Ծանուցագիր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ծանուցագիր

Ծանուցագիր, փաաստաթուղթ որևէ պաշտոնական մարմնի պաշտոնական ոչ պարտադիր կամ (ավելի հաճախ) պարտադիր կանչման մասին, օրինակ, դատարանում (դատական կամ արտադատական լսումների համար), հարցաքննության (ոստիկանությունում, այլ քննչական մարմիններում), զորակոչին (զինվորական կոմիսարիատի զորակոչային կետ) և այլն։

Տարբեր պետություններում և տարբեր իրավիճակներում ծանուցագիրը կամ պարտավոր է հանձնվել անձամբ՝ պատճենը հանձնելուն ծանոթանալով կամ ստորագրությամբ, կամ կարող է ուղարկվել փոստով։

Սովորաբար, ծանուցագիրը նկարագրում է ներկայանալու վայրը և ժամանակը, երբեմն պահանջվում է իր հետ բերել առկա նյութական վկայությունները։ Պարտադիր ներկայանալու մասին ծանուցագիրը սովորաբար սանկցիաներ է նախատեսում առանց հիմնավոր պատճառի չկատարելու համար։ Երբեմն ընտրովի կանչով չներկայանալը կարող է նաև անցանկալի լինել կանչվողի համար։ Օրինակ՝ որոշ երկրներում, ամուսիններից մեկի չներկայանալն ամուսնալուծության դատական նիստի ծանուցագրին կարող է հանգեցնել գործի քննությանը և այլն։

Լիտվական մեծ իշխանությունում և Փոքր Ռուսաստանի դատարաններում եղել է ծանուցագրեր (հորդորներ) հանձնողի պաշտոն։

Դատական ծանուցագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դատական ծանուցագիրը դատական «ծանուցման» և «կանչի» ձևերից մեկն է, և դատական «ծանուցում» տերմինը օգտագործվում է գործին մասնակցող անձանց (ներկայացուցիչների) նկատմամբ, իսկ դատական «կանչ» տերմինը` վկաների, թարգմանիչների, փորձագետների և մասնագետների[1]։

Մեծ Բրիտանիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարբեր երկրների դատական համակարգերում հիմնական խնդիրներից մեկը գործընթացի մասնակիցների տեղեկատվական աջակցությունն էր, օրինակ՝ հայցվոր Բորիս Բերեզովսկին երկար ժամանակ չէր կարող Լոնդոնի դատարան ծանուցագիր հանձնել ամբաստանյալ Ռոման Աբրամովիչին՝ Աբրամովիչի կողմից ծանուցագիրը ստանալուց խուսափելու պատճառով[2], քանի որ դատարան չներկայանալու դեպքում և ծանուցագիրը փաստաթղթավորված ստանալուց հետո, դատարանի հեռակա որոշումը («default judgment») կկայացվեր՝ առանց հաշվի առնելու պաշտպանական դիրքը, այս դեպքում անգլիական դատարանը հավատացել է հայցվորի դիրքորոշմանը, ինչը գրեթե միշտ նշանակում էր ամբաստանյալի կորուստ[3], ինչն էլ տեղի է ունեցել Լոնդոնի դատարանի օրակարգերն անտեսող գործարարներ Պավել Սկուրիխինի և Մուհտար Աբլյազովի հետ[4]։

Ռուսաստանի Դաշնություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մի շարք իրավաբանների կարծիքով՝ գործի հեռակա քննությունը ռուսական դատարաններում նույնպես ամենից հաճախ տեղի է ունեցել չներկայացած պատասխանողի մեղքի կանխավարկածի տեսանկյունից[5], ընդ որում, չներկայացած, հաճախ այն պատճառով, որ ծանուցագիրը (դատական նիստի ժամանակի և վայրի մասին ծանուցումը) դատավարության մասնակցին անձամբ չի հանձնվել դատարան վերադարձման ենթակա ծանուցագրի հիմքի վրա ստացականով[6], իսկ օրենսդրության խախտմամբ փոխանցվել է կողմնակի անձանց միջոցով[7], նրա անչափահաս ազգականներին կամ պարզապես «դռան տակ էր դրվում»[8]։ Չէր կարելի բացառել նաև փոստային ծառայության կողմից ծանուցագրերը կորցնելու, ծանուցագիր պարունակող նամակներն անտեսելու հավանականությունը։ Հասցեատիրոջ կողմից ծանուցագիրն ընդունելուց հրաժարվելու դեպքում դրա վրա այդ մասին համապատասխան նշում է կատարվել, որը վերադարձվել է դատարան[9], այն դեպքում, երբ գործը հարուցվել է, և պատասխանողը, որը պաշտոնապես հրաժարվել է ընդունել դատական ծանուցագիրը կամ այլ ծանուցագիր, համարվում է տեղեկացված դատավարության ժամանակի և վայրի մասին[10]։

Ցուցմունք տալու ծանուցագիր՝ Ռուսաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռուսաստանի Դաշնության քրեական դատավարության օրենսգրքի 188-րդ հոդվածի համաձայն, վկաներն ու տուժողները կանչվում են ցուցմունք տալու ծանուցագրով՝ նշելով, թե ինչ կարգավիճակով է վկան կանչվում հարցաքննության, ում է կանչվում, որ հասցեով՝ նշելով ներկայանալու հատուկ ամսաթիվը և ժամանակը։ Ծանուցագիրը պարունակում է նաև նախազգուշացում՝ առանց հարգելի պատճառների չներկայանալու դեպքում հնարավոր հետևանքների մասին։ Օրենքի տեսանկյունից, Ռուսաստանի Դաշնության քրեական դատավարության օրենսգրքի 56-րդ հոդվածի 6-րդ կետի համաձայն, վկան իրավունք չունի խուսափել ներկայանալուց, այնուամենայնիվ, առանց ծանուցագրի կանչվելու դեպքում կանչվողը կարող է հրաժարվել ներկայանալուց և պահանջել ծանուցագրի հանձնում։ Աշխատանքային ժամերին ներկայանալու անհրաժեշտության դեպքում վկան իր պարտականությունների կատարման ընթացքում ազատվում է աշխատանքից՝ պահպանելով իր տեղը և կատարված ծախսերի հատուցման պետական երաշխիքները[11][12]։

