Մասնակից:Սվետա Աղասարյան/Ավազարկղ10
Կաղապար:Другие значения Կաղապար:Falseredirect
- Դասակարգումը, ինչպես նաև դասակարգումը ( լատին․՝ classis«աստիճան» և facere «անել») հասկացություն է գիտության մեջ
- (փիլիսոփայության մեջ, ֆորմալ տրամաբանության մեջ և այլն), որը նշանակում է հայեցակարգի շրջանակի բաժանման տեսակ՝ ըստ որոշակի հիմքի (առանձնահատկություն, չափանիշ),որում ընդհանուր հայեցակարգի շրջանակը (Կաղապար:D-ll, բազմություն) բաժանվում է Կաղապար:D-ll (ենթադասեր, ենթաբազմություններ), իսկ տեսակներն իրենց հերթին բաժանվում են ենթատեսակների և այլն։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Դասակարգումը լայնորեն կիրառվում է ինչպես գիտության (հատկապես բնական գիտությունների), այնպես էլ գործնական գործունեության մեջ,գիտական դասակարգումները շատ ավելի կայուն են,ուստի պահպանվում են երկար ժամանակ[1]։Օրինակ՝ Դ.Ի. Մենդելեևի կողմից ստեղծված քիմիական տարրերի դասակարգումը շարունակում է ընդլայնվել մինչ օրս:
Դասակարգման մեջ կարևոր նշանակություն ունի առարկայի բաժանունի հիմքի(չափանիշի,հատկանիշի) ընտրությունը։Հիմնավորումը կարող է լինել էական և ոչ էական բնական դասակարգումը կատարվում է էական հատկանիշով, դասակարգումը կատարված է ոչ էական հատկանիշով արհեստական (կամ,օժանդակ) դասակարգում։[2]
Դասակարգման ժամանակ առաջացող դժվարություններից մեկը անցումային ձևն է[3]։Օրինակ՝ մարդու և քաղաքացու իրավունքներն ու ազատությունները դասակարգելիս խոսքի ազատությունը կարելի է դասակարգել ինչպես բնական (բնածին) իրավունքների, այնպես էլ քաղաքական իրավունքների մեջ։
Կախված լայնությունից՝ դասակարգումները կարող են լինել հանրագիտարանային (համընդհանուր) և հատուկ (արդյունաբերություն), ներառյալ միատարր երևույթների նեղ շրջանակի դասակարգումները։[4]
Դասակարգման կանոններ(հայեցակարգի շրջանակը բաժանողը)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քանի որ դասակարգումը հայեցակարգի բաժանման տեսակ է, այն ունի բոլոր կանոնները, որոնք օգտագործվում են հասկացությունների շրջանակը բաժանելու գործում:։[2]
- Ինչպես բաժանման դեպքում, դասակարգումը պետք է իրականացվի միայն մեկ կոնկրետ հիմքի վրա:Եթե այս կանոնը խախտվի, ապա տեղի կունենա հասկացությունների խաչմերուկ։Օրինակ՝ «Թուղթը բաժանված է սպիտակ, սև, հաստ, բարակ» բաժանման մեջ սխալ է թույլ տրվել, քանի որ բաժանումը կատարվել է ոչ թե մեկ հիմքի, այլ միանգամից երկուսի։Այսինքն՝ առաջին հիմքը գույնն է, երկրորդը՝ հաստությունը։Այսպիսով, թուղթը կարող է լինել սպիտակ և հաստ, սև և բարակ, կամ հակառակը:
- Անհրաժեշտ է պահպանել բաժանման համաչափությունը, այսինքն։Դասակարգման անդամների գումարը պետք է հավասար լինի ընդհանուր հայեցակարգի (դասի, հավաքածուի) ծավալին:Հնարավոր սխալներ, եթե այս կանոնը չկատարվի։Անավարտ (նեղ) դասակարգում:Այսինքն՝ դասակարգման արդյունքում կոնկրետ հասկացությունների ծավալը չի սպառում բաժանարար հայեցակարգի ծավալը։Օրինակ՝ «Գրական ժանրերն ըստ բովանդակության բաժանվում են ողբերգությունների, կատակերգությունների, սարսափների» դասակարգման մեջ, ժանրը չի նշվում՝ դրամա։Դասակարգում անհարկի կոնկրետ հասկացություններով:Այս տեսակի սխալի օրինակ է «Համակարգիչները բաժանվում են աշխատասեղանի, շարժական, շարժական և անձնական» բաժանումը, որտեղ «անձնական» համակարգիչները անհարկի հատուկ հասկացություն են։
- Դասակարգման անդամները պետք է միմյանց բացառեն:
- Ենթադասերի բաժանումը պետք է շարունակական լինի։[5]
Դասակարգումների օրինակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Որոշ դասակարգումների օրինակներ:Կաղապար:Кол
- Классификации растений
- Классификация автомобилей
- Классификация танков
- Классификация товаров
- Классификация документов
- Классификация минералов
- Классификация ценных бумаг
- Анатомо-терапевтическо-химическая классификация
- Генеалогическая классификация языков
- Генетическая классификация языков
- Спектральная классификация звёзд
- Библиотечно-библиографическая классификация
- Универсальная десятичная классификация
- Геохимические классификации элементов
- Фасетная классификация
- Международная классификация болезней
- Международная патентная классификация
- Биологическая классификация
- Психологические типологии
- Классификация объектов корпоративной собственности
- и другие.
Կաղապար:Конец кол Կաղապար:Конец кол
Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Гетманова А. Д., 1995, էջ 52
- ↑ 2,0 2,1 Гетманова А. Д., 1995, էջ 50
- ↑ Гетманова А. Д., 1995, էջ 51
- ↑ Классификация // Казахстан. Национальная энциклопедия. — Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005. — Т. III. — ISBN 9965-9746-4-0Կաղապար:Свободно
- ↑ Кондаков Н. И., 1975, էջ 248
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Книпович Н. М. (1890–1907). «Классификация, в науке». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Асмус В. Ф. Логика. — М.: Огиз Госполитиздат, 1947. — С. 62—63.
- Философский словарь / Под ред. И. Т. Фролова. — М.: Республика, 2001. — С. 247. — ISBN 5-250-02742-3
- Кондаков Н. И. Логический словарь-справочник. — М.: Наука, 1975. — С. 247.
- Гетманова А. Д. Учебник по логике. — М.: Владос, 1995. — С. 50—51. — ISBN 5-87065-009-7