Մասնակից:Bnapahpanutyun/Ավազարկղ
Արցախի Հանրապետության կենդանական աշխարհը ներկայացված է անողանաշարավոր և ողնաշարավոր կենդանիների տեսակներով։ Ողնաշարավոր կենդանիները ներկայացվածն ձկների, երկկենցաղների, սողունների, թռչունների և կաթնասունների դասերով, որոնցից առավել հարուստ են թռչունների դասը։
Ինչպես անողնաշար, այնպես էլ ողնաշարավոր կենդանիների տեսակային կազմի պարզաբանման գործընթացը Արցախում ներկայումս չի կարելի համարել ավարտված: Հանրապետության կենդանական աշխարհի կազմում ողնաշարավոր կենդանինեները ներկայացված են 398 տեսակով, դրանցից 101-ը կաթնասուններ են (նախկինում նշված 94 տեսակի փոխարեն), 223-ը՝ թռչուններ, 50-ը` սողուններ, 7-ը` երկկենցաղներ և 17-ը` ձկներ: Արցախի ֆաունայում բնակվում է աշխարհի ամենափոքր ցամաքային կաթնասունը՝ էթռուսական սպիտակատամը (Suncus etruscus): Անողնաշարների ճնշող մեծամասնությունը, մոտ 90-95%-ը, կազմում են միջատները:
Ֆաունայի ներկայացուցիչների առավել խոցելի տեսակների վիճակի վերաբերյալ վերջին տարիներին Արցախում արձանագրվել են որոշակի հուսադրող դրական փոփոխություններ: Մի շարք տեսակների վիճակը կայուն բարվոք է, օրինակ՝ գայլի (Canis lupus), շնագայլի (Canis aureus), կրծողների և թռչունների որոշ պոպուլյացիաների: Արցախում կրկին արձանագրվել է ընձառյուծը (Pantera pardus), սակայն հայկական մուֆլոնի և շերտավոր բորենու հիմնական բնակատեղերը օկուպացված են ադրբեջանական ագրեսորների կողմից, ինչը թույլ չի տալիս այդ կենդանիների կարգավիճակի վերաբերյալ ունենալ հստակ տեղեկություններ:
Քաշաթաղի և Մարտակերտի շրջանների միջին լեռնային գոտում արձանագրել են սև անգղ (Aegypius monachus), հանդիպման բավականին ցածր հաճախականություն ունեն սպիտակագլուխ անգղը (Gyps fulvus), գառնանգղը (Gypaetus barbatus): Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված պատերազմն իր բացասական հետևանքներն է թողել մի շարք մանր ու խոշոր կենդանատեսակների և նրանց բնակատեղերի վրա: Այսօր Արցախի կենդանական աշխարհի վերաբերյալ նոր տեղեկությունների ձեռքբերման համար ձեռնարկվում են տարաբնույթ աշխատանքներ:
Արցախի ֆաունայի համար առաջին անգամ նկարագրվել է 55 տեսակ անողնաշար կենդանիներ:
Դասը | Կարգը | Ընտանիքը | Տեսակի հայկական անվանումը | Տեսակի լատինական անվանումը |
---|---|---|---|---|
Ոսկրային ձկներ Ostichtes | Սաղմոնակերպեր Salmoniformes | |||
Սաղմոնայիներ Salmonidae | ||||
Կարմրախայտ | Salmo trutta Linnaeus, 1758 | |||
Ծածանակերպեր Cypriniformes | ||||
Ծածանայիներ Cyprinidae | ||||
Կարմրակն | Rutilus rutilus Linnaeus, 1758 | |||
Կովկասյան թեփուղ | Squalius orientalis Heckel, 1847 | |||
Հաշամ | Ieuciscus aspius Linnaeus, 1758 | |||
Արծաթաձուկ | leucaspius delineatus Heckel, 1843 | |||
Կուրի ենթաբերան | Chondrostoma cyri Kessler, 1877 | |||
Կողակ | Capoeto capoeto Guldenstadt, 1773 | |||
Կուրի բեղաձուկ | Barbus cyri Filippi,1865 | |||
Ճանար | luciobarbus capito Guldenstadt, 1773 | |||
Մուրծա | luciobarbus mursa Guldenstadt, 1773 | |||
Ծածան | Cyprinus carpio Linnacus, 1758 | |||
Արծափափայլ կարաս | Carassius auratus Gibelio Bloch, 1782 | |||
Կուրի լերկաձուկ | Oxynoemacheilus branditi Kessler, 1877 | |||
Բերգի լերկաձուկ | Oxynoemacheilus bergianus Derjavin, 1934 | |||
Գուստերա | Blicca bjoerkna Linnaeus, 1758 | |||
Լոքոյակերպեր Siluriformes | ||||
Լոքոներ Siluridae | ||||
Սովորական լոքո | Silurus glanis Linnaeus, 1758 | |||
Պերկեսայիններ Perciformes | ||||
Պերկեսներ Percidae | ||||
Երկկենցաղներ Amphibia | Գետի պերկես | Perca fluviatilis Linnaeus, 1758 | ||
Պոչավոր երկկենցաղներ Caudata | ||||
Սալամանդրներ Salamandridae | ||||
Փոքրասիական տրիտոն | Ommatotriton ophryticus Berthold, 1846 | |||
Անպոչ երկկենցաղներ Anura | ||||
Սխտորագորտեր Pelobatidae | ||||
Սիրիական սխտորագորտ | Pelobates syriacus Boettger, 1889 | |||
Դոդոշներ Bufonidae | ||||
Կանաչ դոդոշ | Bufo variabilis Pallas, 1769 | |||
