Մասնակից:Anzhel Melikbekyan/Ավազարկղ4

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Կաղապար:Short description Ահարոն Կլագ (անգլ․՝ Sir Aaron Klug) օգոստոսի 11, 1926- 1926 – նոյեմբերի 20, 2018) բրիտանացի կենսաֆիզիկոս և քիմիկոս։ Նա 1982 թվականի դափնեկիր էր Քիմիայի Նոբելյան Մրցանակում բյուրեղագրական էլեկտրոնային մանրադիտակի մշակման և կենսաբանորեն կարևոր նուկլեինաթթու-սպիտակուցային համալիրների կառուցվածքային պարզաբանման համար։

Երիտասարդություն և ստեղծագործական կյանքի սկիզբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աջից ձախ: Նիդեռլանդների արքայազն Կլաուսը Ահարոն Կլագը և նրա կինը՝ Լիբե Բոբրոուն, 1979թ․

Կլագը ծնվել է Լիտվայի Ժելվա քաղաքում, հրեա ծնողներից՝ անասնապահ Լազարից և Բելլա (ծնվ. Սիլին) Կլագից, ում հետ նա երկու տարեկանում գաղթել է Հարավային Աֆրիկա։ Կրթություն է ստացել Դուրբանի միջնակարգ դպրոցում։ Պոլ դե Կրյուիֆի 1926 թվականի «Միկրոբի Որսորդները» գիրքը նրա մոտ հետաքրքրություն առաջացրեց մանրէաբանության նկատմամբ[1]։

Կլագը մաս էր կազմում Հաշոմեր Հաթզաիր հրեական սիոնիստական երիտասարդական շարժմանը Հարավային Աֆրիկայում[2]։

Նա սկսեց մանրէաբանություն սովորել, բայց հետո անցավ ֆիզիկային և մաթեմատիկային՝ ավարտելով գիտությունների բակալավրի աստիճանը Յոհանեսբուրգի Վիտվաթերսրանդ համալսարանում: Նա ֆիզիկա է սովորել Ռեջինալդ Վ. Ջեյմսի մոտ և ստացել է մագիստրոսի կոչում Քեյփթաունի համալսարանում: 1851թ.-ին[1] նրան շնորհվել է գիտահետազոտական կրթաթոշակ 1851 թվականի ցուցահանդեսի թագավորական հանձնաժողովի կողմից, ինչը նրան հնարավորություն է տվել տեղափոխվել Անգլիա՝ 1953 թվականին Քեմբրիջի Թրինիթի քոլեջում ավարտելով գիտահետազոտական ֆիզիկայի իր թեկնածությունը[3]։

Ասպարեզ և ուսումնասիրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իր դոկտորական աստիճանից հետո Կլագը 1953 թվականի վերջին տեղափոխվեց Լոնդոնի համալսարանի Բիրքբեկ քոլեջ և սկսեց աշխատել վիրուսաբան Ռոզալինդ Ֆրանկլինի հետ բյուրեղագետ Ջոն Բերնալի լաբորատորիայում: Այս փորձը ողջ կյանքի ընթացքում հետաքրքրություն առաջացրեց վիրուսների ուսումնասիրության նկատմամբ, և այնտեղ գտնվելու ընթացքում նա բացահայտումներ արեց[4] ծխախոտի խճանկարային վիրուսի կառուցվածքում։ 1962 թվականին տեղափոխվել է Քեմբրիջի նորակառույց բժշկական հետազոտությունների խորհրդի Մոլեկուլային կենսաբանության լաբորատորիա: Հետագա տասնամյակի ընթացքում Կլագը օգտագործել է ռենտգենյան ճառագայթների դիֆրակցիայի, մանրադիտակի և կառուցվածքային մոդելավորման մեթոդներ՝ բյուրեղագրական էլեկտրոնային մանրադիտակի մշակման համար, որտեղ տարբեր անկյուններից վերցված բյուրեղների երկչափ պատկերների հաջորդականությունը համակցվում է թիրախի եռաչափ պատկերներ ստանալու համար: Նա ուսումնասիրեց փոխանցող ՌՆԹ-ի կառուցվածքը և գտավ այն, ինչը հայտնի է որպես ցինկի մատներ, ինչպես նաև Ալցհեյմերի հիվանդության նեյրոֆիբրիլներ[5]:

Նաև 1962 թվականին Կլագը դարձավ Քեմբրիջի Փիթերհաուսի անդամ: Հետագայում նա նշանակվել է քոլեջի պատվավոր անդամ[6]:

1986-ից 1996 թվականներին Կլագը եղել է LMB-ի տնօրենը: Նա ծառայել է: Երբ եղել է Գիտության և ճարտարագիտության արշավի խորհրդատվական խորհրդում.[7] : Նա նաև ծառայում էր. Երբ անդամ էր Սկրիպսի հետազոտական ինստիտուտի գիտական կառավարիչների խորհրդում[8]: Նա և Դայ Ռիսը դիմեցին Wellcome Trust-ին՝ հիմնելու Wellcome Sanger ինստիտուտը, որը մարդկային գենոմի նախագծի առանցքային դերակատարն էր.[5]:

Պարգևներ և մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1981 թվականին Կլագը արժանացել է Կոլումբիայի համալսարանի Լուիզա Գրոս Հորվիցի մրցանակին: 1988 թվականին Եղիսաբեթ II-ի կողմից արժանացել է ասպետի կոչման[9]: 1969 թվականին նա ընտրվել է Թագավորական ընկերության անդամ (FRS)՝ աշխարհի հնագույն ազգային գիտական հաստատությունը[10]: Նա ընտրվել է նրա նախագահ (PRS) 1995-ից 2000 թվականներին: Նա նշանակվել է Արժանիների շքանշանով 1995 թվականին, ինչպես ընդունված է Արքայական ընկերության նախագահների համար: Թագավորական ընկերությունում ընտրվելու նրա վկայականում ասվում է.

