Jump to content

Մասնակից:Armine Sarukhanyan/Ավազարկղ34

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Armine Sarukhanyan/Ավազարկղ34

Էլիզաբեթ Ջոսելին «Ջեյք» Ֆեյնլեր (անգլ.՝ Elizabeth Jocelyn "Jake" Feinler,) ամերիկացի ինֆորմացիոն գիտնական։ 1972 թվականից մինչև 1989 թվականը եղել է Ստենֆորդի հետազոտական ​​ինստիտուտի (SRI International) Ցանցային տեղեկատվական համակարգերի կենտրոնի տնօրեն: Նրա խումբը ղեկավարում էր Ցանցային տեղեկատվական կենտրոնը (NIC) ARPANET-ի համար, քանի որ այն վերածվել է Պաշտպանության տվյալների ցանցի (DDN) և ինտերնետի[1]:

Վաղ կյանք և կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեյնլերը ծնվել է 1931 թվականի մարտի 2-ին, Ուիլինգում, Արևմտյան Վիրջինիա[1][2]։ 1954 թվականին նա ստացել է բակալավրի կոչում West Liberty State College-ից, որն առաջինն էր իր ընտանիքից, որը հաճախել է քոլեջ:

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեյնլերը աշխատում էր կենսաքիմիայի դոկտորի կոչման համար Փուրդյուի համալսարանում, աշխատել է մեկ կամ երկու տարի՝ նախքան թեզը սկսելը։ Աշխատելով Քիմիական աբստրակտների ծառայությունում Կոլումբուսում, Օհայո նահանգում, նա աշխատել է որպես օգնական խմբագիր՝ աշխարհի քիմիական միացությունները ինդեքսավորելու հսկայական նախագծում։ Այնտեղ նա հետաքրքրվել է նման մեծ տվյալների հավաքագրումների ստեղծման մարտահրավերներով և այլևս չի վերադարձել կենսաքիմիա։ Փոխարենը, 1960 թվականին, նա տեղափոխվել է Կալիֆոռնիա և միացել Ստենֆորդի հետազոտական ինստիտուտի (այժմ՝ SRI International) Տեղեկատվական հետազոտությունների բաժին, որտեղ աշխատել է «Handbook of Psychopharmacology» և « Chemical Process Economics Handbook» մշակելու վրա[3]:

ARPANET և NIC[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեյնլերը ղեկավարել է SRI-ի գրադարանի Գրականության հետազոտությունների բաժինը, երբ 1972 թվականին Դագ Էնգելբարտը նրան հավաքագրեցին՝ միանալու իր Ավելացման հետազոտական ​​կենտրոնին (ARC), որը հովանավորվում էր ԱՄՆ Պաշտպանության առաջադեմ հետազոտական ​​նախագծի գործակալության (DARPA) տեղեկատվական մշակման տեխնիկայի գրասենյակի կողմից: Նրա առաջին խնդիրն էր գրել ռեսուրսների ձեռնարկ՝ ARPANET-ի առաջին ցուցադրության համար Համակարգչային հաղորդակցության միջազգային համաժողովում: Մինչև 1974 թվականը նա գլխավոր քննիչն է եղել՝ օգնելու պլանավորել և ղեկավարել նոր Ցանցային տեղեկատվական կենտրոնը (NIC) ARPANET-ի համար[4][5]:

NIC-ը օգտատերերին տրամադրել է տեղեկատու ծառայություն (սկզբում հեռախոսով և ֆիզիկական փոստով), պահպանել և հրապարակել է մարդկանց գրացուցակ («սպիտակ էջեր»), ռեսուրսների ձեռնարկ («դեղին էջեր», ծառայությունների ցանկ) և արձանագրության ձեռնարկ. Այն բանից հետո, երբ Բոլթում գտնվող Ցանցային գործառնությունների կենտրոնը, Բերանեկը և Նյումանը նոր հոսթորդներ բերեցին ցանց, NIC-ը գրանցել է անուններ, տրամադրել մուտքի հսկողություն տերմինալների համար, աուդիտի հետքի և վճարումների վերաբերյալ տեղեկատվություն և բաշխել մեկնաբանությունների հարցումներ (RFC)[6]: Ֆեյնլերը, աշխատելով Սթիվ Կրոկերի, Ջոն Փոստելի, Ջոյս Ռեյնոլդսի և Ցանցային աշխատանքային խմբի (NWG) այլ անդամների հետ, մշակել է RFC-ները որպես տեխնիկական նշումների պաշտոնական փաթեթ՝ ARPANET-ի և հետագայում ինտերնետի համար: NIC-ը տրամադրել է առցանց փաստաթղթերի առաջին հղումները՝ օգտագործելով ARC-ում մշակված NLS Journal համակարգը[4]: Էնգելբարտը շարունակել է առաջատար հետազոտությունները ARC-ում, մինչդեռ NIC-ը ծառայություն էր տրամադրում ցանցի բոլոր օգտվողներին: Սա հանգեցրել է NIC-ի ստեղծմանը որպես առանձին նախագիծ Ֆեյնլերի ղեկավարությամբ[7]:

NWG-ի և Ֆեյնլերի թիմը 1974-ին սահմանել է պարզ տեքստային ֆայլի ձևաչափ հյուրընկալողների անունների համար և մի քանի անգամ վերանայել ձևաչափը ցանցերի զարգացման ընթացքում[8]: Հյուրընկալող աղյուսակն ինքնին անընդհատ թարմացվել է գրեթե ամեն օր[9][10]: 1975 թվականին Պաշտպանական հաղորդակցության գործակալությունը (DCA) վերցրել է օպերատիվ վերահսկողությունը և աջակցությունը, և ժամանակի ընթացքում ARPANET-ը բաժանել հետազոտական ​​և ռազմական ցանցերի: DCA-ն օգտագործել է Defence Data Network անվանումը՝ համակցությանը վերաբերելու համար, և NIC-ը ծառայել է որպես դրա տեղեկատվական կենտրոն: Երբ էլեկտրոնային փոստը և Ֆայլերի փոխանցման արձանագրությունը (FTP) հասանելի են դարձել մոտ 1976 թվականին, NIC-ն օգտագործել է դրանք՝ ցանցի միջոցով օգտատերերին տեղեկատվություն տրամադրելու համար[4]: 1977 թվականին Փոստելը տեղափոխվել է Տեղեկատվական գիտությունների ինստիտուտ, և RFC-ի խմբագրի և թվերի նշանակման գործառույթները տեղափոխվել են նրա հետ, մինչդեռ NIC-ը մնացել է SRI-ում[11]: Մինչև 1979 թվականը Ֆայնլերն ու նրա խումբը մշակել են անունների ծառայության ընդլայնման ուղիները[12]: 1982 թվականին Քեն Հարրենսթիենը և Վիկ Ուայթը նրա խմբում սահմանել են ինտերնետային արձանագրություն՝ մարդկանց առցանց գրացուցակ մուտք գործելու համար, որը կոչվում էր «Whois»: Ինտերնետի ընդլայնման հետ մեկտեղ, Դոմենների անունների համակարգը նախագծված էր աճը կարգավորելու համար՝ անվանակոչելու լիազորություն պատվիրակելով բաշխված անունների սերվերներին: Նրա խումբը դարձել է համացանցի անվանակոչման ընդհանուր հեղինակությունը՝ մշակելով և կառավարելով .mil, .gov, .edu, .org և .com[13] վերին մակարդակի տիրույթների անունների ռեեստրները: Նույնիսկ վերին մակարդակի տիրույթների անունները, որոնք հիմնված են ընդհանուր կատեգորիաների վրա, ինչպիսին է .com-ը, եղել են NIC թիմի առաջարկները, որոնք հաստատվել են ինտերնետ մշակողների համայնքի կողմից:

Ուշ կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այն բանից հետո, երբ Ֆեյնլերը լքել է SRI-ն, 1989 թվականին, նա աշխատել է որպես ցանցի պահանջների մենեջեր և օգնել մշակել ուղեցույցներ NASA Science Internet (NSI) NIC-ի կառավարման համար NASA Ames հետազոտական ​​կենտրոնում: Ֆեյնլերը վաղ շրջանի ինտերնետային թերթերի լայնածավալ հավաքածու է նվիրաբերել Կալիֆոռնիայի Մաունթին Վյու քաղաքի Համակարգչային պատմության թանգարանին և 1996 թվականին ՆԱՍԱ-ից թոշակի անցնելուց հետո աշխատել է թանգարանում որպես կամավոր՝ նյութը կազմակերպելու համար[3]: Նա հրապարակել է NIC-ի պատմությունը 2010 թվականին[14]: 2012 թվականին Ֆեյնլերը Internet Society կողմից ընդունվել է Internet Hall of Fame[15]: 2013 թվականի հուլիսին[16] նա ստացել է Ջոնաթան Բ. Փոստել ծառայության մրցանակը «Ինտերնետի վաղ զարգացման և կառավարման գործում ունեցած ներդրման համար՝ ARPANET-ի Ցանցային տեղեկատվական կենտրոնի (NIC) ղեկավարության միջոցով»:

Թոշակի անցնել

21-րդ դարի սկզբին Ֆեյնլերը ընդգրկվել էSRI Alumni Hall of Fame-ում: Թոշակի անցնելիս նա մշտապես կամավոր է աշխատում Կալիֆոռնիայի Մաունթին Վյու քաղաքում գտնվող Համակարգչային պատմության թանգարանում: Ֆեյնլերը նկարագրել է իր դերը CHM-ում.