Ծառագորտեր Hylidae | ||||
Շլկովնիկով ծառագորտ | Hyla orientalis, Bedriaga,1890 | |||
Փոքրասիական ծառագորտ | Hyla savignyi,Auduin, 1827 | |||
Իսկական գորտեր Ranidae | ||||
Փոքրասիական գորտ | Rana macrocnemis, Boulenger, 1885 | |||
Լճագորտ | Pelophylax ridibundus, Pallas, 1771 | |||
Սողուններ Reptilia | Կրիաներ Testudines | |||
Ցամաքային կրիաներ Testudinidae | ||||
Միջերկրածովային կրիա | Testudo graeca, Linnaeus,1758 | |||
Ասիական քաղցրահամ ջրային կրիաներ Geoemydidae | ||||
Կասպիական կրիա | Mauremys caspica, Gmelini, 1774 | |||
Սովորական կամ ճահճային կրիա | Emys orbicolaris, Linnaeus,1758 | |||
Մողեսներ Lacertilia =Sauria | ||||
Գեկկոնայիներ Gekkonidae | ||||
Կասպիական գեկկոն | Cyrtoptdion caspium, Eichwald, 1831 | |||
Իլիկամողեսներ Anguidae | ||||
Դյուրաբեկ իլիկամողես | Anguis colchia, Nordman, 1840 | |||
Դեղնափորիկ | Pseudopus apodus, Pallas, 1775 | |||
Ագամայիներ Agamidae | ||||
Կովկասյան ագամա | Laudakia caucasia, Eichwald, 1831 | |||
Փլատակային ագամա | Trapelus lessonae, De Filippi 1865 | |||
Անդրկովկասյան տակիրյան կլորագլուխ | Phrynocephalus persicus, De Filippi, 1863 | |||
Սցինկայիններ Scincidae | ||||
Ոսկեգույն մաբույա | Trachylepis septemtaeniata, Reus, 1834 | |||
Երկարոտ սցինկեր | Eumeces schneidri, Daudin, 1802 | |||
Շերտավոր մերկաչք | Ablepharus bivitatus, Menetries, 1832 | |||
Իսկական մողեսներ Lacertidae | ||||
Գեղիրան օձագլուխ | Ophisops elegans, Menetries, 1832 | |||
Քուռի ժայռային մողես | Darevskia portchinskii, Kessler, 1878 | |||
Հայկական ժայռային մողես | Darevskia armeniaca, Mehely, 1909 | |||
Ռոստոմբեկովի ժայռային մողես | Darevskia rostombekovi, Darevsky 1957 | |||
Ռադդեի ժայռային մողես | Darevskia radder, Boettger, 1892 | |||
Վալենտինի ժառային մողես | Darevskia valentina, Boettger, 1892 | |||
Նաիրյան ժայռային մողես | Darevskia nairensis, Darevsky, 1967 | |||
Դալի ժայռային մողես | Darevskia dahli, Darevsky, 1957 | |||
Մարգագետնային մողես | Darevskia praticola, Eversman, 1834 | |||
Միջին մողես | Lacerta media, Lantzantd Cyren, 1920 | |||
Շերտավոր մողես | Lacerto strigata, Eichwald, 1831 | |||
Սպիտակափոր ժայռային մողես | Darevskia unisexualis, Darevsky, 1966 | |||
Ճարպիկ մողես | Lacerto agilis, Linnaeus, 1758 | |||
Շտրաուխի մողեսիկ | Eremias strauchi, Kessler, 1878 | |||
Անդրկովկասյան բազմագույն մողեսիկ | Eremias arguta, Pallas, 1773 | |||
Անդրկովկասյան մողեսիկ | Eremias plesker, Bedriaga,1905 | |||
Օձեր Serpentes | ||||
Կույր օձեր, Typhlopidae | ||||
Որդանման կույր օձ | Typhlopus vermicularis, Merrem, 1820 | |||
Կեղծոտանիներ կամ վիշապներ
Boidae |
||||
Արևմտյան վիշապիկ | Eryx jaculus, Linnaeus,1758 | |||
Լորտուանմաններ Colubridae | ||||
Սովորական լորտու | Natrix natrix, Linnaeus, 1758 | |||
Ջրային լորտու | Natrix tessellata, Laurenti,1768 | |||
Բազմագույն սահնօձ | Hemorrhois ravergieri, Menetries, 1832 | |||
Կապտագույն սահնօձ | Hemorrhois nummifer, Reuss,1834 | |||
Ձիթապտղագույն սահնօձ | Platyceps najadum, Echwald, 1831 | |||
Կարմրափոր սահնօձ | Hierophis schmidti, Nikolsky,1909 | |||
Պալասի սահնօձ | Elaphe sauromates, Pallas, 1811 | |||
Անդրկովկասյան սահնօձ | Zamenis hohenackeri, Strauch,1873 | |||
Պղնձօձ | Coronella austriaca, Laurenti,1768 | |||
Նախշավոր օձ | Elaphe dione, Pallas, 1773 | |||
Վզնոցավոր էյրենիս | Eirenis collaris, Menetries,1832 | |||
Հայկական էյրենիս | Eirenis punctatolincatas, Boettger, 1892 | |||
Հանդարտ էյրենիս | Eirenis modestus, Martin, 1838 | |||
Սևագլուխ ռինխոկալամոս | Rhynchocalamus melanocephalus, Jan, 1862 | |||
Պարսկական պսևդոցիկլոֆիս | Pseudocyclophis persicus, Anoderso,1872 | |||
Կովկասյան կատվաօձ | Telescopus fallox, Felschmann, 1831 | |||
Նետաօձ | Pasammophis lincolatus, Brandt, 1836 | |||