Ծանուցագիրը կարող է գրավոր ուղարկվել փոստով կամ հանձնվել կանչվող անձին կամ օրենքով նախատեսված այլ անձանց, բայց կարող է հանձնվել նաև կապի միջոցներով, սակայն քրեական դատավարության օրենսգրքի համապատասխան հոդվածում բացակայում է այն վերծանումը, թե ինչ է նշանակում կապի միջոցներ։ «Կապի մասին» Ռուսաստանի Դաշնության օրենսգրքի 28-րդ հոդվածի 2-րդ կետը տալիս է կապի միջոցների վերծանումը, ինչը կարող է նշանակել ծանուցագիր ուղարկել փոստով, «SMS» հաղորդագրությամբ կամ նույնիսկ հեռախոսային ռեժիմով։ Էլեկտրոնային առաքման մեթոդների դեպքում խնդիրը ստացման փաստի ամրագրումն է[13]։ Բացի այդ, թղթային տեսքով օրակարգի բացակայությունը կարող է խնդիրներ առաջացնել աշխատավայրում՝ բացակայության թույլտվություն ստանալու և սահմանված երաշխիքների ու փոխհատուցումների իրականացման ժամանակ[12]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. М.К. Треушников Гражданский процесс. § 1. Судебные повестки, правила их вручения, ISBN 5-9584-0111-4
  2. «Смерть Бориса Березовского» Արխիվացված 2014-07-30 Wayback Machine «Голос Америки» от 25.03.2013: «Октябрь 2007 года — Березовский в одном из модных магазинов Лондона «вручил» Абрамовичу повестку суд по делам «ОРТ», «Сибнефти» и «Русского алюминия».
  3. «Лондонский прецедент» Արխիվացված 2014-08-02 Wayback Machine «Эксперт» №46 (779) 21 ноя 2011: «Конечно, можно не приходить в английский суд и не тратить деньги на адвокатов. Тогда, скорее всего, будет получено заочное судебное решение (default judgment), без учета позиции защиты, то есть будет принята на веру позиция истца, что автоматически означает стопроцентный проигрыш ответчика».
  4. «Бизнесмена заподозрили в неподчинении лондонскому суду» Արխիվացված 2019-02-07 Wayback Machine Коммерсантъ (Красноярск) №121 от 15.07.2014.
  5. Решетняк В.И., Черных И.И. Заочное производство и судебный приказ в гражданском процессе — Пособие — М.: Юридическое бюро «ГОРОДЕЦ», 1997. — 80 с. Р 47 ISBN 5-89391-008-7
  6. Статья 116 ГПК РФ. Вручение судебной повестки: «1. Судебная повестка, адресованная гражданину, вручается ему лично под расписку на подлежащем возврату в суд корешке повестки. Повестка, адресованная организации, вручается соответствующему должностному лицу, которое расписывается в её получении на корешке повестки».
  7. «Суд защитил Березовского» Արխիվացված 2014-08-08 Wayback Machine Газета «Коммерсантъ» №78 от 12.05.1999, стр. 3: «На заседании выяснилась, что в расписке о получении повестки Березовским значилась фамилия некоего Лобанова. Не был извещён о суде и Резник».
  8. «Звонок к делу не подошьешь. Повестки надо присылать так, чтобы человек успел доехать до суда» Արխիվացված 2014-08-09 Wayback Machine «Российская газета» — Федеральный выпуск №6035 (59): «В действительности судебную бумагу (повестку) двое военнослужащих просто подсунули в щель под входной дверью квартиры, так как дома в тот момент никого не было. Вернее, был маленький мальчик — сын того человека, который должен был явиться на процесс. Вот ему "лично и в устной форме" и сообщили о повестке».
  9. Гражданский процесс: Учебник. 2-е изд., перераб. и доп. / Под ред. М.К. Треушникова. М.: ОАО «Издательский Дом “Городец”», 2007. — 784 с. ISBN 5-9584-0111-4: «При отказе адресата принять повестку делается соответствующая отметка об этом на повестке, которая возвращается в суд. Адресат, отказавшийся принять судебную повестку или иное судебное извещение, считается извещенным о времени и месте судебного разбирательства или совершения отдельного процессуального действия».
  10. «Пенсионер на пороге суда» Արխիվացված 2014-08-09 Wayback Machine «Российская газета» — Неделя №4934 (110) от 18.06.2009
  11. «УПК РФ Статья 188. Порядок вызова на допрос». КонсультантПлюс (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 31-ին.
  12. 12,0 12,1 «Тема: Освобождение работника от работы в связи с привлечением к выполнению государственных и общественных обязанностей». Онлайнинспекция.рф (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 31-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)
  13. Под ред Бертовского Л. В. , Махова В.Н Уголовно-процессуальное право. Учебник. — Издательство "Проспект", 2020. — С. 252. — 575 с. — ISBN 978-5-392-31267-2