Մասնակից:Kh mar9898/Ավազարկղ
Kh mar9898/Ավազարկղ |
---|
Գաբրիել Գևրեկյան (կամ Գեվերեկյան) (նոյեմբերի 21, 1892 Ստամբուլ - հոկտեմբերի 29, 1970 թ Անթիբ) հայ ճարտարապետ, որը նախագծում էր շենքեր, միջսենյակներ և պարտեզներ, սովորեցնում էր ճարտարապետություն:Աշխատել է Եվրոպայում, Իրանում և ԱՄՆ-ում:
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գևրեկյանը մի տվյալով ծնվել է 1900-ին[1], (Իմբերդ 1993, Turner 1996),մյուս տվյալով 1892-ին[2]։ Նա ծնվել է Կոստանդնուպոլսում, ներկայիս Ստամբուլում, ապա ընտանիքի հետ տեղափոխվել Թեհրան, որտեղ մեծացել է: 1910-ին տեղափոխվել է Վիեննա, որտեղ ապրել է հորեղբոր ՝ ճարտարապետ Ալեքս Գալուստյանի հետ: 1915-ից Օսկար Ստրնադի և Jոզեֆ Հոֆմանի հետ աշխատել է ճարտարապետություն Քունստգերբերբեշչյուլում, իսկ 1919-ին ստացել է իր դիպլոմը: Նա այնուհետև աշխատել է Ստրնադի և Հոֆմանի հետ, մինչև 1922-ին տեղափոխվել է Փարիզ:[2] Փարիզում նա աշխատել է le Corbusier- ի, André Lurçat- ի, Sigfried Giedion- ի և Henri Sauvage- ի հետ: Նա աշխատել է Ռոբերտ Մալետ-Սթիվենսսի հետ 1922 թվականից մինչև 1926 թվականը, որտեղ աշխատել է Rue Mallet-Stevens– ի նախագծերի վրա՝ միևնույն ժամանակ հետամուտ լինելով սեփական նախագծերին։1926-ից Փարիզում, որպես անկախ ճարտարապետ, աշխատել է Գևրեկյանը[2]։Նա ակտիվորեն ներգրավված էր Congrès International d'Architecture Moderne- ի (CIAM) վաղ փուլերում, որը նա վարում էր 1928 թվականից մինչև 1932 թվականը, մի պաշտոն, որը նրան նշանակեց le Corbusier- ի կողմից (Turner 1996): Նա ստեղծել է L'architecture d'aujourd'hui ամսագիրը: Ժոզեֆ Ֆրանկը նրան հրավիրեց նախագծել երկու տուն 1932 թվականին Վիեննայում գտնվող Werkbundsiedlung- ի համար[2]։
1933-ին նա կառավարության հրավերով վերադարձել է Իրան:Նախագծել է կառավարական շենքեր, ներառյալ Թեհրանում գտնվող Կախ Դադգոստարի, բնակավայրեր և առանձնատներ, որոնցից քիչ բան է փաստագրված: Նա 1937-ին վերադարձավ Եվրոպա և երեք տարի աշխատեց Լոնդոնում, բայց Երկրորդ աշխարհամարտի սկսվելու պատճառով նրա նախագծերից ոչ մեկը չիրականացավ: 1940-ին նա վերադարձել է Փարիզ, որտեղ աշխատել է նախնական շինությունների կառուցման ուղղությամբ՝ միաժամանակ դասավանդելով Սաարբրուկենում: Այնուհետև նա դադարեցրել է աշխատանքը 1940-44 թվականներին՝ հրաժարվելով աշխատել Ֆրանսիայի նացիստների և Վիշիի կառավարության համար[2]։
Պատերազմից հետո նա աշխատել է Ժորժ-Անրի Պինգուսոնի հետ Սարբրուկենը վերակառուցելու վրա և նաև այնտեղ ուսուցանել է ճարտարապետություն: 1948-ին տեղափոխվել է ԱՄՆ՝ Ալաբամայի պոլիտեխնիկական ինստիտուտում դասավանդելու: Հաջորդ տարի նա դարձավ Իլինոյսի համալսարանի պրոֆեսոր, և այնտեղ դասավանդեց մինչև իր թոշակի անցնելը: Գևրեկյանը 1955 թվականին դարձավ ԱՄՆ քաղաքացի[1][2]։ Թոշակի անցնելուց հետո Գ․ Գևրեկյանը կնոջ հետ վերադարձավ Ֆրանսիա։Մահացել է 1970-ի հոկտեմբերի 29-ին՝ Անտիբում[2]։
Դիզայն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վաղ հասակում Ռոբերտ Մոլետ-Սթիվենսը ներկայացրել է գործեր, ինչպես Les Roses Rouges- ը, որոնք ողջունվում էին որպես «jardin moderne» և «jardin d'avant Garde»: Նա նաև ստեղծել է այգի 1925-ի Expositions des Arts Decoratifs- ի համար: Մալետ-Սթիվենսի միջոցով Գևրեկյանը հրավեր ստացավ ներկայացնելու Պարսկաստանի դրախտի պարտեզի ժամանակակից մատուցումը։
