Մասնակից:Հուրի Իսկանեան/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Կաղապար:Արևելահայերեն

Գանատա

Գանատան (անգլերէն՝ Canada ˈkænədə), ֆրանսերէն՝ Canada kanaˈda), պետութիւն է Հիւսիսային Ամերիկայի մէջ, տարածքի մեծութիւնով 1-ին պետութիւնն է։

Պետական կարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գանատան բառլամենտական համակարգով սահմանադրական միապետութիւն է, կը հանդիսանայ երկլեզուանի եւ բազմամշակութային երկիր, որտեղ անգլերէն եւ ֆրանսերէն լեզուները դաշնային մակարակով ճանչցուած են որպէս պետական լեզուներ։

Աշխարհագրութիւն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կը ողողուի Ասլանդիայով, Խաղաղ եւ Հիւսիսային Սառուցեալ օվկիանոսներով, կը սահմանակցի ԱՄՆ-ի հետ հարավէն եւ հիւսիս-արեւմուտքէն, Դանիայի (Գրենլանդիա) հետ հիւսիս-արեւելքէն եւ Ֆրանսայի (Սեն Պիեռ և Միքելոն) հետ արեւելքէն։ Գանատայի՝ ԱՄՆ-ի հետ սահմանը սահմանը կը համարուի աշխարհի ամենաերկար ընդհանուր սահմանը։

Պատմութիւն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գանատայի հեռաւորութիւնը հիւսիսային բեւեռէն ընդամենը 1000 կմ է, իսկ հիւսիսային մակնիսական բեւեռը կը գտնուի հենց Գանատային մէջ։ Գանատան Մեծ Ութնիակի անդամ երկիր է։ Գանատան բաժնուած է 10 նահանգի եւ 3 դաշնային տարածքի։ Գանատան տեխնոլոգիական եւ արդիւնաբերական զարգացած երկիր է, ունի բազմաճիւղ տնտեսութիւն, որը հիմնուած է հարուստ բնական ռեսուրոներու եւ առեւտրի վրայ (մասնաւորապէս ԱՄՆ-ի հետ համատեղ Գանատան կը համագործակցէ դեռեւս գաղութներու գոյութեան եւ Համադաշնութեան հիմնման ժամանակաշրջանէն)։ Գանատայի մայրաքաղաքն է Օտտավան, Օնտարիո նահանգում։ Հիմնուած ըլլալով 1534 թուականի ֆրանսացի հետախոյզ Ժակ Կարտիեյի կողմէն՝ Գանատան իր սկիզբն առած է ֆրանսական գաղութէն, որը կը գտնուի ժամանակակից Քվեբեկ քաղաքի տեսը, որը սկզբնապէս բնակուած եղած է տեղացի ժողովուրդներով։ Անգլիական գաղութատիրութեան ժամանակաշրջանէն հետօ պրիդանական երեք գաղութներու միութենէն (որոնք մինչեւ այդ Նոր Ֆրանսայի տարածքներէն կը համարուէին) ծնաւ գանատական համադաշնութիւնը։ Գանատան Միացիալ Թագավորութիւնէն անկախութիւն ստացաւ խաղաղ գործընթացի արդիւնքէն 1867 թուականէն 1982 թուական։ Ներկայիս Գանատան Ազգերի համագործակցութեան անդամ երկիր է։