Մողեսակեր օձ | Malpolon monspessulanus, Hermann, 1804 | |||
Իժեր Viperidae | ||||
Դարևսկու իժ | Viperapo darevskii Vedmederja, Orlov et Tuniev, 1986 | |||
Կովկասյան գյուրզա | Vipera (Macrovipera) lebetino, Linnaeus, 1758 | |||
Թռչուններ Aves | ||||
Սուզակազգիներ Podicipediforms | ||||
Սուզակներ Podicipedidae | ||||
Մեծ սուզակ | Podicepscristatus, Linnaeus, 1758 | |||
Թիաոտայիններ Pelecaniformes | ||||
Ձկնկուլներ Phalacrocoraedae | ||||
Փոքր ձկնկուլներ | Phalacrocorax pygmaeus,Pallas, 1773 | |||
Մեծ ձկնկուլ | Phalacrocorax carbo, Linnaeus, 1758 | |||
Արագիլանմաններ Ciconiiformes | ||||
Տառեղներ Ardeidae | ||||
Փոքր ջրցուլ | Ixobrychul minutus, Linnaeus, 1766 | |||
Մեծ ջրցուլ | Botaurus stellaris, Linnaeus, 1758 | |||
Եգիպտական տառեղ | Bubuleus ibis, Linnaeus, 1758 | |||
Սպիտակ մեծ տառեղ | Ardea alba, Linnaeus, 1758 | |||
Սպիտակ փոքր տառեղ | Egietta garzetto, Linnacus, 1758 | |||
Մոխրագույն տառեղ | Ardea cinerea, Linnaeus, 1758 | |||
Շիկակարմիր տառեղ | Ardea purpurea, Linnaeus, 1766 | |||
Սագազգիներ Anseriformes | Բադեր Antidae | |||
Մոխրագույն սագ | Anser anser, Linnaeus, 1758 | |||
Կռնչան բադ | Anas platyrhynchos, Linnaeus, 1758 | |||
Կարմիր բադ | Todorna ferruginea, Pallas, 1764 | |||
Մոխրագույն բադ | Anas strepera, Linnaeus, 1758 | |||
Լայնակտուց բադ | Anas clypeata, Linnaeus, 1758 | |||
Բազեանմաններ Falconiformes | Ջրարծիվներ Pandionidae | |||
Ջրարծիվ | Pandino haliaetus, Linnaeus, 1758 | |||
Ճուռակներ Accipitiridae | ||||
Կարմիր ցին | Milvus milvus, Linnaeus, 1758 | |||
Սև ցին | Milvus migrans, Boddoert, 1783 | |||
Դաշտային մկնաճուռակ | Circus cyaneus, Linnaeus, 1766 | |||
Տափաստանային մկնաճուռակ | Circus macrourus, Gmelin, 1770 | |||
Մարգագետնային մկնաճուռակ | Circus pygargus, Linnaeus, 1758 | |||
Ճահճային մկնաճուռակ | Circus aeruginosus, Linnaeus, 1758 | |||
Ցախաքլորաորս | Accipiter gentilis, Linnaeus, 1758 | |||
Լորաճուռակ | Accipiter nisus,Linnaeus, 1758 | |||
Եվրոպական ճնճղաճուռակ | Accipiter brevipes, Severttsov,1850 | |||
Թուրքմենական ճնճղաճուռակ | Accipiter badius, Gmelin,1788 | |||
Թավշաոտ ճուռակ | Buteo logopus, Pontoppidan,1763 | |||
Տափաստանային ճուռակ | Buteo rufinus,Cretzschmar,1727 | |||
Մեծ ճուռակ | Buteo buteo, Linnaeus, 1758 | |||
Օձակեր արծիվ | Circocetus gallicus,Gmelin,1788 | |||
Գաճաճ արծիվ | Hieraaetus pennatus,Gmelin,1788 | |||
Սպիտակապոչ արծիվ | Haliaeetus albicilla, Linnaeus,1758 | |||
Երկարապոչ արծիվ | Haliaeetus leucoryphus,Pallas,1771 | |||
Տափաստանային արծիվ | Aquila nipalensis,Hodgson, 1833 | |||
Փոքր ենթարծիվ | Aquila pomarina, Brehm, 1831 | |||
Մեծ ենթարծիվ | Aquila clanga, Pallas, 1811 | |||
Գերեզմանարծիվ | Aquila heliaca, Savigni, 1809 | |||
Քարարծիվ | Aguila chrysaetos,Linnaeus, 1758 | |||
Գիշանգղ | Neophron percnopterus,Linnaeus, 1758 | |||
Գառնանգղ | Gypaetus barbatus, Linnaeus, 1758 | |||
Սև անգղ | Aegypius monachus, Linnaeus, 1766 | |||
Սպիտակագլուղ անգղ | Gyps fulvus, Hablize, 1758 | |||
Բազեներ Falkonidae | ||||
Տափաստանային հողմավար բազե | Falco noumanni, Fleischer, 1818 | |||
Սովորական հողմավար բազե | Falco tinnunculus, Linnaeuss, 1758 | |||
Կարմրաոտ բազե | Falco vespertinus, Linnaeus, 1758 | |||
Աղավնաբազե | Falco columbarius, Linnaeus, 1766 | |||
Արտույտաբազե | Falco subbuteo, Linnaeus, 1758 | |||
Սապսան | Falco peregrinus,Tunstall, 1771 | |||
Միջերկրածովային բազե | Falco biarmicus, Temminck, 1825 | |||
Բալոբան | Falco cherrug, Gray, 1834 | |||
Հավազգիներ Galliformes | ||||
Մարեհավեր Tetraonidae | ||||
Կովկասյան մարեհավ | Lyrurus mlokosie,Taczanowski,1785 | |||
Փասիաններ Phasianidae | ||||
Թուրաջ | Trancolinus francolinus,Linnaeus,1766 | |||
