Կոնովալովի ռեակցիա

Կոնովալովի ռեակցիա, պարաֆինային և ցիկլոպարաֆինային միացություններում, ինչպես նաև ճարպարոմատիկ միացությունների կողմնային շղթայում ջրածնի ատոմի տեղակալում նիտրո ($NO_{2}$) խմբով՝ ազոտական թթվով ուղղակի նիտրացմամբ. $R-H+HNO_{3}\to R-NO_{2}+H_{2}O$։

Կոնովալովի ռեակցիան իրականացվում է նոսր ազոտական թթվով (12-20%-անոց) հեղուկ ֆազում, 140-150 °C-ում և բարձր կամ նորմալ ճնշման տակ։ Հեշտ տեղակալվում է երրորդային ածխածնի ջրածինը, դժվար՝ առաջնայինը։ Ճարպարոմատիկ միացություններում նիտրացվում է կողմնային շղթայի $a$-դիրքը։ Կոնովալովի ռեակցիան կիրառվում է քիմիական արդյունաբերության մեջ նիտրոմիացություններ ստանալու համար։ Պրոցեսն իրականացնում են գոլորշի ֆազում (>400 °C)։ Ռեակցիան հայտնաբերել է Մ. Ի. Կոնովալովը, 1888 թվականին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 573)։