Jump to content

Մասնակից:Մարի13/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Վաղ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կապոնեն ծնվել է Բրուքլնիում (դեկտեմբերի 12 1865 թվական — նեյեմբերի 14 1920 թվական) , Գաբրիելե Կապոնեի և Թերեզա Ռայոլյայի ընտանիքում։ Ծնողները իտալացի էմիգրանտներ էին (երկուսն էլ ծնված Անգրիում), ովքեր եկել էին ԱՄՆ 1894 թվականին ավստրոհունգարական Ռիեկայից (ուր գաղթել էին դրանից մեկ տարի առաջ), և հիմնվել Նյու Յորքի Նեյվի սթրիթ - 95 թաղամասում, ռազմածովային նավախցերից մեկում ՝ Բրուքլինի արվարձանում ։ Հայրը վարսահարդար էր , իսկ մայրը ՝ դերձակ ։Ամբողջ ընտանիքը բաղկացած էր 9 հոգուց ։

Капоне родился в Бруклине и был четвёртым ребёнком Габриэле Капоне (12 декабря 1865 — 14 ноября 1920) и Терезы Райоля, (28 декабря 1867 — 29 ноября 1952). Родители были итальянскими эмигрантами (оба были уроженцами Ангри), которые приехали в США в 1894 году из австро-венгерской Риеки (куда эмигрировали за год до этого) и обосновались на Нэйви-стрит-95 в районе Нью-Йоркской военно-морской верфи в пригороде Бруклина, Нью-Йорк. Отец был парикмахером, мать — швеей. Всего у них было 9 детей:


Երբ Ալֆոնսեն 11 տարեկան էր, Կապոնե ընտանիքը տեղափոխվեց բրուքլինյան Պարկ - Սլոուպ թաղամասի Հարֆիլդ- Փլեյս- 38 հասցե։ Դեռ վաղ տարիքից Ալֆոնսեի մոտ նկատվում էին հոգեկան անհավասարակշռության նշաններ։ Արդյունքում , 14 տարեկանում նա հարձակվեց իր ուսուցչուհու վրա , որից հետո հեռացավ դպրոցից և որոշ ժամանակ փող էր վաստակում պատահական եղանակներով , որից հետո նա ընկավ գանգստեր Ջոնի Տորրիոյի ազդեցության տակ և միացավ նրա Ջեյմս - Սթրիթ ավազակախմբին , որը հետագայում միախառնվեց Պաոլո Վիկարելլիի , առավել հայտնի, որպես Փոլ Քելլի[3][4] , Ֆայֆ - Փոյնթս ավազակախմբին ։

Դեռահաս Ալֆոնսոյին աշխատանքի ընդունեցին բիլիարդի ակումբ , որպես կարգ ու կանոն պահպանող , որը փաստացի ավազակախմբի ապաստանն էր և ծառայում էր որպես քողարկում իրական գործերի համար (գլխավորապես անօրինական խաղային բիզնես և շորթում)։ Տարվելով բիլիարդ խաղալով ՝ նա մեկ տարվա ընթացքում հաղթեց Բրուքլինում անցկացվող բոլոր մրցաշարերը։ Ֆիզիկական ուժի և մեծ չափերի շնորհիվ Կապոնեն հաճույքով էր անում այդ աշխատանքը իր պետ Յելյայի «Հարվարդ Ինն» խղճուկ ու չարագուշակ հաստատությունում ։ Պատմաբանները հենց այդ ժամանակաշրջանին են վերագրում Կապոնեի դանակահարությունը հանցագործ Ֆրենկ Գալլուչիոյի կողմից ։ Վեճը տեղի էր ունեցել Գալլուչիոյի քրոջ ( որոշ տվյալներով կնոջ) պատճառով, ու հասցեին Կապոնեն թույլ էր տվել հանդուգն դիտողություն ։ Գալլուչիոն դանակով հարվածել էր Ալֆոնսոյին, նրա աջ այտին թողնելով հայտնի սպին ,ինչի շնորհիվ փոփ մշակույթի քրոնիկների մեջ Կապոնեն ստացավ «Սպիով դեմքը» մականունը (Scarface) : Ալֆոնսոն ամաչում էր այս պատմության պատճառով, և սպիի առկայությունը բացատրում էր Առաջին աշխարհամարտի ժամանակ, Արգոնի անտառում, ԱՆտանտի զորքերի հարձակվողական գործողությանը մասնակցությամբ ։ Իրականում Ալֆոնսոն երբեք չի ծառայոլ բանակում ։[5]