Կլագը եղել է Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիայի և ամերիկյան փիլիսոփայական ընկերության անդամ [11]:

2000 թվականին Կլագը ստացել է Ամերիկյան նվաճումների ակադեմիայի Golden Plate Award մրցանակը[12]: 2005 թվականին նա պարգևատրվել է Հարավաֆրիկյան Հանրապետության Մապունգուբվեի շքանշանով (ոսկի) բժշկական գիտության մեջ բացառիկ նվաճումների համար[13]։ Ընտրվել է Բժշկական գիտությունների ակադեմիայի անդամ (FMedSci), նաև 2005թ[14]:

2013-ին Իսրայելի Նեգևի Բեն-Գուրիոն համալսարանը Կլագի անունով նվիրեց կառուցվածքային կենսաբանության իրենց կենտրոնը՝ Aaron Klug Integrated Center for Biomolecular Structure: Նա, իր ընտանիքը և Իսրայելում այն ժամանակվա Մեծ Բրիտանիայի դեսպան Մեթյու Գուլդը ներկա էին: Կլագը կապված էր համալսարանի և Բեեր Շևա քաղաքի հետ՝ բազմաթիվ անգամ այցելելով նրանց[15][1]։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլագն ամուսնացել է Լիբի Բոբրոուի հետ 1948 թվականին[6], նրանք երկու որդի են ունեցել, որոնցից մեկը նրանցից 2000թ[1]։ Նա մահացել է 2018 թվականի նոյեմբերի 20-ին Քեմբրիջում[16]։

Չնայած Կլագը խտրականության էր բախվել Հարավային Աֆրիկայում, նա մնաց կրոնական և, ըստ Սիդնեյ Բրենների, նա ավելի կրոնասեր դարձավ իր մեծ տարիքում[17]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Ferry, Georgina (26 November 2018). «Sir Aaron Klug obituary». The Guardian (անգլերեն). Վերցված է 13 January 2019-ին.
  2. ↑ Shur, Chaim (1998). Shomrim in the land of Apartheid : the story of Hashomer Hatzair in South Africa 1935–1970. Givat Haviva: Members of Hashomer Hatzair South Africa and Havazelet in conjunction with Yad Yaari. ISBN 965-7014-17-4. OCLC 41871384.
  3. ↑ Klug, Aaron (1953). The kinetics of phase changes in solids (PhD thesis). University of Cambridge. ProQuest 301283484.
  4. ↑ Amos, L.; Finch, J. T. (2004). «Aaron Klug and the revolution in biomolecular structure determination». Trends in Cell Biology. 14 (3): 148–152. doi:10.1016/j.tcb.2004.01.002. PMID 15003624.
  5. ↑ 5,0 5,1 Watts, Geoff (2018). «Aaron Klug». The Lancet. 392 (10164): 2546. doi:10.1016/S0140-6736(18)33109-X.
  6. ↑ 6,0 6,1 Կաղապար:Who's Who
  7. ↑ «Advisory Council of the Campaign for Science and Engineering». Sciencecampaign.org.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 28 August 2010-ին. Վերցված է 11 February 2011-ին.
  8. ↑ «Scripps Research Scientific Board Meets in Florida». Scripps Research Institute. 26 January 2004. Վերցված է 3 March 2016-ին.
  9. ↑ «Aaron Klug (1926–)». Jewish Virtual Library. Վերցված է 7 November 2009-ին.
  10. ↑ «Sir Aaron Klug OM FRS». London: Royal Society. Արխիվացված է օրիգինալից 7 November 2015-ին.
  11. ↑ «APS Member History». search.amphilsoc.org. Վերցված է 2021-12-15-ին.
  12. ↑ «Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement». www.achievement.org. American Academy of Achievement.
  13. ↑ «National Orders awards 27 September 2005». State of South Africa. 29 September 2005. Արխիվացված է օրիգինալից 30 September 2007-ին. Վերցված է 13 September 2007-ին.
  14. ↑ «Sir Aaron Klug – The Academy of Medical Sciences». acmedsci.ac.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 24 November 2018-ին. Վերցված է 24 November 2018-ին.
  15. ↑ «Aaron Klug Integrated Centre for Biomolecular Structure and Function Dedicated». Ben-Gurion University of the Negev (անգլերեն). Be'er Sheva. 14 April 2013. Վերցված է 13 January 2019-ին.
  16. ↑ Rhodes, D. (2019). «Aaron Klug (1926–2018)». Nat Struct Mol Biol. 26 (2): 85–86. doi:10.1038/s41594-018-0183-9. PMID 30664739.
  17. ↑ Hargittai, Istva'n & Magdolna. 2006. Candid Science VI: More Conversations with Famous Scientists. Imperial College Press, p. 33

Հետագա ընթերցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Արտաքին հղում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Anzhel_Melikbekyan/Ավազարկղ4&oldid=9537939» էջից