«Տարիների ընթացքում, ցանցային տեղեկատվական կենտրոնը (NIC) ինտերնետում վարելիս, ես հավաքեցի ինտերնետին վերաբերող մոտ 1500 դարակաշարային թղթեր: Ներկայումս ես աշխատում եմ որպես կամավոր Մաունթին Վյուում գտնվող Համակարգչային պատմության թանգարանում՝ դրանք կազմակերպելու համար: Ես գրում եմ նաև «Finding Aid»՝ օգնելու գիտնականներին, որոնք կարող են օգտագործել հավաքածուն։ Եթե ​​​​դուք չեք եղել թանգարանում, այն ունի արտեֆակտների, ցուցանմուշների և փաստաթղթերի հիանալի հավաքածու[7]։

Կեղծանուն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեյնլերը բացատրում է, թե ինչպես է ստացել իր մականունը՝ «Ջեյք».

Երբ ես ծնվեցի, կեղծանունները տարածված էին: Իմ իսկական անունը Էլիզաբեթ Ջոսելին Ֆեյնլեր է, և իմ ընտանիքը ցանկանում էր ինձ Բեթի Ջո անվանել՝ քրոջս՝ Մերի Լուի անվանը համապատասխանելու համար: Այդ ժամանակ միայն երկուսն էին, որ քրոջս՝ Բեթի Ջոյի տարբերակը հնչում էր որպես «Baby Jake»: Միշտ ասում եմ՝ փառք Աստծո, որ «Baby»-ին գցեցին[3]։

Monster High Ֆիլմում Ֆրենկի Սթայնն ասել է, որ իրենք ունեն «Լիզ անունով ինչ-որ տիկնոջ ուղեղի մի մասը, որը, ըստ երևույթին, հորինել է ինտերնետը»:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Weber, Marc (10 September 2009). Feinler, Elizabeth oral history. Oral histories online. Vol. 102702199. Mountain View, CA: Computer History Museum. X5378.2009. Վերցված է September 29, 2013-ին.
  2. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «oral2002» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Eleanor Dickman (May 2001). «Internet History Buff: Jake Feinler» (PDF). Focus on People section in CORE 2.2. Computer Museum History Center, Moffett Field, California. էջ 14. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) October 1, 2012-ին. Վերցված է April 8, 2011-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 «Elizabeth J. Feinler». SRI Alumni Hall of Fame. 2000. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-02-10-ին. Վերցված է 2020-02-17-ին.
  5. ↑ «Elizabeth (Jake) Feinler». Stanford MouseSite. Stanford University. Վերցված է 2012-07-29-ին.
  6. ↑ Crocker, Steve (April 1969). Documentation Conventions. IETF. RFC 3. https://tools.ietf.org/html/rfc3. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Thierry Bardini; Michael Friedewald (2002). Chronicle of the Death of a Laboratory: Douglas Engelbart and the Failure of the Knowledge Workshop (PDF). History of Technology. Vol. 23. էջեր 192–212. ISBN 978-0-8264-5616-8.
  8. ↑ Harrenstien, K.; Stahl, M.; Feinler, E. (October 1985). DoD Internet Host Table Specification. IETF. RFC 952. https://tools.ietf.org/html/rfc952. 
  9. ↑ Kudlick, M.D. (January 10, 1974). Host names on-line. IETF. RFC 608. https://tools.ietf.org/html/rfc608. 
  10. ↑ Feinler, Elizabeth; Harrenstien, Ken; Su, Zaw-Sing; White, Vic (1 March 1982). DoD Internet Host Table Specification. IETF. RFC 810. https://tools.ietf.org/html/rfc810. 
  11. ↑ Harrenstien, Ken; White, Vic (1 March 1982). NICNAME/WHOIS. IETF. RFC 812. https://tools.ietf.org/html/rfc812. 
  12. ↑ Pickens, John R.; Feinler, Elizabeth J.; Mathis, James E. (July 1979). The NIC Name Server—A Datagram Based Information Utility. IETF. RFC 756. https://tools.ietf.org/html/rfc756.  Also published in the proceedings of the Fourth Berkeley Conference on Distributed Data Management and Computer Networks.
  13. ↑ Postel, J.; Reynolds, J. (October 1984). Domain Requirements. IETF. RFC 920. https://tools.ietf.org/html/rfc920. 
  14. ↑ Elizabeth Feinler (July–September 2010). «The Network Information Center and its Archives». Annals of the History of Computing. 32 (3): 83–89. doi:10.1109/MAHC.2010.54. S2CID 206443021.
  15. ↑ 2012 Inductees Արխիվացված 2012-12-13 Wayback Machine, Internet Hall of Fame website. Last accessed April 24, 2012
  16. ↑ «Elizabeth Feinler Receives 2013 Jonathan B. Postel Service Award - Internet Society». internetsociety.org.

External links[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաղապար:Internet Hall of Fame

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Armine_Sarukhanyan/Ավազարկղ34&oldid=10021165» էջից