Զապել Եսայանի հուշարձան

Զապել Եսայանի հուշարձան;
Տեսակ	քանդակ
Քանդակագործ	Նունե Թումանյան
Ստեղծում	2022
Բարձրություն	180 սանտիմետր
Երկիր	Հայաստան
Քաղաք	Պռոշյան
Շինության ձև	արձան
Նյութ	բրոնզ
Ներկա վիճակ	Կանգուն
	պատկերված են
	Statue of Zabel Yessayan Վիքիպահեստում

Զապել Եսայանի հուշարձան, հուշարձան նվիրված հայ նշանավոր գրող, արձակագիր, թարգմանիչ, հրապարակախոս, գրականագետ Զապել Եսայանին։ Գտնվում է Հայաստանի Կոտայքի մարզի Պռոշյան գյուղում, Զապել Եսայան Ագրոբիզնես կենտրոնի տարածքում (ZYAC)՝ 5-րդ փողոց 12-րդ նրբանցք 1։

Նախագիծն իրականացրել է Armenian Artists Project բարեգործական առցանց պատկերասրահը՝ սփյուռքահայեր Վիկտոր Զարուգյանի և Ջուդի Սարյանի նախաձեռնությամբ և հովանավորությամբ։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2021 թվականին բոստոնահայ բարերարներ Վիկտոր Զարուգյանը և տիկին Ջուդի Սարյանը պատվիրել են հայ արձակագիր, հրապարակախոս և քաղաքական գործիչ Զապել Եսայանին նվիրված ինքնատիպ հուշարձանը^[1]։

Հուշարձանի բացման արարողությունը տեղի է ունեցել 2022 թվականի հոկտեմբերի 9-ին՝ Զապել Եսայան ագրոբիզնեսի կենտրոնի այգում։ Բացման խոսքով հանդես է եկել Ջուդի Սարյանը, ով ներկայացրել է Եսայանի կենսագրության կարևոր դրվագներ՝ շեշտադրելով նրա մեծ ներդրումը հայ ժողովրդի, հատկապես հայ կանանց իրավունքների պաշտպանության ոլորտում^[2]։

Բացման արարողությանը ելույթ է ունեցել Նաիրյան վոկալ անսամբը, որի գեղարվեստական ղեկավար Նաիրա Մուղդուսյանը նախ ներկայացրել է Զապել Եսայանի նամակն իր դստերը։ Մուղդուսյանն իր խոսքն ուղեկցել է ժեստերի լեզվով^[2]։

Սա պատմական առիթ է։ Որոշ տարիներ առաջ մի խումբ հայ կանայք՝ Հայաստանից, ԱՄՆ-ից, Կանադայից և այլ երկրներից, գիտակցեցին, որ Հայաստանում չկա կնոջ որևէ արձան, որը կոնկրետ անուն կունենա, կանանց բոլոր արձանները խորհրդանշական էին։ Այս բացը լրացնելու համար մենք պետք է կին ընտրեինք, որը նշանակալի դերակատարում է ունեցել թե՛ Արևմտյան, թե՛ Արևելյան Հայաստանում։ Այդ կինը Զապել Եսայանն է^[2]։

- Ջուդի Սարյան

Եսայանի կերպարն ինձ շատ ոգևորեց, ես նրա ինքնակենսագրականը կարդացի, որը շատ տպավորիչ էր։ Շատ մեծ նվիրումով եմ մոտեցել գործին^[2]։

- Նունե Թումանյան

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զապել Եսայանի քանդակը տեղադրված է կամրջի վրա՝ աջ ձեռքում բռնած գիրք, որը խորհրդանշում է նրա մտավոր բնավորությունը և սերը գրականության հանդեպ։ Ձախ ձեռքը բռունցք է՝ խորհրդանշելով Եսայանի մարտական ոգին ու անհնազանդ բնավորությունը։ Արձանի կամուրջ-պատվանդանը խորհրդանշում է Արևմտյան և Արևելյան Հայաստանները, որի վրա որպես կապող օղակ կանգնած է Եսայանի կերպարը։

Արձանը բրոնզաձույլ է, ունի 1 մետր 80 սմ բարձրություն։ Կամրջի հետ բարձրությունը կազմում է 2 մետր 50 սմ։