Մասնակից:Մարինա Երիցյան/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ռապունցելի համախտանիշ ( կամ տրիխոֆագիա) - հաստատված չէ, սակայն նկարագրված ֆենոմեն է։ Բնութագրվում է սեփական մազերը ուտելու հետևանքով առաջացած սոմատիկ գանգատներով, մասնավորապես ստամոքսում տրիխոբեզոարների և աղիքային անանցանելիության առաջացումով: [1][2] Այս համախտանիշը տեղի է ունենում, երբ տրիխոբեզոարը (մազերի կծիկ) հասնում է բարակ աղիք, իսկ երբեմն նույնիսկ հաստ աղիք՝ առաջացնելով պոչի նման երկար մազեր։ Պահանջում է վիրահատական միջամտություն: Մեծամասամբ հանդիպում է որպես առանձին պաթոլոգիա, որը կոչվում է տրիխոտիլոմանիա և տրիխոֆագիա, շիզոֆրենիայի, օլիգոֆրենիաների, օբսեսիվ-կոմպուլսիվ խանգարումների ժամանակ:[3] Համախտանիշն անվանվել է Գրիմ եղբայրների հեքիաթում երկար մազերով աղջկա՝ Ռապունցելի պատվին։ 1968 թվականից ի վեր գրականության մեջ եղել է մոտ 40 հաստատված դեպք[4]։

Հիշատակում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռապունցելի համախտանիշ տերմինի օգտագործումը գրականության մեջ առաջին անգամ հայտնվել է 1968 թվականին.[5]

Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տրիխոբեզոարը կարող է ախտորոշվել նախավիրահատական ​​եղանակով: Այնուամենայնիվ, ախտորոշման ժամանակ պետք է հաշվի առնել մի քանի ասպեկտներ, ինչպիսիք են՝ տրիխոֆագիան և տրիխոտիլոմանիան .[6][7] [8] Ինքնին սինդրոմը օգտագործվում է տրիխոբեզոարի դրսևորումը նկարագրելու համար, որը տարածվել է մինչև բարակ աղիք[7]։ Այն նկարագրում է տրիխոբեզոարը, այլ ոչ թե հոգեկան առողջության խանգարումը, որն առաջացրել է այն:

Համախտանիշի ախտորոշումը կատարվում է նաև էնդոսկոպիայի միջոցով։ Տրիխոբեզոարի չափը և երկարությունը որոշելու համար խորհուրդ է տրվում կատարել CT սկանավորում[5]։ Վերին ստամոքս-աղիքային տրակտի էնդոսկոպիան հայտնի է որպես տրիկոբեզոար ախտորոշման ոսկե ստանդարտ, սակայն միայն էնդոսկոպիան կարող է չբացահայտել գոյություն ունեցող Ռապունցելի համախտանիշը:

Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քանի որ մարդու աղեստամոքսային տրակտը չի կարողանում մարսել մարդու մազերը, հնարավոր է, որ տրիխոբեզոարը պետք է բուժվի վիրահատական ​​ճանապարհով: Սա ներառում է զանգվածի հեռացում ստամոքսից և տասներկումատնյա աղիքի մանրակրկիտ հետազոտման միջոցով: Եթե ​​զանգվածը բավական փոքր է, այն կարելի է հեռացնել էնդոսկոպիկ եղանակով: Երբ զանգվածը գերազանցում է 20 սանտիմետրը, այն պետք է հեռացվի գաստրոտոմայի միջոցով։ Մազի կծիկը հեռացնելիս խորհուրդ է տրվում օգտագործել ընդհանուր անզգայացում ինտուբացիայով՝ կոկորդը ցանկացած վնասվածքից պաշտպանելու համար: Հիվանդները սովորաբար պահանջում են նաև հոգեբուժական գնահատում և բուժում՝ կապված իմպուլսների վերահսկման խանգարումների, հատկապես տրիխոտիլոմանիայի հետ[9]։

Համաճարակաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռապունցելի համախտանիշը չափազանց հազվադեպ է հանդիպում հասարակության մեջ,սակայն 1968 թվականից ի վեր գրանցվել է մոտ 64 դեպք: Այն ավելի հաճախ հանդիպում է երիտասարդ կամ դեռահաս իգական սեռի մոտ: Ռապունցելի համախտանիշը հիմնականում նկատվում է էմոցիոնալ խանգարում կամ մտավոր խանգարում ունեցող երիտասարդ կանանց մոտ: Առաջին դեպքը հայտնաբերվել է1779 թ․-ին 16-ամյա մի աղջկա մոտ։ Սրա, մասին խոսվել է 1968թ.-ին Vaughan et al.-ում :

Ռապունցելի համախտանիշով ախտահարվածության տարիքային միջակայքը 4 -19 տարեկանն է:

Չկա որևէ կոնկրետ տարածաշրջան, որը ենթակա է այս հիվանդության զարգացմանը։ Սակայն արձանագրված դեպքերից կարելի է ասել , որ այն կանայք, ովքեր ախտահարված են եղել, եկել են այն երկրներից, որտեղ կանայք ավանդաբար երկար մազեր են ունեցել: Կանայք ավելի շատ են ենթարկվում այս խանգարմանը, քանի որ կանայք հաճախ ավելի երկար մազեր ունեն, քան տղամարդիկ: Ռապունցելի համախտանիշի միայն տղամարդու մեկ դեպք կա, բայց նա ուտում էր իր քրոջ մազերը և ոչ թե իր մազերը:

Հետազոտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հետազոտողները նշել են, որ բացարձակապես կարևոր է կանխարգելման մեթոդներ կիրառել վիրահատությունից հետո: Հիվանդների մոտ կրկնության ամենատարածված պատճառը հետևողական խնամքի բացակայությունն է և հոգեբանական բուժման անբավարարությունը: Հետազոտողները եկել են այն եզրակացության, որ հաղորդված բոլոր դեպքերի 92.5%-ը բուժվել է լապարոտոմիայի միջոցով՝ 99% հաջողությամբ։

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Sah DE, Koo J, Price VH (2008). «Trichotillomania» (PDF). Dermatol Ther. 21 (1): 13–21. doi:10.1111/j.1529-8019.2008.00165.x. PMID 18318881.(չաշխատող հղում)
  2. ↑ Ventura DE, Herbella FA, Schettini ST, Delmonte C (2005). «Rapunzel syndrome with a fatal outcome in a neglected child». J. Pediatr. Surg. 40 (10): 1665–7. doi:10.1016/j.jpedsurg.2005.06.038. PMID 16227005.
  3. ↑ Խոջայան, Հայկ (2021.08.27). «Ռապունցելի համախտանիշ». Facebook.
  4. ↑ Gonuguntla, Veena; Joshi, Divya-Devi (2009). «Rapunzel Syndrome: A Comprehensive Review of an Unusual Case of Trichobezoar». Clinical Medicine & Research. 7 (3): 99–102. doi:10.3121/cmr.2009.822. ISSN 1539-4182. PMC 2757434. PMID 19625498.
  5. ↑ 5,0 5,1 Maloney, William James (2014-09-22). The Medical Lives of History's Famous People (անգլերեն). Bentham Science Publishers. ISBN 9781608059362.
  6. ↑ Wang, Zhe; Cao, Feng; Liu, Diangang; Fang, Yu; Li, Fei (2016-11-22). «The diagnosis and treatment of Rapunzel syndrome». Acta Radiologica Open. 5 (11): 205846011562766. doi:10.1177/2058460115627660. ISSN 2058-4601. PMC 5122172. PMID 27900201.
  7. ↑ 7,0 7,1 Wang, Zhe; Cao, Feng; Liu, Diangang; Fang, Yu; Li, Fei (2016-11-22). «The diagnosis and treatment of Rapunzel syndrome». Acta Radiologica Open. 5 (11): 205846011562766. doi:10.1177/2058460115627660. PMC 5122172. PMID 27900201.
  8. ↑ Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5 (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Association. 2013. ISBN 978-0-89042-554-1. OCLC 830807378.
  9. ↑ Gorter RR, Kneepkens CM, Mattens EC, Aronson DC, Heij HA (May 2010). «Management of trichobezoar: case report and literature review». Pediatr. Surg. Int. 26 (5): 457–63. doi:10.1007/s00383-010-2570-0. PMC 2856853. PMID 20213124.

Հետագա ընթերցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Duncan ND, Aitken R, Venugopal S, West W, Carpenter R (June 1994). «The Rapunzel syndrome. Report of a case and review of the literature». West Indian Med J. 43 (2): 63–5. PMID 7941500.
  • Levy RM, Komanduri S (November 2007). «Images in clinical medicine. Trichobezoar». N. Engl. J. Med. 357 (21): e23. doi:10.1056/NEJMicm067796. PMID 18032760.
  • Matejů E, Duchanová S, Kovac P, Moravanský N, Spitz DJ (September 2009). «Fatal case of Rapunzel syndrome in neglected child». Forensic Sci. Int. 190 (1–3): e5–7. doi:10.1016/j.forsciint.2009.05.008. PMID 19505779.
  • Pul N, Pul M (1996). «The Rapunzel syndrome (trichobezoar) causing gastric perforation in a child: a case report». Eur. J. Pediatr. 155 (1): 18–9. doi:10.1007/bf02115620. PMID 8750804. S2CID 20876626.

Կաղապար:Rapunzel Կատեգորիա:Համախտանիշներ այբբենական կարգով Կատեգորիա:Համախտանիշներ

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Մարինա_Երիցյան/Ավազարկղ&oldid=8485620» էջից