Կովկասի գերին (բալետ, Ասաֆև)
 | |
|---|---|
| Տեսակ | բալետ |
«Կովկասի գերին» (ռուս.՝ «Кавказский пленник»), Բորիս Ասաֆևի բալետը երեք գործողությամբ և նախաբանով։ Լիբրետտոն գրել են Նիկոլայ Վոլկովը, Լեոնիդ Լավրովսկին և Իլյա Զիլբերշտեյնը Ալեքսանդր Պուշկինի համանուն պոեմի մոտիվներով[1]։
Ստեղծման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Կովկասի գերին» բալետը կոմպոզիտոր Բորիս Ասաֆևը գրել է 1936 թվականին՝ նվիրելով Ալեքսանդր Պուշկինի մահվան 100-րդ տարելիցին։ Նրա համանուն պոեմը դարձել է միայն մեկնակետ կոմպոզիտորի և լիբրետիստների համար։ «Ժամանակի ոգուն» համապատասխան հեղինակները ձգտում էին բացահայտել և փոխանցել երիտասարդ Պուշկինի այդ պոեմի հեղափոխական ռոմանտիզմը, «իր դարաշրջանի պաթոսը», որով «ամբողջությամբ ներծծված է «Կովկասի գերին»․ ռուսական հասարակության հեղափոխական գիտակցության զարթոնքի դարաշրջանը, որի «լիովին ներկայացուցիչն» էր Պուշկինը»[2]։
Այս բարդ խնդիրը կատարելու համար հեղինակները օգտագործել են, ինչպես իրենք են հայտարարել, «ներհոսքի» նորաձև կինոհնարք (իրականում հին ավանդական բալետային «տեսլական»). չերքեզուհու հետ հերոսի հանդիպման տեսարանում գերին պատմում էր այն «հոգեկան փոթորիկի» մասին, որը թողել էր «սարսափելի հետք»։ Գործողությունը փոխանցվել է հերոսի պետերբուրգյան կյանքի նախորդ օրերին, և հանդիսատեսին ցույց է տրվել նրա աշխարհիկ կյանքի տեսարաններ, որի գերհագեցումից, հեղինակների մտահղացմամբ, «արթնացել է երիտասարդի գիտակցությունը և մեծացել նրա թշնամանքը շրջակա իրականության նկատմամբ»[3]։ Դրանում մեծ դեր է խաղացել նաև հերոսի սիրելին՝ ևս մեկ «վերծանված» պուշկինյան բազմակետ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Кавказский пленник // Русский балет: Энциклопедия. — М.: Большая российская энциклопедия, Согласие, 1997.
- ↑ Ильин А. Пушкинские балеты // Пушкин на сцене Большого театра. — Л.: Музгиз, 1949. — С. 102. — 150 с. — 12 000 экз.
- ↑ Ильин А. Пушкинские балеты // Пушкин на сцене Большого театра. — Л.: Музгиз, 1949. — С. 103. — 150 с. — 12 000 экз.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Кавказский пленник. — Л.: Издание Государственного Академического Малого оперного театра, 1938. — 80 с. — 3200 экз.
- Ильин А. Пушкинские балеты // Пушкин на сцене Большого театра. — Л.: Музгиз, 1949. — С. 102—105. — 150 с. — 12 000 экз.
- Рыбникова М. Балеты Асафьева. — М.: MУЗГИЗ, 1956. — 64 с. — (В помощь слушателю музыки). — 4000 экз.
- Иванова С. Новое. Полина // Марина Семенова. — М.: Искусство, 1965. — С. 153—157. — 196 с. — 30 000 экз.
- Эльяш Н. Пушкин и балетный театр. — М.: Искусство, 1970. — С. 164—202. — 344 с. — 10 000 экз.
- Соллертинский И. «Кавказский пленник» // Статьи о балете. — Л.: Музыка, 1973. — С. 90—96. — 208 с. — 12 000 экз.
- Орешников С. Евгений // Алексей Ермолаев. Сборник статей. Антология. — М.: Искусство, 1974. — С. 211—219. — 296 с. — 25 000 экз.
- Чернова Н. Балет 1930—40-х // Книга-сборник «Советский балетный театр». — М: Искусство, 1976. — 376 с. — 20 000 экз.
- «Кавказский пленник». Либретто и постановка балета // Л. М. Лавровский. Документы. Статьи. Воспоминания. — М.: ВТО, 1983. — 422 с. — 10 000 экз.
- Соллертинский И. «Кавказский пленник» // Л. М. Лавровский. Документы. Статьи. Воспоминания. — М.: ВТО, 1983. — 422 с. — 10 000 экз.
- Солодовников А. Ольга Лепешинская. — М.: Искусство, 1983. — 240 с. — (Солисты балета). — 25 000 экз.
- Блок Л. Д. О «Кавказском пленнике» // Классический танец. История и современность. — М.: Искусство, 1987. — С. 496—502. — 560 с. — (Русская мысль о балете). — 25 000 экз.
- Евментьева Л. «Кавказский пленник» в постановке Л. М. Лавровского // Записки балерины. — Л.: ЛИО "Редактор", 1991. — С. 127—131. — 160 с. — ISBN 5-7058-0112-2
- Пескова М. «Кавказский пленник» Б. Асафьева // «Служенье муз…». Пушкин и Большой театр / Медведев А. В.. — М.: Индрик, 1999. — 256 с. — 4000 экз. — ISBN 5-85759-101-5
- Наборщикова С. «Кавказский пленник»: три взгляда на поэму // Балет : журнал. —М., 1999. — № 3.