Մասնակից:Մարիամ Քոչարյան/Ավազարկղ
Հեղուկաչափ (Լաբորատոր սարքավորում)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լաբորատոր սարքավորումների մեջ հեղուկաչափ (նաև բաժակ, սկահակ կամ գավաթ) սովորաբար գլանաձև կոնտեյներ է՝ հարթ հատակով [1] : Շատերը նաև ունեն փոքրիկ ժայթք (կամ «կտուց»), որը օգնում է թափել, ինչպես ցույց է տրված նկարում: Հասանելի են բաժակների չափերի լայն տեսականի՝ մեկ միլիլիտրից մինչև մի քանի լիտր: Բաժակը կոլբայից տարբերվում է ուղիղ , այլ ոչ թե թեք կողմերով: Այս սահմանումից բացառություն է կազմում թեթևակի կոնաձև մի բաժակ, որը կոչվում է տափաշիշ բաժակ: {Խոհանոցային բաժակին նման է:
Հեղուկաչափ սովորաբար պատրաստված են ապակուց (սովորաբար բորոսիլիկատային ապակի [2]), but c), բայց կարող են լինել նաև մետաղից (օրինակ՝ չժանգոտվող պողպատից կամ ալյումինից ) կամ որոշակի պլաստմասսայից (մասնավորապես՝ պոլիէթիլեն , պոլիպրոպիլեն , PTFE ): Պոլիպրոպիլենային բաժակների ընդհանուր օգտագործումը հեղուկ և պինդ նմուշների գամմա սպեկտրային անալիզն է:
Կառուցվածք և օգտագործում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
(B) Բարձր կամ Բերզելիուս բաժակ
(C) Հաստ պատերով կամ բյուրեղացնող
Ստանդարտ կամ «ցածր ձևի» (A) հեղուկաչափսովորաբար ունեն տրամագծից մոտ 1,4 անգամ բարձրություն [2] ։Ժայթքով սովորական ցածր ձևը մշակվել է Ջոն Ջոզեֆ Գրիֆինի կողմից և, հետևաբար, երբեմն կոչվում է Գրիֆինի բաժակ [3][4]։ Սրանք ամենահամընդհանուր բնույթ են կրում և օգտագործվում են տարբեր նպատակների համար՝ լուծույթների պատրաստումից և վերին շերտի հեղուկների ցրումից մինչև հեղուկային թափոնների պահելուց առաջ, մինչև հասարակ ռեակցիաներ կատարելը: Ցածր ձևի հեղուկաչափ, հավանաբար, ինչ-որ կերպ կօգտագործվեն քիմիական փորձարկումներ կատարելիս: «Բարձրաձև» (B) հեղուկաչափները ունեն իրենց տրամագծի մոտ երկու անգամ բարձրություն [2] ։Դրանք երբեմն կոչվում են Բերզելիուսի բաժակներ՝ Յոնս Յակոբ Բերզելիուսի անունով և հիմնականում օգտագործվում են տիտրման համար[4] ։ Հարթ հեղուկաչափ (C) հաճախ կոչվում են «բյուրեղացնողներ», քանի որ դրանց մեծ մասն օգտագործվում է բյուրեղացում կատարելու համար, բայց դրանք նաև հաճախ օգտագործվում են որպես անոթ տաք լոգանքով տաքացնելու համար։ Այս գավաթները սովորաբար չունեն հարթ շերտ:
Խոռոչի առկայությունը նշանակում է, որ հեղուկաչափը չի կարող կափարիչ ունենալ: Այնուամենայնիվ, երբ օգտագործվում են, գավաթները կարող են ծածկված լինել ժամացույցի ապակիով ՝ կանխելու բովանդակության աղտոտումը կամ կորուստը, բայց թույլ տալով օդափոխել ալիքի միջոցով: Որպես այլընտրանք, գավաթը կարող է ծածկվել մեկ այլ ավելի մեծ բաժակով, որը շրջված է, թեև նախընտրելի է ժամացույցի ապակի:
Հեղուկաչափը հաճախ աստիճանավորված են , այսինքն՝ կողքի վրա նշված են պարունակվող ծավալը ցույց տվող գծերով: Օրինակ, 250 մլ բաժակը կարող է նշվել գծերով, որոնք ցույց են տալիս 50, 100, 150, 200 և 250 մլ ծավալը: Այս նշանները նախատեսված են ոչ թե ծավալի ճշգրիտ չափում ստանալու համար ( նման առաջադրանքի համար ավելի հարմար գործիք կլինի աստիճանավոր մխոցը կամ ծավալային կոլբը ), այլ ավելի շուտ գնահատման համար: Բաժակների մեծ մասը ճշգրիտ են ~10%-ի սահմաններում [5]։
Ստանդարտները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
DIN EN ISO 3819:2015-12-ը սահմանում է հետևյալ տեսակներն ու չափերը [6]
| Տեսակ | Անվանական ծավալը
(մլ) |
Արտաքին տրամագիծ
(մմ) +/- 5 % |
Ընդհանուր բարձրություն
(մմ) առավ. |
Պատի հաստությունը
(մմ) նվազ. |
|---|---|---|---|---|
| Ցածր հեղուկաչափ | 5 | 22 | 32 | 0.7 |
| 10 | 26 | 37 | 0.7 | |
| 25 | 34 | 52 | 0.7 | |
| 50 | 42 | 62 | 0.8 | |
| 100 | 50 | 72 | 0.9 | |
| 150 | 60 | 82 | 1.0 | |
| 250 | 70 | 97 | 1.1 | |
| 400 | 80 | 113 | 1.2 | |
| 500 | 85 | 118 | 1.3 | |
| 600 | 90 | 128 | 1.3 | |
| 800 | 100 | 138 | 1.3 | |
| 1000 | 105 | 148 | 1.3 | |
| 2000 | 130 | 188 | 1.4 | |
| 3000 | 150 | 214 | 1.7 | |
| 5000 | 170 | 274 | 2.0 | |
| 10000 | 220 | 360 | 2.0 | |
| Բարձր հեղուկաչափ | 50 | 38 | 72 | 0.8 |
| 100 | 48 | 82 | 0.9 | |
| 150 | 54 | 97 | 1.0 | |
| 250 | 60 | 123 | 1.1 | |
| 400 | 70 | 133 | 1.2 | |
| 500 | 79 | 140 | 1.3 | |
| 600 | 80 | 153 | 1.3 | |
| 800 | 90 | 178 | 1.3 | |
| 1000 | 95 | 183 | 1.3 | |
| 2000 | 120 | 244 | 1.4 | |
| 3000 | 135 | 284 | 1.7 | |
| 5000 | 160 | 324 | 2.0 | |
| Հաստ պատերով հեղուկաչափ | 150 | 60 | 82 | 1.11 |
| 250 | 70 | 97 | 1.2 | |
| 400 | 80 | 111 | 1.4 | |
| 600 | 90 | 127 | 1.4 | |
| 1000 | 105 | 147 | 1.4 | |
| 2000 | 132 | 187 | 1.5 | |
| 5000 | 170 | 275 | 2.5 |
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Oxford English Dictionary 1989 edition
- ↑ 2,0 2,1 2,2 British Standard 6523 (1984) Glass beakers for original experiments use
- ↑ A. I. Vogel (1974) Practical Organic Chemistry Third edition (Longman, London) page 46 0-582-44245-1
- ↑ 4,0 4,1 Chemistry World August 2011 Classic kit: Griffin's Beaker
- ↑ «Beakers». Արխիվացված է օրիգինալից April 17, 2012-ին. Վերցված է October 20, 2014-ին.
- ↑ ISO 3819:2015-12