Քարակաքավ | Alectoris chukar, Gray, 1830 | |||
Վայրի հնդկահավ | Tetraogallus caspius, Gmelin,1784 | |||
Մոխրագույն կաքավ | Perdix perdix, Linnaeus, 1758 | |||
Լոր | Coturnix coturnix, Linnaeus, 1758 | |||
Սովորական փասիան | Phasianus colchicus, Linnaeus, 1758 | |||
Կռունկազգիներ Gruiformes | ||||
Իսկական կռունկներ Gruidae | ||||
Մոխրագույն կռունկ | Grus grus, Linnaeus, 1758 | |||
Գեղանի կռունկ | Anthropoides, Virgo Linnaeus, 1758 | |||
Ջրահովվիկներ Rallidae | ||||
Ջրահովվիկ | Rallus aquoticus, Linnaeus, 1758 | |||
Եղեգնահավ | Gallinula chloropus, Linnaeus, 1758 | |||
Մեծ ճահճահովվիկ | Porzana porzana, Linnaeus, 1766 | |||
Մրգահավ | Crex crex, Linnaeus, 1758 | |||
Սուլթանահավ | Porphyrio porphyrio, Linnaeus, 1758 | |||
Արոսներ Otididae | ||||
Փոքր արոս | Tetrax tetrax, Linnaeus,1758 | |||
Մեծ արոս | Otis tarda, Linnaeus,1758 | |||
Քարադրամաններ Charadriifomes | ||||
Ավդոտկաններ Burhinidae | ||||
Ավդոտկա | Burhinus oedicnemus, Linnaeus,1758 | |||
Քարադրներ Charadriidae | ||||
Ոսկեփայլ քարադր | Pluvialis apricaria, Linnaeus, 1758 | |||
Մոխրագույն քարադր | Pluvialis squatorola, Linnaeus, 1758 | |||
Ճախրուկ | Vanellus gregarius, Pallas, 1771 | |||
Սպիտակապոչ եղտյուրիկ | Vanellus leucurus Lichtenstin, 1823 | |||
Կտցար-կաչաղակներ Haematopodidae | ||||
Կտցար- կաչաղակ | Haematopus ostralegus,Linnacus,1758 | |||
Մորակտցարներ Scolopacidae | ||||
Սևուկ կտցար | Tringa ochropus, Linnaeus, 1758 | |||
Ֆիֆի | Tringa glareola, Linnaeus, 1758 | |||
Կարմրաոտ կտցար | Tringa totanus, Linnaeus, 1758 | |||
Պտավոր կտցար | Tringa erythropus, Pallas, 1764 | |||
Ծխագույն կտցար | Tringa nebularia, Gunnerus, 1767 | |||
Ծիծառակտցարներ Glareolidae | ||||
Մարգագետնային ծիծառակտցարներ | Glareola nordmanni, Fischer, 1842 | |||
Տափաստանային ծիծառակտցարներ | Glareola pratincola, Linnaeus 1766 | |||
Որորներ Lariidae | ||||
Սևագլուխ որոր | Ichthyaetus melanocephalus, Temmink 1820 | |||
Քրքջան որոր | Larus cachinnans, Pallas 1811 | |||
Աղավնազգիներ Columbiformes | ||||
Դռլոններ Pteroclidae | ||||
Սևափոր դռլոն | Pterocles orientalis, Linnaeus 1758 | |||
Սպիտակափոր դռլոն | Pterocles alchata, Linnaeus 1766 | |||
Աղավնիներ Columbidae | ||||
Թխակապույտ աղավնի | Columba livia, Gmelini 1789 | |||
Հոբալ | Columba oenas, Linnaeus 1758 | |||
Անտառային աղավնի | Columba palumbus, Linnaeus 1758 | |||
Սովորական տատրակ | Streptopelia turtur, Linnaeus 1758 | |||
Փոքր տատրակ | Streptopelia senegalensis, Linnaeus 1766 | |||
Օղակավոր տատրակ | Streptopelia decaocta Frivaldszky, 1838 | |||
Կկուազգիներ Cuculiformes | ||||
Կկուներ Cuculidae | ||||
Փփուլավոր կկու | Clamator glandarius, Linnacus 1758 | |||
Սովորական կկու | Cuculus canorus, Linnacus 1758 | |||
Բվազգիներ Strigiformes | ||||
Իսկական բվեր Strigidae | ||||
Ականջավոր բու | Asio otus, Linnaeus 1758 | |||
Եվրոպական բվիկ | Otus scops, Linnaeus 1758 | |||
Տնային բվիկ | Athene noctua, Scopoli, 1769 | |||
Թավշոտ բու | Aegolius funereus, Llinnaeus 1758 | |||
Ճահճային բու | Asio flammeus, Pontoppidan, 1763 | |||
Անտառաբու | Strix aluco, Linnaeus 1758 | |||
Բվեճ | Bubo bubo, Linnaeus 1758 | |||
Այծկիթազգիներ Caprimulgiformes | ||||
Այծիկիթեր Caprimulgidae | ||||
Այծկիթ | Caprimulgus europaeus, Linnaeus 1758 | |||
Մանգաղաթևանմաններ Apodiformes | ||||
Մանգաղաթներ Apodidae | ||||
Սպիտակափոր մանգաղաթև | Apus melba, Linnaeus,1758 | |||
Սև մանգաղաթև | Apus apus, Linnaeus, 1758 | |||
Ճղագրավազգիներ Coraciformes | ||||
Ճղագռավներ Coracidae | ||||
Ներկարար | Coracias garrulus, Linnaeus,1758 | |||
Ալկիոներ Alcedinidae | ||||
Երկնագույն ալկեոն | Alcedo atthis, Linnaeus, 1758 | |||
Մեղվակերներ Meropidae | ||||
Ոսկեգույն մեղվակեր | Merops apiaster, Linnaeus, 1758 | |||