Ջրի և լույսի այգի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]The Jardin d'Eau et de Lumiere- ը 1925-ի «Exposition Internationale des Arts Décoratifs» - ի համար հանդիսանում էր հավասարաչափ եռանկյուն, որը բաժանված էր եռանկյունաձև տարրերի: Կենտրոնում կան չորս շերտավոր արտացոլող լողավազաններ, որոնք զարդարված էին Ռոբերտ Դելաունի կողմից:Դրանք շրջապատված էին բազմաշերտ տնկիներով և ներկված էին ապակու փոքր եռանկյունիներով և վարդագույն երանգներով:Ոլորտը և արտացոլող մակերեսը նշանակում էին, որ լույսն արտացոլվում էր այգու ներսում գտնվող բոլոր ուղղություններով: Գիշերային ժամերին ներքին լուսավորված ոլորտը կանխատեսում էր լույսը` աշխուժացնելով համադրությունը: (Imbert 1993 էջ 128, Adams 1993 էջ 32, Dodds 2002 էջ 185)
Սկզբում մամուլում անվանվելով որպես պարսկական պարտեզ, այն ի վերջո կոչվեց Կուբիստական այգի (Adams 1993 էջ 30): Նույն ցուցահանդեսի համար Գևրեկյանը նախագծեց տաղավար Սոնյա Դելաունայի և Ժակ Հեյմի համար[3]։
Կուբիստական այգի և Villa Noailles
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Villa Nailles- ի Չարլզի և Մարի-Լոր դե Նոիլսի համար նրա հետագա պարտեզն ուներ պարտադրված տարածք, որի եռանկյունին ձևավորում էին հաճախորդներն ու Մալետ-Սթիվենսը, որոնք հարմար էին Գևրեկյանի դիզայնի նոր ոճին: Նախքան «Մալետ-Սթիվենս» -ին աշխատանքի անցնելը Նոիլը խորհրդակցել էր ինչպես Միզ վան դեր Ռեհի, այնպես էլ Լե Կորբուզյեի հետ: Նա ցանկանում էր իր լանդշաֆտում արհեստ ստեղծեր: Վիլլան պատվիրում էր Կոտ դ'Ազուրի և Նոիլսի հիանալի տեսարանները` ցանկանալով դա հակադրել ուժեղորեն շրջապատված և ճարտարապետական անսամբլի հետ, որը շրջապատում էր բնական ինքնությունը, մինչդեռ նկարագրում էր սեփականությունը։
Նոայի այգու բույսերի կարիքների անտեսումը և տատանվող աճի տեմպերը շուտով խաթարեցին դիզայնի հավասարակշռությունը և դրդեցին Շառլ դե Նոիլին (հայտնի որպես սիրողական այգեպան) վերամշակել դիզայնը ամբողջությամբ՝ դրա հրահրումից ոչ շատ անց:
Վիլլա Հեյմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ժակ Հեյմը Գևրեկյանի համար նախագծեց Վիլլա Հեյմ, որը կառուցվել է 1927-1930 թվականներին[4]: Նա նաև նախագծեց ինտերիերն ու կահույքը, և մի պարտեզ, որը բաղկացած էր մի շարք ուղղանկյուն կտուրներից: Վիլլա Հեյմը նկարահանվել է L'Illustration- ում և L'Architecte- ում[5]: Գևրեկյանն այս անգամ լավ ներգրավված էր CIAM-ում և անցել էր ավելի ֆունկցիոնալ ոճի: Այդ ժամանակից ի վեր տունը շատ փոփոխված է և բաժանվել է երկու մասի[4] ։
Ընթերցանություն նրա աշխատանքի մասին
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դժվար է պարզել, թե արդյոք դա նկարչի մտադրությունն էր, ինչ վերաբերում է հետագա այգիներին: Ինչպես նշում է Imbert- ը «գրավոր ապացույցների անբավարարության պատճառով, պարտեզի դիզայներների մտադրությունները հիմնականում մնում են չհաստատված, որ նրանք բարձր են գնահատել կուբիստական շարժման հետևանքները իրենց դաշտի համար, այնուամենայնիվ, առավել համոզիչ է (Imbert 1997 էջ 169)։Քննադատելով գործը, որպես չափազանց բառացի թարգմանություն, կուբիստական նկարչությունը թե՛ անարդար է, և թե՛ ընկալելի է (և սովորաբար հիմնված է Ուեսլիի քննադատության կամ նման գաղափարների վրա): Չնայած նրա գեղարվեստական հիմնական միջոցը գեղանկարչությունն էր, Գևրեկյանը նախագծեց ավելի շատ ազդեցություններով, քան կուբիստական նկարչությունը և ժամանակակից լրատվամիջոցների ու տեխնիկայի ավելի մեծ պատկերացումը, քան իրեն հաճախ վստահվում էր:
Ջորջ Դոդդսը տալիս է Դրախտի պարտեզի այս ընթերցումը. «Դրախտի պարտեզը իդեալականացված և մեկուսացված սահման է, որոնցում դրախտի չորս գետերը ներկայացնող ջրային տարրը տարածությունը բաժանում է չորս հավասար տեղամասերի»: (Dodds 2002 էջ 192) «Միջագետքի վաղ շրջանի բնակիչները երկինքը ընկալում էին որպես եռանկյունի և պատկերում էին այն որպես լեռ: Լուսինը, որը հանգստություն էր բերում անողոք արևից, պատկերվում էր որպես ծառ լեռան վերևում: Քանի որ ծառերը նշանակում են կյանք տվող,ուստի լուսնի ծառի բուսահյութը պետք է ջուր լինի՝ կյանքի էություն»: (Dodds 2002 էջ 192-193) Գևրեկյանը մետաղի ոլորտը օգտագործում է որպես լուսնի և ծառի ներկայացուցիչ, մի տեխնիկա, որը նա օգտագործում է հետագա ձևավորումներում: Ծառը սնուցում է «ջուրը» ներքևի լողավազաններում և դրա սահմաններից դուրս գտնվող բույսերով:
Գեևրեկյանն օգտագործում է աքսիոմետրիկը, որը հանրաճանաչ ճարտարապետական տիպ է, որտեղ բոլոր չափումները հավատարիմ են մնում իդեալականացված տեսքին: Նա այս գաղափարը հետագայում զարգացնում է Ռոբերտ և Սոնիա Դելաունայների հետ, որոնց սիմվոլիստական արվեստը նա է նկարում և որի հետ էլ հետագայում աշխատում է՝ ստեղծելու պուրիստական շարժումը:
Աշխատանքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- 1923, «Au Sacre du Printemps»,Փարիզ
- Երկու աշխատանք ժամանակակից դեկորատիվ և արդյունաբերական արվեստների միջազգային ցուցահանդեսից
- 1926, Կուբիստական այգի[7]
- 1927, Վիլլա Հեյմ, Մադրիդի պողոտա 17, Փարիզ[4][8]
- 1930-1932, Տներ, Վիեննա
- 1933-1937, պետական և մասնավոր շենքեր Թեհրանում, որոնցից մի քանիսը կառուցվել են այն բանից հետո, երբ Գևրեկյանը հեռացավ Իրանից
- «Vilā Siāsi»
- «Vilā Panāhi»
- «Vilā Firuz»
- «Villa Ch. Kosrovani»
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Mina Marefat (2002). «Gabriel Guevrekian». article at Encyclopaedia Iranica
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Monika Tscholakov (2007). «Gabriel Guevrekian». article at Architekturzentrum Wien
- ↑ 3,0 3,1 Treib, Marc (1994). Modern landscape architecture: a critical review. MIT Press. էջ 95. ISBN 978-0-262-70051-1.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «Official report of 1992 assessment of Villa Heim».
- ↑ Dodds, p. 198, quotes Guevrekian as saying: "Decoration that concerns the embellishment of objects of utility is anti-ethical to the work of art. In my judgment, wanting to decorate all manners of utilitarian objects is an inferior idea...Modern architecture is marked by a new organization of plan that is logical and necessary in response to the differing conditions of life"
- ↑ Robert Delaunay - Sonia Delaunay: Das Centre Pompidou zu Gast in Hamburg. Hamburger Kunsthalle. 1999. էջ 33. ISBN 3-7701-5216-6.
- ↑ «Villa Noailles». Արխիվացված է օրիգինալից 2009-03-06-ին. Վերցված է 2011-06-15-ին.
- ↑
Lyonnet, Jean-Pierre; Desmoulin, Christine (1997). «Hôtel Heim». Villas Modernes. ISBN 978-2-86227-120-0.
{{cite book}}
: External link in
(օգնություն); Unknown parameter|chapterurl=
|chapterurl=
ignored (|chapter-url=
suggested) (օգնություն)