Անձնական կյանքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1918 թվականի դեկտեմբերի 4-ին Կապոնեի ընկերուհին , կաթոլիկ Մեյ Ջոզեֆինա Կաֆլինը (ապրիլի 11, 1897 թվական — ապրիլի 16, 1986 թվական), նրան որդի պարգևեց ՝ Ալբերտ Ֆրենսիս « Սոննի» Կապոնեին (դեկտեմբերի 4 , 1918 թվական — օգոստոսի 4, 2004 թվական)։ Այնուհետև, դեկտեմբերի 30-ին 19-ամյա Կապոնեն և Կաֆլինը ամուսնացան․ քանի որ այդ պահին Կապոնեն դեռ 21 տարեկան չկար, նրա ծնողներից պահանջվեց թույտվություն նրանց ամուսնաության համար ։

Ալբերտը ուներ բնածին սիֆիլիս և լուրջ սոսցեվիդ վարակ։ Նա ենթարկվեց գլխուղեղի վիրահատության և ամբողջ կյանքի ընթացքում մնաց մասնակի խուլ ։ Նա վարում էր բավականին օրինապահ կյանք , չհաշված 1965 թվականին կատարած մանր գողությունը , որի համար նա ստացավ 2 տարի պայամանական ազատազրկում , որից հետո, 1966 թվականին նա պաշտոնապես փոխեց իր անունը և դարձավ Ալբերտ Ֆրենսիս Բրաուն (Բրաունը, որպես մականուն հաճախ օգտագորժում էր Ալը) ։ 1941 թվականին նա ամուսնացավ Դիանա Ռութ Քեյսիի հետ (նոյեմբերի 27, 1919 թվական — նոյեմբերի 23, 1989 թվական) ։ Նրանք ունեցան չորս դուստր ՝ Վերոնիկա Ֆրենսիսը(հունվարի 9, 1943 թվական — նոյեմբերի 17, 2007 թվական ) , Դիանա Պետրիցիան , Բարբարա Մեյը և Թերրի Հոլլը ։ 1964 թվականի հուլիսին Ալբերտը և Դիանան ամուսնալուցվեցին , ինչից հետո Ալբերտը ամուսնացավ ևս երկու անգամ ։


Կարիերան մաֆիայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1917 թվականին Նյու Յորքի ոստիկանությունը լրջորեն հետաքրքրվում էր Կապոնեի անձով․ նրան կասկածում էին ամենաքիչը երկու սպանության հետ կապ ունենալու մեջ , ինչ պատճառ դարձավ , որ նա գնա Չիկագո, Տորրիոյի հետևից, և միացավ Կոլոզիմոյի «Մեծ» ավազակախմբին, ով մի քանի անառակատների սեփականատեր էր, և հորեղբայր Տորրիոյին ։Այդ ժամանակահատվածում Կոլոզիմոյի և Տորրիոյի միջև գնում էր բանավեժ ՝ բուտլեգերության ոլորտի ընդլայնման մասին ։Տորիոն կողմ էր , Կոլոզիմոն ՝ դեմ ։ Ագահ և անսկզբունքային Տորրիոն ՝ սպառելով բոլոր փաստարկները, որոշեց չեզոքացնել դժվար հասկացող ազգականին, և Ալֆոնսոն աջակցեց նրան։ Պատվերը կատարողը Ֆայֆ Փոյնթս ավազակախմբի ծանոթներից մեկն էր ՝ ավազակ Ֆրենկի Յելը[6] [7]։