Կանաչ մեղվակեր | Merops persicus, Pallas 1773 | |||
Հոպոպներ Upupidae | ||||
Հոպոպ | Upupa epops, Linnaeus 1758 | |||
Փայփոտանմաններ Piciformes | Փայտորներ Picidae | |||
Վզգցուկ | Jynx torquilla, Linnaeus 1758 | |||
Սև փայտփորներ | Dryocopus martrus, Linnaeus 1758 | |||
Փոքր փայտփորներ | Dendrocopos minor, Linnaeus 1758 | |||
Սիրիական փայտփորներ | Dendrocopos syriaus, Hemprich et Ehrenberg1833 | |||
Միջին փայտփորներ | Dendrcopos medius, Linnaeus 1758 | |||
Խայտաբղետ փայտփորներ | Dendrcopos major, Linnaeus 1758 | |||
Սպիտակամեջք փայտփորներ | Dendrcopos leucotos, Bechstein 1803 | |||
Կանաչ փայտփորներ | Picus viridis, Linnaeus 1758 | |||
Ճնճղուկազգիներ Passeriformes | ||||
Ծիծեռնակներ Hirundinidae | ||||
Առափնյա ծիծեռնակ | Riparia riparia, Linnaeus 1758 | |||
Ժայռային ծիծեռնակ | Ptyonoprogne rupestris Scopoli 1769 | |||
Գյուղական ծիծեռնակ | Hirundo rustica, Linnaeus 1758 | |||
Քաղաքային ծիծեռնակ | Delichon urbicum, Linnaeus 1758 | |||
Արտույտներ Alaudidae | ||||
Երկբծավոր արտույտ | Melanocorypha bimaculata, Menetris,1832 | |||
Տափաստանային արտույտ | Melanocorypha calandra, Menetris,1832 | |||
Մոխրագույն արտույտ | Calndrella rufescens, Vieillot, 1820 | |||
Փոքր արտույտ | Calandrella brachydactyla, Leisler,1814 | |||
Փուփուլավոր արտույտ | Galerida cristata Linnaeus,1758 | |||
Անտառային արտույտ | Lullula arborea, Linnaeus,1758 | |||
Դաշտային արտույտ | Lullula arvensis, Linnaeus,1758 | |||
Եղջրավոր արտւյտ | Eremophila alpestris,Linnaeus,1758 | |||
Խաղտտնիկներ Motacillidae | ||||
Դեղին խաղտտնիկներ | Motacilla flava, Linnaeus,1758 | |||
Սևագլուխ խաղտտնիկ | Motacilla felolegg, Michahelles,1830 | |||
Դեղնագլուխ խաղտտնիկ | Motacilla citreola, Pallas,1776 | |||
Սպիտակ խաղտտնիկ | Motacilla alba, Linnaeus, 1758 | |||
Լեռնային խաղտտնիկ | Motacilla cinerea, Tunstall, 1771 | |||
Դաշտային ձիաթռչնակ | Anthus campestris, Linnaeus, 1758 | |||
Անտառային ձիաթռչնակ | Anthus trivialis, Linnaeus,1758 | |||
Մարգագետնային ձիաթռչնակ | Anthus prantensis, Linnaeus,1758 | |||
Կարմրախածի ձիաթռչնակ | Anthus cervinus, Pallas, 1811 | |||
Լեռնային ձիաթռչնակ | Anthus spinoletta, Linnaeus, 1758 | |||
Շամփրուկներ Liniidae | ||||
Շիկամեջք շամփրուկ (ժուլան) | Lanius collurio, Linnaeus, 1758 | |||
Կարմրակատար շամփրուկ | Lanius senator, Linnaeus,1758 | |||
Սևաճավատ շամփրուկ | Lanius minor, Gmelin,1788 | |||
Մոխրագույն շամփրուկ | Lanius excubitor, Linnaeus, 1758 | |||
Պիրոլներ Oriolidae | ||||
Պիրոլ | Oriolus oriolus, Linnaeus, 1758 | |||
Սարյակներ Sturnidae | ||||
Սովորական սարյակ | Sturnus vulgaris,Linnaeus, 1758 | |||
Վարդագույն սարյակ | Sturnus roseus, Linnaeus, 1758 | |||
Ագռավներ Corvidae | ||||
Անտառային կաչաղակ | Garrulus glandarius,Linnaeus, 1758 | |||
Սովորական կաչաղակ | Pica pica, Linnaeus, 1758 | |||
Կարմրակտուց ճայ | Pyrrhocorax pyrrhocorax, Linnaeus, 1758 | |||
Ալպիական ճայ | Pyrrhocorax graculus, Linnaeus, 1766 | |||
Սովորական ճայ | Corvus monedula, Linnaeus,1758 | |||
Սերմնաքաղ | Corvus frugilegus, Linnaeus,1758 | |||
Մոխրագույն ագռավ | Corvus cornix, Linnaeus,1758 | |||
(Սև ագռավ) Առաջնագռավ | Corvus corax, Linneus,1758 | |||
Սրնգահավեր Bombycillidae | ||||
Սրնգահավ | Bombycilla garrulus, Linnaeus, 1758 | |||
Ջրաճնճղուկներ Cinchidae | ||||
Ջրաճնճղուկ | Cinclus cinclus, Linnaeus, 1758 | |||
Եղնջաթռչնակներ Troylodytidae | ||||
Եղնջաթռչնակ | Trogladytes troglodytes, Linnaeus, 1758 | |||
Նրբագեղիկներ Prunellidae | ||||
Անտառային նրբագեղիկ | Prunella modularis, Linnaeus,1758 | |||
Ալպյան նրբագեղիկ | Prunella collaris, Scopoli, 1769 | |||
Խայտաբղետ նրբագեղիկ | Prunella ocularis, Radde, 1884 | |||
Շահրիկներ Sylviidae | ||||
Կանաչ մորեհավ | Hippolais icterina, Vieillot,1817 | |||
