Մասնակից:Մալին/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից


Չինարեն ժեստերի լեզու (չինարեն՝ 中國手語) , բուն Չինաստանի տարբեր շրջաններում լսողության խանգարումներ ունեցող մարդկանց կողմից օգտագործվող ժեստերի լեզու։ Այն կարելի է բաժանել Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության կառավարության կողմից ձևակերպված միասնական և ստանդարտացված համընդհանուր ժեստերի լեզվի և տարածաշրջանային բնական ժեստերի լեզվի: Ազգային ընդհանուր ժեստերի լեզուն ձևակերպվել է Չինաստանում տարածված ժեստերի լեզվի ժեստերի անհամապատասխանության և խուլերի համար գիտական ​​և մշակութային գիտելիքներ սովորելու և հաղորդակցվելու անհարմարության խնդիրը լուծելու համար: Այնուամենայնիվ, երբ վերը նշված երկու ժեստերի լեզուներից օգտվողները խոսում են միմյանց հետ, նրանք կարող են չհասկանալ միմյանց: Չինական ժեստերի լեզուն կապ չունի թայվանական ժեստերի լեզվի հետ, որը պատկանում է ճապոնական ժեստերի լեզվի ընտանիքին:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չինական գրականության մեջ ժեստերի լեզվի ամենավաղ նկարագրությունները կարելի է գտնել մինչև Տանգ դինաստիան, որտեղ գրանցվել է «հայելի» բառի ժեստերի լեզուն:[1]Սոնգ դինաստիայի ժամանակ Սու Դոնգպոն նկարագրում էր այն համայնքները, որոնք հաղորդակցվում էին ժեստերի լեզվի միջոցով։[1]Մին դինաստիայում կար Սյու Վեյի «Երազը Վարպետ Ջեյդի կանաչ գյուղում» օպերան, որը պատկերում էր ժեստերի լեզվին առնչվող բեմադրություններ։[1]

Ժամանակակից չինական ժեստերի լեզվի զարգացումը սկսվել է 1887 թվականին, երբ ամերիկյան պրեսբիտերական միսիոներական տաղապար:Link-en-ը հիմնադրեց Չինաստանի խուլերի առաջին դպրոցը՝ Խուլերի Չեֆու դպրոցը Յանտայ քաղաքում, Շանդուն (Chefoo school for The deaf）։ Նա մշակել է մեթոդ, որը հայտնի է որպես «Չինական ժեստերի լեզու», որը հիմնված է խուլերի մեթոդի վրա 1880 թվականին:[2]。1897 թվականին ֆրանսիական կաթոլիկ մի կազմակերպություն Շանհայում հիմնեց խուլերի համար մեկ այլ դպրոց։[3] Խուլերի դպրոցները, արհեստանոցները և տարբեր վայրերում գտնվող ֆերմաները Չինաստանում չինական ժեստերի լեզվի տարածման հիմնական ուղիներն են: Մյուս խուլ մարդիկ, ովքեր կապված չեն այս հավաքատեղիների հետ, հակված են օգտագործել իրենց տներում մշակված մի շարք ժեստեր, մասնավորապես։

1950-ականներին Խուլ-համրերի Չինաստանի բարեկեցության ասոցիացիան հրապարակեց «Խուլ-համրերի համընդհանուր ժեստերի լեզվի էսքիզներ» (չորրորդ սերիա) և սկսեց ժեստերի լեզվի ստանդարտացման աշխատանքը:[4]。1979 թվականին «Խուլերի և համրերի համընդհանուր ժեստերի լեզվի նախագիծը» վերանայվել է «Խուլ և համրերի համընդհանուր ժեստերի լեզվի գծագրում»[4]。1987 թվականին «Խուլերի համար ժեստերի լեզվի համընդհանուր քարտեզը» վերանվանվեց «Չինական ժեստերի լեզու»[4]。1990թ.-ին Չինաստանի հաշմանդամների ֆեդերացիայի կրթության և զբաղվածության նախարարության և Չինաստանի խուլերի ասոցիացիայի կողմից կազմված «Չինական ժեստերի լեզուն» հրատարակվել է որպես չինական ժեստերի լեզվի ստանդարտ տեղեկատու գիրք: Շարունակությունը թողարկվել է 1994 թվականին[4]։

