Մասնակից:Նառա Աբաղյան/Ավազարկղ ադի շամիր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

https://en.wikipedia.org/wiki/Adi_Shamir

Նառա Աբաղյան/Ավազարկղ ադի շամիր

Ադի Շամիր (եբրայերեն՝ עדי שמיר‎, ), իսրայելցի գաղտնագիր և գյուտարար։ Նա Ռիվեստ–Շամիր–Ադլեման (RSA) ալգորիթմի համահեղինակն է (Ռոն Ռիվեստի և Լեն Ադլեմանի հետ միասին), Ֆեյջ–Ֆիատ–Շամիր նույնականացման սխեմայի համահեղինակ (Ուրիել Ֆեյջի և Ամոս Ֆիատի հետ միասին), դիֆերենցիալ կրիպտովերլուծության գյուտարարներից մեկը և բազմաթիվ ներդրում է ունեցել ծածկագրության և համակարգչային գիտության ոլորտներում:[1]

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շամիրը 2018թ Ծնվել է 1952 թվականի հուլիսի 6-ին (71 տարեկան) Թել Ավիվ, Իսրայել Մայր բուհի Թել Ավիվի համալսարան

Ադի Շամիրը ծնվել է Թել Ավիվում։ 1973 թվականին նա ստացել է մաթեմատիկայի բակալավրի կոչում Թել Ավիվի համալսարանից, իսկ 1975 թվականին և 1977 թվականին համապատասխանաբար ստացել է համակարգչային գիտության մագիստրոսի և դոկտորի կոչում Վայզմանի ինստիտուտից[2]։ Նա մեկ տարի անցկացրեց որպես հետդոկտորական գիտաշխատող Ուորվիքի համալսարանում և հետազոտություններ կատարեց Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտում (MIT) 1977-ից 1980 թվականներին:

Գիտական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1980 թվականին նա վերադարձավ Իսրայել՝ միանալով Վայզման ինստիտուտի մաթեմատիկայի և համակարգչային գիտության ֆակուլտետին։ 2006թ.-ից նա նաև հրավիրյալ դասախոս է Փարիզի École Normale Supérieure-ում:

Ի լրումն RSA-ի, Շամիրի այլ բազմաթիվ գյուտերն ու ներդրումները ծածկագրության մեջ ներառում են Շամիրի գաղտնի փոխանակման սխեման, Merkle-Hellman ուսապարկի կրիպտոհամակարգի կոտրումը, տեսողական ծածկագրությունը և TWIRL և TWINKLE ֆակտորինգային սարքերը: Էլի Բիհամի հետ նա 1980-ականների վերջին հայտնաբերեց դիֆերենցիալ կրիպտովերլուծությունը, որը ընդհանուր մեթոդ էր բլոկային ծածկագրերի վրա հարձակվելու համար: Ավելի ուշ պարզվեց, որ դիֆերենցիալ կրիպտովերլուծությունը արդեն հայտնի էր և գաղտնի էր պահվում երկու IBM-ի կողմից[3] և Ազգային անվտանգության գործակալությունը (NSA)[4]։

Շամիրը նաև ներդրում է ունեցել համակարգչային գիտության մեջ՝ գաղտնագրությունից դուրս, օրինակ՝ գտնելով 2-բավարարության համար առաջին գծային ժամանակի ալգորիթմը[5] և ցույց տալով PSPACE և IP բարդության դասերի համարժեքությունը:

Մրցանակներ և ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 2002 թ. ACM Turing մրցանակը Ռիվեստի և Ադլեմանի հետ միասին՝ ի նշան գաղտնագրության մեջ նրա ներդրման[6]
  • Պարիս Կանելակիսի տեսության և պրակտիկայի մրցանակ;[7]
  • Իսրայելի մաթեմատիկական ընկերության Էրդոսի մրցանակ,
  • 1986 IEEE W.R.G. Baker մրցանակ[8]
  • UAP գիտական մրցանակ
  • Վատիկանի PIUS XI ոսկե մեդալ[9]
  • 2000 IEEE Koji Kobayashi Computers and Communications Award[10]
  • Իսրայելի մրցանակ, 2008 թվականին համակարգչային գիտությունների համար[11][12]
  • Վաթերլոյի համալսարանի պատվավոր DMath (մաթեմատիկայի դոկտորի) աստիճան[13]
  • 2017 (33-րդ) Ճապոնիայի մրցանակ Էլեկտրոնիկայի, տեղեկատվության և հաղորդակցության ոլորտում տեղեկատվական անվտանգության ոլորտում գաղտնագրության ոլորտում առաջամարտիկ հետազոտության միջոցով ունեցած ներդրման համար [14]
  • Թագավորական հասարակության (ForMemRS) օտարերկրյա անդամ 2018 թվականին՝ բնական գիտելիքների բարելավման գործում նշանակալի ներդրման համար[15]

Նա ընտրվել է Ամերիկյան փիլիսոփայական ընկերության անդամ 2019 թվականին.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Կաղապար:DBLP
  2. ↑ Նառա Աբաղյան/Ավազարկղ ադի շամիր Mathematics Genealogy Project կայքում
  3. ↑ Coppersmith, Don (May 1994). «The Data Encryption Standard (DES) and its strength against attacks» (PDF). IBM Journal of Research and Development. 38 (3): 243–250. doi:10.1147/rd.383.0243. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2007-06-15-ին. (subscription required)
  4. ↑ Levy, Steven (2001). Crypto: How the Code Rebels Beat the Government — Saving Privacy in the Digital Age. Penguin Books. էջեր 55–56. ISBN 0-14-024432-8.
  5. ↑ Even, S.; Itai, A.; Shamir, A. (1976), «On the complexity of time table and multi-commodity flow problems», SIAM Journal on Computing, 5 (4): 691–703, doi:10.1137/0205048.
  6. ↑ «A. M. Turing Award». Association for Computing Machinery. Արխիվացված է օրիգինալից 2009-12-12-ին. Վերցված է Կաղապար:Format date-ին.
  7. ↑ «ACM Award Citation / Adi Shamir». Արխիվացված է օրիգինալից 2009-04-06-ին. Վերցված է 2009-02-17-ին.
  8. ↑ «IEEE W.R.G. Baker Prize Paper Award Recipients» (PDF). IEEE. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011-04-25-ին. Վերցված է Կաղապար:Format date-ին.
  9. ↑ «Pius XI Medal». www.pas.va. Վերցված է 2019-02-21-ին.
  10. ↑ «IEEE Koji Kobayashi Computers and Communications Award Recipients» (PDF). IEEE. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010-11-24-ին. Վերցված է Կաղապար:Format date-ին.
  11. ↑ «Israel Prize Official Site (in Hebrew) - Recipient's C.V.». Արխիվացված օրիգինալից 2012-09-10-ին.
  12. ↑ «Israel Prize Official Site (in Hebrew) - Judges' Rationale for Grant to Recipient». Արխիվացված օրիգինալից 2012-09-10-ին.
  13. ↑ «Presentation of the honorary degree at the Fall 2009 Convcation» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011-09-24-ին. Վերցված է Կաղապար:Format date-ին.
  14. ↑ «Laureates of the Japan Prize». Արխիվացված օրիգինալից 2017-02-04-ին.
  15. ↑ Anon (2018). «Adi Shamir ForMemRS». royalsociety.org. London: Royal Society. Վերցված է 2018-07-22-ին. One or more of the preceding sentences incorporates text from the royalsociety.org website where:
    "All text published under the heading 'Biography' on Fellow profile pages is available under Creative Commons Attribution 4.0 International License." --Royal Society Terms, conditions and policies Wayback Machine (արխիվացված 2016-11-11)
Վիիքպահեստ

Կաղապար:Kanellakis Award laureates Կաղապար:FRS 2018 Կաղապար:Turing award

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Նառա_Աբաղյան/Ավազարկղ_ադի_շամիր&oldid=9696330» էջից