Բուլտերգերմյան բիզնեսում Տորրիոյի նորաթուխ ավազակախումբը հանդիպեց կատաղի մրցակցության։ Մի քանի տարի շարունակ շահերի բախումը հանգեցրեց Տորրիոյի ավազակախմբի և Դեյոնա Օ'բենյոնի Իրիշ Նորթ Սայդ ավազակախմբի բախմանը, որը վերջինիս մահվան պատճառ դարձավ։ Օ'բենյոնի ավազակախումբը չհամակերպվեց պարտության հետ, և հակամարտությունների հաջորդ նկատելի զոհը դարձավ Մեթյու Նիկոլասը ՝Ալֆոնսոյի կրտսեր եղբայրը։ Նրա դեմ կատարված երկու մահափորձը և ծանր վիրավորումը փոխհրաձգության, ստիպոցին Տորրիոյին հեռանալ գործերից և 26-ամյա Ալ Կապոնեին նշանակել իր իրավահաջորդ։ Այդ պահի դրությամբ ավազակախումբն ուներ մոտ հազար մարտիկ և շաբաթական ուներ 300 հազար դոլլար եկամուտ։

Ալ Կապոնեն առաջ բերեց այնպիսի հասկացությունը ինչպիսին է ռեկետը։Մաֆիան սկսեց զբաղվել մարմնավաճառության շահագործմամբ , և այս ամենը թաքցնում էին ահռելի կաշառքների միջոցով, որոնք Կապոնեն վճարում էր ոչ միայն ոստիկաններին, այլ նաև քաղաքական գործիչներին։Կապոնեի օրոք ավազակների պատերազմը հասավ այդ ժամանակների համար անհավանական չափերի։ Միայն 1924 - 1929 թվականների ընթացքում Նյու Յորքում գնդակարվեց ավելի քան 500 ավազակ։ Կապոնեն անխնա ոչնչացրեց իռլանդական ավազակախմբերը ՝ Օ'բենյոնը, Դոուերտին և Բիլլա Մորանան։ Փոխհրաձգության ժամանակ օգտագործում էին ավտոմատներ, գնդացիրներ և ձեռքի նռնակներ, մեքենաներում տեղադրվող պայթուցիկ սարքեր։

Սպանդ (կոտորած) Սուրբ Վալենտինի օրը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կազմակերպված է Տորրիոյի հարավային ավազակախմբի կողմից հանուն մաքսանենգ ալկոհոլի շուկայում առաջնորդության համար։ 1924 թվականի նոյեմբերին, Տորրիոն պատվիրում է Օ'բենյոնի սպանությունը ՝ դրանով իսկ սկիզբ դնելով նրա աջակիցների դեմ բացահայտ պատերազմին։ Հյուսիսարևմտյանների պատասխան գործողությունների արդյունքում, Տորրիոն մի կերպ խուսափում է հաշվեհարդարից և դիմում փախուստի ՝ գործողության պատասխանատու նշանակելով Կապոնեին, ով 1926 թվականի սեպտեմբերի հակամարտության ժամանակ գրեթե չի զոհվում։

Նշանակված ժամին, Կապոնեի ավազակախմբի անդամները, Չիկագոյի ոստիկանական համազգեստներով ներխուժեցին ավտոտնակ, որը Մորանայի մրցակից ավազակախումբը դարձրել էր մաքսանենգ վիսկիի պահեստ։Մորանայի մարդիկ անակնկալի գալով ՝ բարձրացրեցին ձեռքերը, վստահ լինելով, որ ոստիկանները իրական են։ Նրանք ենթարկվեցին, բայց սպասված խուզարկության փոխարեն լսվեցին կրակոցներ․յոթ մարդ սպանվեց։ Սակայն, հիմնական նպատակը,որի համար էլ պլանավորվել էր հանցագործությունը,այդպես էլ չիրականացվեց․Բագս Մորանը ուշացել էր հանդիպումից․ տեսնելով պահեստի մոտ կայանած ոստիկանական մեքենան, թաքնվում է։Լսելով կրակոցների ձայները ՝ անցորդները կուտակվել էին ավտոտնակի առջև։ Նրանք չափազանց զարմացած էին օրենքի պահապանների շտապողականությամբ, երպ Կապոնեի «տղերքը» լրիվ նոր, մաքուր հագնված լքեցին արյունոտ սպանդի վայրը։