Կեռնեխներ Turdidae | ||||
Շիկապոչ սոխակ | Cercotrichas galactotes, Temminck, 1820 | |||
Սովորական սոխակ | Luscinia luscinia, Linnaeus, 1758 | |||
Կապտափող սոխակ | Luscinia svecica, Linnaeus, 1758 | |||
Սպիտակափող սոխակ | Irania gutturalis, Guerin, 1843 | |||
Արշալույսիկ | Erithacus rubecula, Linnaeus, 1758 | |||
Սևուկ կարմրատուտ | Phoenicurus ochrurus, Gmelini 1774 | |||
Սովորական կարմրատուտ | Phoenicurus phoenicurus, Linnaeus, 1758 | |||
Կարմրափորիկ կարմրատուտ | Phoenicurus erythrogastrus, Guldenstadt, 1775 | |||
Մարգագետնային չքչքան | Saxicola rubetra, Linnaeus, 1758 | |||
Սևագլուխ չքչքան | Saxicola torquatus,Linnaeus, 1766 | |||
Սովորական քարաթռչնակ | Oenanthe oenanthe, Linnaeus, 1758 | |||
Պարող քարաթռչնակ | Oenanthe isabellina, Temmick, 1829 | |||
Սևախայտ քարաթռչնակ | Oenanthe hispanica, Linnaeus,1758, | |||
Սևաթիկունք քարաթռչնակ | Oenanthe pleschanka, Lepechin, 1770 | |||
Սևավիզ քարաթռչնակ | Oenanthe finschii , Heuglin, 1869 | |||
Խայտաբղետ քարակեռնեխ | Monticola saxatilis Linnaeus, 1766 | |||
Կապույտ քարակեռնեխ | Monticola solitarius, Linnaeus,1758 | |||
Սպիտակախածի կեռնեխ | Turdus torquatus, Linnaeus, 1758 | |||
Սև կեռնեխ | Turdus merula, Linnaeus, 1758 | |||
Սևախածի կեռնեխ | Turdus atrogularis, Jarocki, 1819 | |||
Սպիտակահոնք կեռնեխ | Turdus iliacus, Linnaeus, 1766 | |||
Սինկեռնեխ | Turdus pilaris, Linnaeus, 1758 | |||
Սոսնձակեռնեխ | Turdus visicivorus, Linnaeus, 1758 | |||
Երգող կեռնեխ | Turdus philomelos, Brehm, 1831 | |||
Երաշտահավեր Paridae | ||||
Ճոճահավ | Remiz pendulinus, Linnaeus, 1758 | |||
Մեծ երաշտահավ | Parus major, Linnaeus, 1758 | |||
Փուփուլավոր երաշտահավ | Parus cristatus, Linnaeus, 1758 | |||
Երկարագի երաշտահավ | Aegithalos caudatus, Linnaeus, 1758 | |||
Միջերկրածովային երաշտահավ | Poecile lugubris, Temminck, 1820 | |||
Սև երաշտահավ | Parus ater, Linnaeus, 1758 | |||
Բեղավոր երաշտահավ | Panurus biarmicus, Linnaeus, 1758 | |||
Երկնագույն երաշտահավ | Cyanistes caeruleus, Linnaeus, 1758 | |||
Սողահավեր Sittidae | ||||
Սովորական սիտեղ | Sitta europae, Linnaeus, 1758 | |||
Ժայռային փոքր սիտեղ | Sitta ncumayer, Michahelles, 1830 | |||
Ժայռային մեծ սիտեղ | Sitta tephronota, Sharpe,1772 | |||
Կարմրաթև մագլցող | Tichodroma muraria, Linnaeus, 1766 | |||
Ծվծվիկներ Certhidae | ||||
Ծվծվիկ | Certhia familiaris, Linnaeus, 1758 | |||
Ծվծվիկ կարճամատ | Certhia brachydactyla,Brehm, 1820 | |||
Ճնճղուկներ Passeridac | ||||
Տնային ճնճղուկ | Passer domesticus, Linnaeus, 1758 | |||
Իսպանական ճնճղուկ | Passer hispaniolensis, Temminck, 1820 | |||
Դաշտային ճնճղուկ | Passer montanus, Linnaeus, 1758 | |||
Ժայռային ճնճղուկ | Petronia petronia, Linnaeus, 1766 | |||
Ձյան ճճղուկ | Montifringilla nivalis, Linnaeus, 1766 | |||
Սերինոսազգիներ Fringillidae | ||||
Ամուրիկ | Fringilla coelebs, Linnaeus, 1758 | |||
Կարմրաճակատ սերինոս | Serinus pusillus, Pallas 1811 | |||
Կանաչ սերինոս | Carduelis chloris, Linnaeus 1758 | |||
Կարմրակատար | Carduelis carduelis, Linnaeus 1758 | |||
Կանեփուկ | Carduelis cannabina, Linnaeus 1758 | |||
Կարմրաթև ոսպնուկ | Rhodopechys sanguineus, Goulol 1838 | |||
Սովորական ոսպնուկ | Carpodacus erythrinus, Pallas 1770 | |||
Սովորական խածկտիկ | Pyrrhula pyrrhula, Linnaeus1758 | |||
Հատբեկիչ | Coccthrqustes coccthrqustes | |||
Ազնվասարիկ | Carduelis spinus, Linnaeus 1758 | |||
Անապատային խածկտիկ | Bucanetes githayinea, Lichtenstein 1823 | |||
Մոնղոլական խածկտիկ | Bucanetes mongolicus, Swinhoe 1870 | |||
Լեռնային վշասարեկ | Linaria flavirostris, Linnaeus 1758 | |||
Ձյան դրախտապան | Plectrophenax nivalis, Linnaeus 1758 | |||
Սովորական դրախտապան | Emberiza citrinella, Linnaeus 1758 | |||
