Մասնակից:Diana Vardanyan/Ավազարկղ

Битва при Сомосьерре — сражение Наполеоновских войн, произошедшее 30 ноября 1808 года, в период занятия Наполеоном Испании.

Описание

Осенью 1808 года, Наполеон с главными силами своей армии двигался на Мадрид. К этому времени, испанская королевская семья уже находилась в плену у Наполеона, так что Испания оставалась без управления. Для обороны столицы генерал Бенито де Сан-Хуан имел около 20 тысяч человек, которых рассредоточил на подступах к городу. Около 8 000 человек, во главе с самим генералом Сан-Хуаном, перекрывая наиболее вероятный маршрут движения наполеоновских войск, находились в теснине Сомосьерра в горах Гвадаррамы. Через Сомосьерру проходила единственная узкая дорога через горный хребет, неоднократно поворачивающая в ущелье. На этой дороге генерал Сан-Хуан расставил 16 пушек в четыре линии, каждую — в конце нового поворота, так что участок дороги через Сомосьерру оказался полностью простреливаемым испанской артиллерией на протяжении нескольких километров. Из-за возвышавшихся вокруг гор, атаковать пушки, прикрытые пехотой, было возможно только в лоб, так что генерал Сан-Хуан счёл свою позицию неприступной.

30 ноября 1808 года армия Наполеона подошла к Сомосьерре. Сам Наполеон со своим штабом и кавалерийским эскортом двигался впереди колонн. Первыми на испанские пушки наткнулся эскадрон Конных егерей императорской гвардии, во главе с известным в будущем мемуаристом, Филиппом де Сегюром. Обстрелянный испанцами эскадрон вынужден был отступить, причем ядра пролетали в опасной близости от Наполеона и его штаба.

Наполеон, однако, не желал ждать. Его армия растянулась на марше, так что рядом с императором находился только второй эскадрон эскорта, взятый из полка гвардейских польских улан, во главе с шефом эскадрона Яном Козетульским. Остальная часть полка во главе с Викентием Красинским, одним из любимых кавалеристов Наполеона, а после его отречения — российским генералом от кавалерии, сохранившим верность царю Николаю Первому в ходе Польского восстания 1830 года, ещё находилась на марше, и присоединились к атаке позже.

Виктор Мазуровский. Атака при Сомосьерре.

Именно эскадрону Козетульского (по разным данным, от 125 до 200 с небольшим вооружённых пиками кавалеристов) Наполеон отдал приказ атаковать в лоб последовательность из четырёх батарей. «Поляки, возьмите мне эти пушки» сказал император удивлённому Козетульскому. Один из находившихся рядом офицеров, услышав приказ, возразил императору, что это невозможно. «Как? Невозможно? Я не знаю такого слова! Для моих поляков нет ничего невозможного!» ответил император, и Козетульский пустил эскадрон в галоп.

С боевым кличем (по разным версиям, «Да здравствует император!» или «Вперёд, сукины дети! На вас смотрит император!») Ян Козетульский направил эскадрон на первую батарею, и смёл её, несмотря на ураганный огонь. Уже в этот момент под Козетульским была убита лошадь, и дальше эскадрон повёл лейтенант Дзевановский. Пройдя поворот и неся значительные потери, поляки сшибли вторую батарею, а затем третью. На третьей батарее лошадь была убита и под Дзевановским, а третий офицер — лейтенант Ниголевский ранен саблей, но тем не менее конница неслась дальше и четвёртая батарея была взята вслед за тремя первыми.

Между тем, французская пехотная дивизия генерала Франсуа Рюффена, подойдя к месту событий, прошла мимо четырёх больше не представлявших опасности батарей и довершила победу. Линия испанской обороны перед Мадридом пала. 4 декабря 1808 года, французы, более уже не встретив серьёзного сопротивления, вошли в Мадрид.

Влияние на культуру

Сражение при Сомосьерре со временем стало легендарным событием как наполеоновской эпопеи, так и польской национальной истории. Оно стало своеобразной визитной карточкой польских улан Наполеоновской гвардии, и было отражено в большом количестве произведений на польском языке, включая упоминание в стихах Адама Мицкевича, прозу Вацлава Гонсёровского и балладу Яцека Качмарского. В 1860-м Я. Суходольский написал картину "Битва при Сомосьере", в настоящее время находящуюся в Национальном музее в Варшаве.

В ходе Гражданской войны в России, польские кавалеристы пели песню «Wizja szyldwacha», рефреном которой были строки о Сомосьерре. В ходе Второй Мировой Войны, гимном польских солдат стала песня «Красные маки на Монте-Кассино», где тоже упоминается Сомосьерра. В современной Варшаве название сражения высечено на одном из пилонов Могилы неизвестного солдата.