Այս դրվագի հետ Կապոնեի կապն ապացուցող ուղիղ պաստեր չհայտնաբերվեցին։Ավելին, ոչ ոք չկանգնեց դատարանի առջև[7] ։

Հանցագորժության վայրից հրապարակված լուսանկարները ցնցեցին հասարակությանը և հասարակության մեջ բավականին փչացչեցին կապոնեի հեղինակությունը, ինչպես նաև ստիպեցին դաշնային մարմիններին լրջորեն զբաղվել նրա գործունեությամբ։

Կապոնեի անկումն ու մահը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1931 թվականի հուլիսին Կապոնեն կանգնեց Դաշնային դատարանի առջև և 1932 թվականին դատապարտվեց 11 տարվա ազատազրկման Ատալանտայի ուղղիչ հաստատություններից մեկում ՝ 388 հազար դոլար հարկ չվճարելու համար: Այնտեղ ժամանելուն պես, բժշկական զննում անցնելուց հետո Կապոնեի մոտ հայտնաբերվեց սիֆիլիզ և գոնորեա, ինչպես նաև նա ուներ կաժվածություն կոկոաինից, որը առաջացրել էր քթի միջնապատի վնասվածք: Բանտում Կապոնեն օրական 8 ժամ աշխատում էր կոշիկի արհեստանոցում: Թույլ առողջության պատճառով նա անընդհատ ենթարկվում այլ բանտարկյալների հարձակումներին, սակայն նրան հաջողվել էր իր շուրջը հավաքել իրեն պաշտպանող մի փոքր խումբ այլ դատապարտյալներից. մասնավորապես նրան աջակցույուն էր ցույց տալիս իր բանտախցի հարևան Ռեդ Ռուդենսկին ՝ մանր խաբեբա ,ով արդեն կապ էր ունեցել Կապոնեի հանցախմբի հետ և լուրջ մտավախություն ուներ վերջինիս հոգեկան վիճակի համար: Его слабое здоровье привело к тому, что он подвергался нападкам других заключённых, однако сумел сколотить вокруг себя небольшую защиту из других заключённых — в частности ему оказывал поддержку его сокамерник Рэд Руденский, мелкий мошенник, уже имевший связь с бандой Капоне и всерьёз опасавшийся за психику последнего. Такая обстановка в итоге породила слухи, что Капоне имеет привилегии, из-за чего в 1934 году его перевели в тюрьму на острове Алькатрас. 23 июня 1936 года Капоне получил там поверхностное ножевое ранение от заключённого Джеймса Лукаса. В Алькатрасе психическое здоровье Капоне из-за прогрессирующего нейросифилиса всё больше ухудшалось, и последний год заключения он провел в тюремной больнице — большинство написанных им в период заключения писем были совершенно бессвязными. Из-за здоровья его срок был сокращён и 6 января 1939 года его выпустили из тюрьмы и перевели в калифорнийское федеральное исправительное учреждение на Терминал-Айленде для отбывания наказания за неуважение к суду, откуда выпустили 16 ноября того же года.

После освобождения Капоне был направлен в балтиморскую больницу Джонса Хопкинса для лечения пареза (вызванного сифилисом поздней стадии), но там отказались его принять из-за его репутации. В итоге его приняли в больницу Юнион-Мемориал, которой Капоне позже пожертвовал в благодарность две японские плакучие вишни. После нескольких недель стационарного амбулаторного лечения так и не выздоровевший Капоне покинул Балтимор 20 марта 1940 года и отправился к жене и сыну в их семейный особняк на Палм-Айленде во Флориде. В 1946 году его врач и психиатр из Балтимора провели обследование и пришли к выводу, что Капоне теперь обладает психикой и разумом, как у 12-летнего ребёнка. 21 января 1947 года Капоне перенёс инсульт, из которого выкарабкался, но затем у него диагностировали пневмонию. 22 января у него случилась остановка сердца, а 25 января Капоне умер в своём доме в окружении семьи. Изначально он был похоронен на кладбище Маунт-Оливет в Чикаго, но в 1950 году останки Капоне вместе с останками его отца и брата Сальваторе были перевезены на кладбище Маунт Кармел в Хиллсайде, штат Иллинойс. мини|Могила Аль Капоне на кладбище Маунт-Кармел, Хиллсайд, Иллинойс

