լիազորությունները վայր դնելուց հետո նշանակվել էր այդ աշխատանքային խմբի համանախագահ (Մոզամբիկի նախկին նախագահ Ժոակին Չիսանոյի հետ միասին)։ Այն խնդիրները, որոնցով զբաղվելու է այս աշխատանքային խումբը, ներառում են բնակչության սեռական առողջությունը, ինչպես նաև հղիության և ծննդաբերության ժամանակ կանանց առողջությունը[10]:
Հետևողականորեն պաշտպանում էր կանանց իրավունքները[11]: 2012 թվականի հունիսին ՅՈՒԼԵ հեռուստալիքով հայտարարեց․որ «ուշադիր հետևում է, թե ինչպես են իրականացվում կանանց իրավունքները այն երկրներում, որտեղ անցել է արաբական գարունը» իսկ Խաղաղության նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Թավակուլ Քարմանի հետ հանդիպման ժամանակ նա ընդգծել է, որ Մերձավոր Արևելքի երկրների ժողովրդավարացման համար պահանջվում է կանանց առավել ակտիվ մասնակցությունը հասարակական-քաղաքական կյանքում[12]:
2012 թվաանի սեպտեմբերի 4– ին՝ նշանակվել է «Helsinki Sustainability Center» ընկերության վարչության նախագահ, կայուն զարգացման հետ կապված հետազոտությունների վերաբերյալ տեղեկատվություն հավաքող և մշակող ոչ առևտրային ընկերություն, որն այդ տեղեկատվությունն առաջարկում է իշխանություններին[13]։.
2013 թվականի ապրիլի 4-ին Ռուսաստան գործուղված իր 5-օրյա այցի ընթացքում տեղի են ունեցել նրա հանդիպումները նախագահ Վլադիմիր Պուտինի, վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևի և Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային ժողովի խորհրդի նախագահ Վալենտինա Մատվիենկոյի հետ՝ Ֆինլանդիայի նախկին նախագահն ընդգծել է, որ գնահատում է ռուսներին բնորոշ բարեկամությունը և պահպանում է անձնական բարեկամական հարաբերությունները Ռուսաստանի բարձրագույն ղեկավարության հետ ՝ միևնույն ժամանակ մրցակցություն չբերելով Ֆինլանդիայի գործող նախագահ Սաուլի Նիյնիստեին Ֆինլանդիա - ռուսաստան հարաբերություններին[14]։
2013 թվականի հոկտեմբերի 10-ին միջազգային "Global Fairness Initiative" կազմակերպությունը, որը պայքարում էր աշխարհում աղքատ մարդկանց իրավունքների համար, Հալոնենիը մրցանակ է հանձնել իր նախագահության շրջանում գործատուների արհմիությունների և կազմակերպությունների ներգրավվածության համար[15]։
2013 թվականի նոյեմբերին ընտրվել է Ֆինլանդիայում վայրի բնության համաշխարհային հիմնադրամի (WWF) վարչական խորհրդի նախագահ ՝ այդ պաշտոնում փոխարինելով Պեկա Հաավիստոյին, որը լքել է տվյալ պաշտոնը նախարարական պաշտոնում նշանակվելու կապակցությամբ[16]։
2015 թվականի գարնանը հրավիրվել էր Հարվարդի համալսարանում միջազգային քաղաքականության և կայուն զարգացման վերաբերյալ դասախոսություններ կարդալու[17]։
В марте 2015 года было объявлено о назначении с мая Тарьи Халонен на должность председателя правления Финской национальной галереи — крупнейшего в Европе музейного комплекса, объединяющего Художественный музей Атенеум, Музей современного искусства Киасма, Художественный музей Синебрюхова и Центральный художественный архив[18].
Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Առաջին ամուսինը — Կաղապար:Не переведено 5
- Дочь — Կաղապար:Не переведено 5; род. 1978, Хельсинки; изучала международную политику в Кентском университете в Великобритании, в настоящее время — координатор проекта в Александровском институте — крупнейшем центре по изучению России и Восточной Европы[19], действующем при Хельсинкском университете.
- Второй муж — Пентти Араярви. Официально оформили брак 26 августа 2000 года (после 15 лет совместного проживания).
Զբաղմունք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Увлекается плаванием, изобразительным искусством (графика, живопись).
4 августа 2012 года экс-президент написала в своём блоге в Twitter: «Привыкаем жить без кошек. Ронтти ушла к Миске», сообщив о смерти своей второй 18-летней кошки по кличке «Ронтти»[20] (годом ранее от рака умерла первая кошка — «Миска»[21]). 17 января 2013 года премьер-министр России Дмитрий Медведев через посла России в Хельсинки Александра Румянцева передал экс-президенту Финляндии кошку породы невская маскарадная по кличке Мегги.[22]
Պարքևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Кавалер Большого креста ордена Святого Олафа (Норвегия, 2000)
- Кавалер Большого креста ордена Сокола с цепью (Исландия, 19 сентября 2000)
- Кавалер Большого креста ордена Почётного легиона (Франция, 30 июня 2005)
- Орден князя Ярослава Мудрого I степени (Украина, 24 октября 2006 года) — за выдающийся личный вклад в развитие украинско-финского сотрудничества[23]
- Медаль Пушкина (Россия, 29 ноября 2007 года) — за большой вклад в распространение, изучение русского языка и сохранение культурного наследия, сближение и взаимообогащение культур наций и народностей[24].
- Кавалер Большого креста на цепи ордена «За заслуги перед Итальянской Республикой» (1 сентября 2008 года)[25]
- Кавалер ордена Короля Томислава с лентой и Большой Звездой (Хорватия, 27 июля 2009)[26]
- Кавалер Ордена Золотого орла (Казахстан, 24 марта 2009 года)[27]
- Кавалер Ордена Слона (Дания)
См. также[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
== Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Следующий генеральный секретарь ООН: Пришло время для женщины» (անգլերեն). Equality Now. Ноябрь 2005. Արխիվացված է օրիգինալից 2007-11-25-ին. Վերցված է 2018-03-26-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ «Кандидаты» (անգլերեն). ООН. 2006.
- ↑ «100 самых влиятельных женщин мира» (անգլերեն). Forbes.com. 19 августа 2009.
- ↑ UD: офицер называл президента Халонен «коммунистом» // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 22 февраля 2011.(Ստուգված է 24 Հուլիսի 2012)
- ↑ СТТ: Старший лейтенант, оскорбивший президента Халонен, ответит за свои слова перед судом // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 20 июня 2011.(Ստուգված է 24 Հուլիսի 2012)
- ↑ В Бригаде Кайнуу младшего офицера подозревают в оскорблении гомосексуалов, ведётся внутренняя проверка // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 23 июля 2012.(Ստուգված է 24 Հուլիսի 2012)
- ↑ «Сто замечательных финнов»… (см. раздел Литература).
- ↑ Обзор прессы 27.02.2012 // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Novosti po-russki. — 27 февраля 2012.(Ստուգված է 28 փետրվարի 2012)
- ↑ Состоялась инаугурация нового президента Финляндии Саули Ниинистё // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 1 марта 2012.(Ստուգված է 1 Մարտի 2012)
- ↑ Экс-президент Халонен будет заниматься вопросами сексуального здоровья во главе рабочей группы ООН // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 16 марта 2012.(Ստուգված է 17 Մարտի 2012)
- ↑ «Президент Халонен: «К женщинам-руководителям до сих пор относятся предвзято»». YLE. Վերցված է 2016-10-24-ին.