Польские офицеры

Ян Козетульский.
Анджей Ниголевский.
Викентий Красинский, командир полка.

Ссылки

Категория:Сражения по алфавиту Категория:Сражения Пиренейских войн Категория:Сражения Испании Категория:Сражения 1808 года Категория:Сражения Франции Категория:История Польши Категория:Ноябрь 1808 года

«« Սոմոսյերայի ճակատամարտը »» պայքար է Նապոլեոնյան պատերազմներ, որը տեղի է ունեցել 1808 թվականի նոյեմբերի 30-ին Նապոլեոնի Իսպանիայի գրավումը:

Նկարագրություն

1808-ի աշնանը  Նապոլեոն իր բանակի հիմնական ուժերով տեղափոխվեց Մադրիդ:  Այս պահին Իսպանիայի թագավորական ընտանիքն արդեն գերության մեջ էր Նապոլեոնի կողմից, այնպես որ Իսպանիան մնաց առանց վերահսկողության:  Մայրաքաղաքի պաշտպանության համար գեներալ Բենիտո դե Սան Խուանն ուներ մոտ 20 հազար մարդ, որոնց ցրեց քաղաքի ծայրամասերում:  Մոտ 8,000 մարդ ՝ գեներալ Սան Խուանի գլխավորությամբ, խափանելով Նապոլեոնյան զորքերի տեղաշարժման ամենահավանական ճանապարհը, գտնվում էր Սոմոսյերայի կիրճում  Գվադարամա:  Լեռնաշղթայով անցնող միակ նեղ ճանապարհը անցնում էր Սոմոսյերայի միջով ՝ բազմիցս վերածվելով ձորի:  Այս ճանապարհի վրա գեներալ Սան Խուանը 16 թնդանոթ տեղադրեց չորս տողում, յուրաքանչյուրը նոր շրջադարձի վերջում, այնպես որ Սոմոսյերայի միջով անցնող ճանապարհի հատվածը իսպանական հրետանու կողմից մի քանի կիլոմետր ամբողջությամբ գնդակոծվեց:  Շուրջբոլորը բարձրացող լեռների պատճառով հնարավոր էր միայն գլխիկոր հարձակվել հետեւակի վրա ծածկված թնդանոթների վրա, ուստի գեներալ Սան Խուանը նրա դիրքը համարում էր անառիկ:

1808 թվականի նոյեմբերի 30-ին Նապոլեոնի բանակը մոտեցավ Սոմոսյերային:  Նապոլեոնն իր շտաբով և հեծելազորային ուղեկցությամբ շարժվեց սյուներից առաջ:  Իսպանական զենքերից առաջինը սայթաքեց էսկադրիլիան  Կայսերական գվարդիայի ձիավոր ռեյնջերս, որը ղեկավարում էր հայտնի ապագա հուշագրագետ,  Ֆիլիպ դե Սեգուր:  Իսպանացիների կողմից արձակված էսկադրիլիան ստիպված էր նահանջել, իսկ միջուկները վտանգավոր թռչում էին Նապոլեոնին ու նրա շտաբին մոտ:

Նապոլեոնը, սակայն, չցանկացավ սպասել:  Նրա զորքը ձգվեց երթին, այնպես որ կայսեր կողքին էր միայն երկրորդ ուղեկցորդ էսկադրիլիան, որը վերցված էր լեհական ուհլանների գնդից, ջոկատի հրամանատարի գլխավորությամբ  Յան Կոզետուլսկի:  Գնդի մնացած մասը ղեկավարում էր  Վիկենտի Կրասինսկի ՝ Նապոլեոնի սիրված հեծյալներից մեկը, իսկ գահընկեցվելուց հետո ՝ ռուս հեծելազոր գեներալ, որը հավատարիմ մնաց ցարին  Նիկոլայ I  1830-ի լեհական ապստամբություն, դեռ երթում էր, իսկ ավելի ուշ միացավ հարձակմանը:

Դա Կոզետուլսկու էսկադրիլիան էր (ըստ տարբեր աղբյուրների ՝ 125-ից 200-ը ՝ լանջերով զինված փոքր հեծելազորով) Նապոլեոնը հրաման տվեց հարձակվել չորս մարտկոցների հաջորդականության վրա:  «Լեհեր, վերցրեք այս զենքերը ինձ համար», - ասաց կայսրը զարմացած Կոզետուլսկուն:  Մոտակայքում գտնվող սպաներից մեկը, լսելով հրամանը, առարկեց կայսրին, որ դա անհնար է:  «Ինչպե՞ս  Անհնար է  Ես նման բառ չգիտեմ:  Ոչինչ անհնար է իմ լեհերի համար »:  պատասխանեց կայսրը, և Կոզետուլսկին էսկադրիլիան ուղարկեց գալոպի մեջ:

Մարտական աղաղակով (ըստ տարբեր վարկածների ՝ «Կեցցե՛ կայսրը», թե «Գնա՛, բիտեր որդիներ, կայսրը քեզ է նայում»): Յան Կոզետուլսկին էսկադրիլիա ուղարկեց առաջին մարտկոցին և քշեց այն ՝ չնայած փոթորկի կրակին:  Արդեն այդ պահին Կոզետուլսկու մոտ մի ձի սպանվեց, իսկ լեյտենանտ Ձեւանովսկին էսկադրիլիան ավելի առաջ տարավ:  Շրջվելուց և զգալի կորուստներ կրելուց հետո լեհերը տապալեցին երկրորդ մարտկոցը, իսկ հետո երրորդը:  Երրորդ մարտկոցի վրա ձին սպանվեց Ձևանովսկու մոտ, իսկ երրորդ սպան ՝ լեյտենանտ Նիգոլևսկին վիրավորվեց սաթերից, բայց, այնուամենայնիվ, հեծելազորը շտապեց և չորրորդ մարտկոցը վերցվեց առաջին երեքից հետո:

Միևնույն ժամանակ, ֆրանսիական  հետեւակի դիվիզիա] գեներալ  François Ruffen, մոտեցնելով դեպքի վայրին, անցավ չորս այլևս վտանգավոր մարտկոց և ավարտեց հաղթանակը:  Իսպանական պաշտպանության գիծը Մադրիդի դիմաց ընկավ:  1808 թվականի դեկտեմբերի 4-ին ֆրանսիացիները, այլեւս լուրջ դիմադրության չհանդիպելով, մտան Մադրիդ:

Ազդեցություն մշակույթի վրա

Սոմոսյերայի ճակատամարտը, ի վերջո, դարձավ լեգենդար իրադարձություն ինչպես Նապոլեոնյան էպոսի, այնպես էլ Լեհաստանի ազգային պատմության մեջ:  Այն դարձավ Նապոլեոնյան գվարդիայի լեհական նիշերի առանձնահատկությունը և արտացոլվեց լեհերենում կատարված մեծ թվով աշխատություններում, ներառյալ հիշատակումները  Adam Mickiewicz], արձակի  Wenceslas Gonserowski և բալլադում  Յացեկ Կացմարսկի:  1860 թվականին Յ. Սուխոդոլսկին նկարեց «Սոմոսյեի ճակատամարտը» կտավը, որն այժմ գտնվում է Վարշավայի ազգային թանգարանում:

Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմի տարիներին լեհ հեծելազորերը կատարում էին «Wizja szyldwacha» երգը, որի վերապատմումը Սոմոսյերայի մասին տողեր էին:   Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ ընթացքում «Կարմիր կակաչներ Մոնտե Կասինոյի վրա» երգը դարձավ լեհ զինվորների օրհներգը, որում հիշատակվում է նաեւ Սոմոսյերան:  [Ամանակակից  Վարշավա -ում ճակատամարտի անունը փորագրված է հենասյուներից մեկի մեջ  Անհայտ զինվորի գերեզման:

լեհ սպաներ

<պատկերասրահ>
Պատկեր ՝ Jan Leon Kozietulski.PNG | Jan Kozietulski:
Պատկեր ՝ Անջեյ Նիգոլեւսկի. PNG | Անջեյ Նիգոլեւսկի
Պատկեր. Le գնդապետ Կրասինսկի, հրամանատար le régiment des lanciers polonais de la Garde impériale.jpg |  Վիկենտի Կրասինսկի, գնդի հրամանատար:
</gallery>

Հղումներ

* Մարտական տեղեկատվություն
* battleակատամարտի նկարագրություն

Warning: Default sort key "Somosierra" overrides earlier default sort key "Сомосьерра".
Կատեգորիա: Այբբենական մարտեր
Կատեգորիա: Պիրենեյյան պատերազմների մարտեր
Կատեգորիա: Իսպանիայի մարտեր
Կատեգորիա: 1808 թվականի մարտեր
Կատեգորիա: Ֆրանսիայի մարտեր
Կատեգորիա: Լեհաստանի պատմություն
Կատեգորիա: Նոյեմբեր 1808