Կորեկնուկ | Miliaria calandra, Linnaeus 1758 | |||
Լեռնային դրախտապան | Emberiza cia, Linnaeus 1766 | |||
Ժայռային դրախտապան | Emberiza buchanani, Blyth 1844 | |||
Այգու դրախտապան | Emberiza hortulana, Linnaeus 1758 | |||
Սևագլուխ դրախտապան | Emberiza melanocephala, Scopoli 1769 | |||
Եղեգնուտի դրախտապան | Emberiza schoeniclus, Linnacus 1758 | |||
Սպիտակաթաս դրախտապան | Emberiza leucocephala, Gmelini 1771 | |||
Կաթնասուններ Mammaeis | Ոզնիներ Erinaceomorpha | |||
Ոզնիներ Erinaceidae | ||||
Սպիտակավոր ոզնի | Erinaceus concolor, Martin 1838 | |||
Լայնականջ ոզնի | Hemiechinus auritus, Gmelini 1770 | |||
Միջատակերներ Jnsectivora | ||||
Խլուրդներ Talpidae | ||||
Կովկասյան խլուրդ | Talpa caucasica, satunin, 1908 | |||
Փոքր խլուրդ | Talpa levantis, Thomas, 1906 | |||
Գետնափորներ Soricidae | ||||
Կովկասյան գորշատամ | Sorex satunini, Ognev, 1922 | |||
Փոքր գորշատամ | Sorex minutus, Linnaeus, 1766 | |||
Ռադեի գորշատամ | Sorex raddei, Satunin, 1895 | |||
Կովկասյան փոքր գորշատամ | Sorex volnuchini, Ognev, 1922 | |||
Շելկովնիկովի ջրային սրնչակ | Neomys teres, Miller, 1908 | |||
Էթռուսական գետնափոր | Suncus etruscus, Savi, 1822 | |||
Երկարապոչ սպիտակատամ | Crocidura guldenstadti, Pallas, 1811 | |||
Փոքր սպիտակատամ | Crocidura suaveolensi, Pallas, 1811 | |||
Սպիտակափոր սպիտակատամ | Crocidura leucodon, Herman, 1780 | |||
Արևելապարսկական սպիտակատամ | Crocidura zarudnyi, Ognevi, 1928 | |||
Պարսկական սպիտակատամ ? | Crocidura persica, Thomas, 1907 ? | |||
Ձեռքաթևավորներ Chiroptera | ||||
Պայտաքթեր Rhinolophidae | ||||
Մեծ պայտաքիթ | Rhinolophus ferrumequinum, Schreber, 1774 | |||
Փոքր պայտաքիթ | Rhinolophus hipposideros, Borkhausen, 1797 | |||
Մեհելիի պայտաքիթ | Rhinolophus mehelyi, Matschie, 1901 | |||
Հարավային պայտաքիթ | Rhinolophus euryale, Blasius, 1853 | |||
Միջերկրածովային պայտաքիթ | Rhinolophus blasii, Petters, 1866 | |||
Հարթաքթեր Vespertilienidae | ||||
Բեխշտեյնի գիշերաչղջիկ | Myotis bechsteini, Khul, 1817 | |||
Սրականջ գիշերաչղջիկ | Myotis blythii, Tomes,1857 | |||
Նատերերի գիշերաչղջիկ | Myotis nattereri, Khul , 1817 | |||
Եռագույն գիշերաչղջիկ | Myotis emarginatus,Geoffroy, 1806 | |||
Բեղավոր գիշերաչղջիկ | Myotis mystacinus, Khul, 1817 | |||
Դաուբենտոնի գիշերաչղջիկ | Myotis daubentoni, Khul, 1817 | |||
Գունատ երկարաթև | Miniopterus pallidus, Thomas, 1907 | |||
Սովորական երկարաթև | Miniopterus schreibersii, Khul 1817 | |||
Գորշ ականջեղ | Plecotus auritus, Linnaeus,1758 | |||
Լեռնային ականջեղ | Plecotus macrobullaris, Kuzyakint, 1965 | |||
Եվրոպական լայնականջ | Barbastella barbastellus, Schreber, 1774 | |||
Կասպիական լայնականջ | Barbastella caspica, Gretzschmar, 1830 | |||
Շեկ իրիկնաչղջիկ | Nyctalus noctula, Schreber, 1780 | |||
Փոքր իրիկնաչղջիկ | Nyctalus leisleri, Khul 1817 | |||
Թզուկ փոքրաչղջիկ | Pipistrellus pipistrellus, Schreber, 1774 | |||
Միջերկրածովային փոքրաչղջիկ | Pipistrellus kuhli, Kuhl, 1717 | |||
Գաճաճ փոքրաչղջիկ | Pipistrellus pygmaeus, Leach 1825 | |||
Նատուզիուսի փոքրաչղջիկ | Pipistrellus nathusii keyserling and Blasius 1839 | |||
Մաշկեղակերպ փոքրաչղջիկ | Hypsugo savii, Bonaparte 1837 | |||
Երկգույն մաշկեղ | Vespertilio murinus, Linnaeus 1758 | |||
Անապատային մաշկեղ | Eptesicus bottae, Peters, 1869 | |||
ՈՒշաթռիչք մաղկեղ | Eptesicus serotinus, Schreber, 1774 | |||
Բուլդոգակերպեր Mollosidae | ||||
Լայնականջ ծալքաշուրթ | Tadarida teniotis, Rafinesque , 1814 | |||
Կրծողներ Rodentia | ||||
Վայրենակերպեր Hystricidae | ||||
Հնդկական վայրենակերպ | Hhystrix indica, Kerr, 1837 | |||
Ճահճակուղբեր Mycastaridae | ||||
Ճահճակուղբ | Myocaster coypus, Molina, 1782 | |||
Սկյուռներ Sciuridae | ||||
Պարսկական սկյուռ | Sciurus anomalus, Gmelini, 1778 | |||