- ↑ Халонен: Роль женщин в демократизации стран велика // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 19 июля 2012.(Ստուգված է 19 Հուլիսի 2012)
- ↑ Президент Тарья Халонен назначена председателем правления компании, продвигающей устойчивое развитие // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 4 октября 2012.(Ստուգված է 4 Հոկտեմբերի 2012)
- ↑ Халонен встречается с высшим руководством России – «они мои друзья» // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 4 апреля 2013.(Ստուգված է 4 Ապրիլի 2013)
- ↑ Экс-президент Халонен награждена за вклад в дело защиты прав меньшинств // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 10 октября 2013.(Ստուգված է 10 Հոկտեմբերի 2013)
- ↑ Экс-президент Халонен возглавит административный совет WWF в Финляндии // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 26 ноября 2013.(Ստուգված է 28 Նոյեմբերի 2013)
- ↑ Халонен будет преподавать в Гарварде // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 9 сентября 2014.(Ստուգված է 9 Սեպտեմբերի 2014)
- ↑ Экс-президент Халонен станет председателем правления Национальной галереи // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 23 марта 2015.(Ստուգված է 24 Մարտի 2015)
- ↑ Партнеры ИГСО: Алексантери-институт при университете Хельсинки Արխիվացված է Մայիս 3, 2008 Wayback Machine-ի միջոցով:
- ↑ Экс-президент Халонен потеряла и вторую кошку – умерла 18-летняя Ронтти // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 4 августа 2012.(Ստուգված է 4 Օգոստոսի 2012)
- ↑ Умерла кошка президента Халонен // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 19 июля 2011.(Ստուգված է 4 Օգոստոսի 2012)
- ↑ Котенка, подаренного Медведевым экс-президенту Халонен, вручили новой хозяйке // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 17 января 2013.(Ստուգված է 4 Ապրիլի 2013)
- ↑ Указ Президента Украины № 900/2006 от 24 октября 2006 года «О награждении Т.Халонен орденом князя Ярослава Мудрого»
- ↑ «Указ Президента Российской Федерации от 29 ноября 2007 года № 1599 «О награждении медалью Пушкина иностранных граждан»». Արխիվացված է օրիգինալից 2007-12-10-ին. Վերցված է 2009-06-08-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն); no-break space character in|title=
at position 62 (օգնություն) - ↑ Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana S.E. Tarja Halonen, Decorato di Gran Cordone(իտալ.)
- ↑ Narodne novine: Odluka o odlikovanju Njezine Ekscelencije Tarje Halonen Veleredom kralja Tomislava s lentom i Velikom Danicom (խորվ.)
- ↑ «Елбасы Финляндияның жоғары ордендерімен марапатталды» (ղազախերեն). ontustik.gov.kz. 2009-03-25. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-12-20-ին. Վերցված է 2014-12-20-ին.
==
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Сто замечательных финнов. Калейдоскоп биографий = 100 suomalaista pienoiselämäkertaa venäjäksi / Ред. Тимо Вихавайнен (Timo Vihavainen); пер. с финск. И. М. Соломеща. — Хельсинки: Общество финской литературы (Suomalaisen Kirjallisuuden Seura), 2004. — 814 с. — ISBN 951-746-522-X. — Электронная версия (Ստուգված է 18 փետրվարի 2010)
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Официальный сайт Тарьи Халонен (ֆին.)
- По данным «Gallup», Тарья Халонен — второй по популярности политический лидер Евросоюза.
Կաղապար:Президенты Финляндии Կաղապար:Министры иностранных дел Финляндии Կաղապար:Нормативный контроль Категория:Выпускники Хельсинкского университета Категория:Юристы Финляндии Категория:Активисты ЛГБТ-движения в Финляндии Категория:Социал-демократы Финляндии Категория:Министры юстиции Финляндии Категория:Министры иностранных дел Финляндии Категория:Женщины-политики Финляндии Категория:Женщины-президенты Категория:Президенты Финляндии Категория:Политики XX века Категория:Политики XXI века Категория:Правители Европы XXI века