Влияние на популярную культуру[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

В фильмах и телесериалах роль Капоне исполняли:

Персонажей, основанных на личности Капоне, сыграли:

В музыке:

См. также[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Примечания[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Super User. «Al Capone, il gangster americano piu' famoso del mondo era di origini angresi». letrescimmiette.info. Վերցված է August 27, 2015-ին. {{cite web}}: |author= has generic name (օգնություն)
  2. Kobler, John (1971). Capone. Da Capo Press. էջ 23. ISBN 0-306-80499-9.
  3. The Five Families. MacMillan.
  4. Bardsley, Marilyn. «Scarface». Al Capone. Crime Library. Արխիվացված է օրիգինալից November 4, 2013-ին. Վերցված է 2008-03-29-ին.
  5. Luciano J. Iorizzo. Al Capone: A Biography. Greenwood Publishing Group. էջ 26.
  6. Disasters and Tragic Events, edited by Mitchell Newton-Matza p.258
  7. 7,0 7,1 «Al Capone's Couderay, Wisconsin Hideout Home for Sale; Asking Price $2.6M». CBS News. October 7, 2009. Արխիվացված է օրիգինալից February 12, 2012-ին. Վերցված է March 20, 2012-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 Newman, Kim (1997). Hardy, Phil (ed.). The BFI companion to crime. Cassell. էջեր 72–73. ISBN 0-304-33215-1. OCLC 247004388.
  9. Loewenstein, Lael (2009-05-20). «Night at the Museum: Battle of the Smithsonian». Variety. Վերցված է 2009-09-12-ին.
  10. Лицо со шрамом (фильм, 1983)(ռուս.) // Википедия. — 2016-04-26.

Литература[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Джо Дориго (перевод с английского) // Мафия. — Москва:: ЗАО "Кураре-Н", 1998. — 112 с. — ISBN 5-93040-006-7; 1-85348-432-6
Дополнительная
  • Capone, Deirdre Marie. Uncle Al Capone: The Untold Story from Inside His Family. Recap Publishing LLC, 2010. 978-0-982-84510-3.
  • Collins, Max Allan, and A. Brad Schwartz. Scarface and the Untouchable: Al Capone, Eliot Ness, and the Battle for Chicago. New York: William Morrow, 2018. 978-0062441942.
  • Helmer, William J. Al Capone and His American Boys: Memoirs of a Mobster's Wife. Bloomington: Indiana University Press, 2011. 978-0-253-35606-2.
  • Hoffman Dennis E. Scarface Al and the Crime Crusaders: Chicago's Private War Against Capone. Southern Illinois University Press; 1st edition (November 24, 1993). 978-0-8093-1925-1.
  • Kobler, John. Capone: The Life and Times of Al Capone. New York: Da Capo Press, 2003. 0-306-81285-1.
  • MacDonald, Alan. Dead Famous: Al Capone and His Gang. Scholastic.
  • Michaels, Will. "Al Capone in St. Petersburg, Florida" in Hidden History of St. Petersburg. Charleston, SC: The History Press, 2016. 9781625858207.
  • Pasley, Fred D. Al Capone: The Biography of a Self-Made Man. Garden City, New York: Garden City Publishing Co., 2004. 1-4179-0878-5.
  • Schoenberg, Robert J. Mr. Capone. New York: HarperCollins Publishers, 1992. 0-688-12838-6.

Ссылки[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաղապար:ВС Կաղապար:Сухой закон

Категория:Преступники США Категория:Гангстеры США Категория:Сутенёры Категория:История преступности Категория:Мафия