Փոքրասիական գետնասկյուռ | Spermophilus xanthoprymnus, Bennett, 1835 | |||
Քնամկներ Muscardinidae (Myoxidae) | ||||
Մեծ քնամոլ | Myoxus glis , Linnaeus, 1766 | |||
Անտառային քնամոլ | Dryomys nitedula, Pallas, 1779 | |||
Ճագարամկներ Dipodidae | ||||
Փոքր ճագարամուկ | Alactaga elater, Lichtenstein, 1825 | |||
Փոքրասիական ճագարամուկ | Alactaga williamsi, Thomas, 1897 | |||
Մկներ Muridae | ||||
Տնային մուկ | Mus musculus, Linnaeus, 1758 | |||
Դաշտամուկ | Apodemus agrarius, Pallas, 1771 | |||
Փոքր անտառամուկ | Apodemus uralensis, Pallas, 1811 | |||
Դեղնափոր տափաստանամուկ | Apodemus witherbyi, Thomas, 1902 | |||
Պոնտական տափաստանամուկ | Apodemus ponticus, Sviridenko, 1936 | |||
Գորշ առնետ | Rattus norvegicus, Berkenhout, 1769 | |||
Սև առնետ | Rattus rattus, Linnaeus, 1758 | |||
Համստերներ Cricetidae | ||||
Բրանդտի համստեր | Mesocricetus brandti, Nehring, 1898 | |||
Սովորական համստեր | Cricetus cricetus, Linnaeus, 1758 | |||
Մոխրագույն համստերիկ | Cricetulus migrattorius, Pallas, 1773 | |||
Պարսկական ավազամուկ | Meriones persicus, Blanford, 1875 | |||
Փոքրասիական ավազամուկ | Meriones tristrami, Thomas, 1892 | |||
Վինոգրադովի ավազամուկ | Meriones vinogradovi, Heptner, 1931 | |||
Անդրկովկասյան կուրամկնիկ | Ellobius lutescens, Thomas, 1897 | |||
Ջրային առնետ | Arvicola terrestris, Linnaeus, 1758 | |||
Օնդատրա | Ondatra zibethicus, Linnaeus, 1766 | |||
Թփուտային դաշտամուկ | Microtus majori, Thomas, 1906 | |||
Հասարակական դաշտամուկ | Microtus socialis, Pallas, 1773 | |||
Եվրոպական ձյան դաշտամուկ | Chionomys nivalis, Martins,1842 | |||
Շիդլովսկու դաշտամուկ | Microtus schidlovskii, Argiropulo, 1933 | |||
Դաղստանյան դաշտամուկ | Microtus daghestanicus, Shidlovsky,1919 | |||
Նազարովի դաշնամուկ | Microtus nasarovi, Shidlovsky, 1938 | |||
Կույր մկներ Spalacidae | ||||
Ներինգի կուրամուկ | Nannospolax nehringi, Satunin,1898 | |||
Նապաստակակերպներ Lagomorpha | ||||
Նապաստակներ Leporidae | ||||
Գորշ նապաստակ | Lepus europaeus, Pallas, 1778 | |||
Գիշատիչներ Carnivara | ||||
Կզաքիսազգիներ Mustelidae | ||||
Ջրասամույր | Lutra lutra, Linnaeus,1758 | |||
Գորշուկ | Meles meles, Linnaeus,1758 | |||
Քարակզաքիս | Martes foina, Erxleben, 1777 | |||
Անտառային կզաքիս | Martes martes, Linnaeus,1758 | |||
Խայտաքիս | Vormela peregusna,Guldenstadt,1770 | |||
Աքիս | Mustela nivalis, Linnaeus, 1766 | |||
Արջեր Ursidae | ||||
Գորշ արջ | Ursus arctos, Linnaeus, 1758 | |||
Սիրիական արջ | Ursus arctus syriacus, Linnaeus,1758 | |||
Շնազգիներ Canidae | ||||
Շնագայլ | Canis aureus, Linnaeus, 1758 | |||
Գայլ | Canis lupus, Linnaeus, 1758 | |||
Սովորական աղվես | Vulpes vulpes, Linnaeus, 1758 | |||
Քուրդիստանյան աղվես | Vulpes v. kurdistanica, Satunin,1906 | |||
Անդրկովկասյան տափաստանային աղվես | Vulpes v. alpherakyi, Satunin, 1906 | |||
Անդրկովկասյան լեռնային աղվես | Vulpes v. alticola,Ognev, 1926 | |||
Բորենիներ Hyaenidae | ||||
Շերտավոր բորենի | Hyaena hyaena, Linnacus, 1758 | |||
Կատվազգիներ Felidae | ||||
Ընձառույծ | Panthera pardus, Linnaeus,1758 | |||
Անտառային կատու | Felis silvestris, Linnaeus, 1758 | |||
Տափաստանային վայրի կատու | Felis libyca, Forster,1780 | |||
Եղեգնակատու | Felis chaus, Schreber, 1777 | |||
Լուան | Lynx lynx, Linnaeus, 1758 | |||
Մանուլ | Otocolobus manul, Pallas, 1776 | |||
Զույգ կճղակավորներ Artiodactyla | ||||
Խոզեր Suidae | ||||
Վարազ | Sus scrofa, Linnaeus,1758 | |||
Եղջերուներ Cervidae | ||||
Այծյամ | Capreolus capreolus, Linnaeus, 1758 | |||
Ազնվացեղ եղջերու | Cervus elaphus, Linnaeus,1758 | |||
Ցուլայիներ Bovidae | ||||
Մուֆլոն հայկական | Ovis orientalis, Gmeliini, 1774 | |||
Բեզոարյան այծ | Capra aegagrus, Erxleben, 1777 |