2010 թվականի հուլիսի 18-ին Պեկինի Նորմալ համալսարանում հայտարարվեց Ժեստերի լեզվի և Բրայլի հետազոտական ​​ազգային կենտրոնը[5]։ 2017 թվականին «Ժեստերի լեզվի ազգային համընդհանուր բառարանը» դուրս եկավ որպես լեզվի և գրի չափորոշիչ և պաշտոնապես ուժի մեջ մտավ նույն թվականի հուլիսի 1-ից։ Այս բառապաշարի ցանկն ունի ժեստերի լեզվի ազգային օրհներգի, տեքստի, ժեստերի լեզվի քերականական հատկանիշների, չինական պինյինի վանկերի և հարվածների և այլնի միասնական բնութագրեր, ինչը խուլերին տալիս է «օրինական» լեզվական հիմքեր[6]։ 2018 թվականի մայիսին «Ազգային ընդհանուր ժեստերի լեզվի համար սովորաբար օգտագործվող բառապաշարների ցանկը» հաստատվել է Լեզվի և գրի ազգային աշխատանքային կոմիտեի նորմերի և ստանդարտների հաստատման հանձնաժողովի կողմից և հաստատվել է Չինաստանի հաշմանդամների ֆեդերացիայի, կրթության նախարարության կողմից, և Լեզվի և գրի ազգային աշխատանքային կոմիտե, և թողարկվել է որպես լեզվի ստանդարտ 2018 թվականից: Ուժի մեջ է 2020 թվականի հուլիսի 1-ից[7][8]։ Ասում են, որ այս երկրի համընդհանուր ժեստերի լեզվի բառապաշարի ցանկը նվազեցրել է չինարեն տառերի բառացի թարգմանությունը բառ առ բառ և ավելացրել ժեստերի արտահայտությունները, որոնք օգտագործվում են լսողության խանգարում ունեցող մարդկանց կողմից, նվազեցրել է ժեստերի լեզվի տառերի օգտագործումը, որոնք ներկայացնում են պինյին տառերը և ներառել որոշ բառեր, որոնք փոխարինելի չեն Չինաստանում Տարբեր տեղական ժեստերի լեզվի բարբառների այլընտրանքային արտահայտություններ[9]։ 2019 թվականի հոկտեմբերին լույս է տեսել «Ժեստերի ընդհանուր լեզվի ազգային բառարանը», որն ավելի է հարստացրել բովանդակությունը՝ հիմնված «Ժեստերի ազգային ընդհանուր բառարանի» վրա[10]։ 2021 թվականին, «Ազգային ընդհանուր ժեստերի լեզվում տարածված օգտագործվող բառերի ցանկը» աշխատության երկարատև հրապարակման ցիկլը և դրանց հայտնվելուց հետո նոր բառերի ժամանակին տարածման անբավարարությունը լրացնելու նպատակով, «Ազգային լեզվում տարածված օգտագործվող բառերի ցանկը». Գործարկվել է Չինաստանի խուլերի ասոցիացիայի և Ժեստերի լեզվի և Բրայլի գիտահետազոտական ​​կենտրոնի բառապաշարի համընդհանուր լեզու» հավելվածը:[11]。

Կատեգորիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չինարեն ժեստերի լեզուն մեկուսացված լեզու է: Գոյություն ունեն երկու հիմնական բարբառներ՝ հարավային չինարեն ժեստերի լեզու (կենտրոնը Շանհայում, ֆրանսիական ժեստերի լեզվի ազդեցության տակ) և հյուսիսային չինական ժեստերի լեզու (Յանտայ քաղաքի խուլերի դպրոցից, ամերիկյան ժեստերի լեզվի ազդեցությամբ)[3]Հյուսիսային ժեստերի լեզուների վրա ավելի շատ ազդում է չինարենը, օրինակ՝ բառախաղերը չինական տառերով: Հոնկոնգյան ժեստերի լեզուն, որը ծագել է Հարավային ժեստերի լեզվից, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո կրել է Նանջինգից Շանհայ տարածքի ազդեցությունը, սակայն այժմ այն ​​դարձել է անկախ ժեստերի լեզու:[12][13]Շանհայի ժեստերի լեզվի բարբառը մասամբ գոյություն ունի մալայզիական և թայվանական ժեստերի լեզուներում, սակայն չինարեն ժեստերի լեզուն կապ չունի թայվանական ժեստերի լեզվի հետ (որը պատկանում է ճապոնական ժեստերի լեզվի ընտանիքին), մալազիական ժեստերի լեզվի (որը պատկանում է ֆրանսիական ժեստերի լեզվի ընտանիքին) , կամ տիբեթյան ժեստերի լեզու (մեկուսացված):

Թայվանական ժեստերի լեզուն Այն բանից հետո, երբ Չինաստանի Հանրապետության կառավարությունը տիրեց Թայվանին, Թայվանի որոշ շրջաններում օգտագործվող ժեստերի լեզուն նույնպես ենթարկվեց մայրցամաքային Չինաստանի ազդեցությանը:[14]。

Չինական ժեստերի լեզուն ունի նույն քերականությունը, ինչ բրիտանական ժեստերի լեզուն՝ բացասական նախադասություններ կազմելու համար, հնարավոր է Շանհայում բրիտանացիների հետ շփման պատմության պատճառով[13]։ Չինական ժեստերի լեզվի և բրիտանական ժեստերի լեզվի ընդհանուր առանձնահատկությունն այն է, որ շատ առնչվող ժեստերի դեպքում բթամատը ցույց է տալիս դրական նշանակություն, իսկ փոքր մատը ցույց է տալիս բացասական նշանակություն, օրինակ՝ «չգիտեմ»:

Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ինչպես մյուս ժեստերի լեզուների մեծ մասը, չինական ժեստերի լեզուն հիմնականում արտահայտվում է ժեստերի և շարժումների միջոցով՝ զուգորդված դեմքի արտահայտություններով: Չինական ժեստերի լեզուն ունի այբբենական ուղղագրության համակարգ, որը նման է Pinyin-ին:

Չինական մշակույթը և լեզուն մեծ ազդեցություն ունեն չինական ժեստերի լեզվի վրա: Օրինակ՝ չինարեն ժեստերի լեզվում «եղբայր» բառի համընդհանուր բառ չկա, այլ միայն երկու հատուկ նշան՝ մեկը «եղբայր», իսկ մյուսը՝ «եղբայր»։ Սա նման է չինարենին, որտեղ նշանակում է նաև «ավագ եղբայր» կամ «կրտսեր եղբայր», ոչ թե պարզապես եղբայր: Նմանապես, «ուտելու» ժեստը ներառում է ձողիկներ օգտագործելը, այլ ոչ թե ձեռքերն ուղղակիորեն ուտելու համար, ինչպես ամերիկյան ժեստերի լեզվով է:

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Yang, Jun Hui (2008). Sign bilingualism : language development, interaction, and maintenance in sign language contact situations. Amsterdam: John Benjamins. էջ 299. ISBN 978-9027290427. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-12-30-ին. Վերցված է 30 December 2022-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  2. ↑ McLeister, Mark (August 2019). «Worship, Technology and Identity: A Deaf Protestant Congregation in Urban China» (PDF). Studies in World Christianity (անգլերեն). 25 (2): 220–237. doi:10.3366/swc.2019.0258. ISSN 1354-9901. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2020-05-08-ին. Վերցված է 2020-12-29-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  3. ↑ 3,0 3,1 Gertz, Genie; Boudreault, Patrick, eds. (2016). «Deaf History: Eastern Asia». The SAGE Deaf Studies Encyclopedia. SAGE. էջեր 219–221. doi:10.4135/9781483346489.n74. ISBN 9781452259567. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-12-04-ին. Վերցված է 2020-12-29-ին. {{cite encyclopedia}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «中国手语日常会话». Արխիվացված է օրիգինալից 2017-06-29-ին. Վերցված է 2018-09-28-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  5. ↑ «国家手语和盲文研究中心在北京师范大学宣告成立». www.gov.cn. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-06-17-ին. Վերցված է 2021-02-03-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  6. ↑ «他山之石/內地手語有規範 港倡訂統一系統». 大公報. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-05-14-ին. Վերցված է 2023-05-14-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  7. ↑ 李玉坤; 王俊 (2018-05-27). «历时7年 手语"普通话"终出炉». 新京报. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-06-12-ին. Վերցված է 2018-06-07-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  8. ↑ «三部门发布国家通用手语常用词表、通用盲文方案». 中新网. 2018-05-21. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-06-12-ին. Վերցված է 2018-06-07-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  9. ↑ 张烁 (2018-08-16). «《国家通用手语常用词表》《国家通用盲文方案》于7月1日起实施——手语有了"普通话"，盲文有了"规范字"（教育眼）». 人民日报. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-01-ին. Վերցված է 2018-10-01-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  10. ↑ 中国残疾人联合会; 中国聋人协会; 国家手语和盲文研究中心 (2019). 国家通用手语词典. 北京: 华夏出版社. էջեր 3（序言）. ISBN 9787508096483. OCLC 1343582583.
  11. ↑ «《国家通用手语词典》APP». 光明网. Արխիվացված է օրիգինալից 2021年2月7日-ին. Վերցված է 2021年2月3日-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. ↑ 施婉萍、路駿怡、盧瑞華、朱君毅（香港中文大學語言學及現代語言系手語及聾人研究中心） (2011 年). «香港早期聾人教育與香港手語源流的關係» (PDF). 教育學報. 39 (1–2): 139–156. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2018-09-29-ին. Վերցված է 2018-09-29-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  13. ↑ 13,0 13,1 Fischer, S.; Gong, Q. (2010). «Variation in East Asian sign language structures». In Brentari, Diane (ed.). Sign Languages. էջ 499. doi:10.1017/CBO9780511712203.023. ISBN 9780511712203.
  14. ↑ 楊炯煌. «聾人族群在台灣教育與社會轉變中的觀點 - 2010年世界公民人權高峰會». Արխիվացված է օրիգինալից 2014-04-23-ին. Վերցված է 2018-09-29-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

来源[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

扩展阅读[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 中国聋人协会编《中国手语》（修订版），华夏出版社，2003年。

Կաղապար:世界语系

Կաղապար:中國語言

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Մալին/Ավազարկղ&oldid=9147102» էջից