Երկաթի (III) սուլֆատ
| Ենթակատեգորիա | ferric compounds, sulfate salt | |
|---|---|---|
| Զանգված | 399,725 զանգվածի ատոմական միավոր | |
| Քիմիական բանաձև | Fe₂O₁₂S₃ | |
| SMILES կանոնավոր բանաձև | [O-]S(=O)(=O)[O-].[O-]S(=O)(=O)[O-].[O-]S(=O)(=O)[O-].[Fe+3].[Fe+3] | |
| Safety classification and labelling | NFPA 704: Standard System for the Identification of the Hazards of Materials for Emergency Response | |
| NIOSH Pocket Guide ID | 0346 | |
| Կազմված է | երկաթ, թթվածին, ծծումբ | |
Երկաթի (III) սուլֆատ (կամ երկաթի սուլֆատ), անօրգանական միացությունների ընտանիք՝ Fe2(SO4)3(H2O)n բանաձևով։ Հայտնի են հիդրատների մի շարք, այդ թվում՝ երկաթի սուլֆատի առավել հաճախ հանդիպող ձևը։ Լուծույթներն օգտագործվում են ներկման մեջ՝ որպես խածատում, և որպես կոագուլանտ՝ արդյունաբերական թափոնների համար։ Օգտագործվում են նաև ալյումինի և պողպատի մշակման մեջ[1][2]։
Տեսակավորում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Fe2(SO4)3(H2O)n-ի տարբեր բյուրեղային ձևերը լավ են սահմանվում, հաճախ ռենտգենյան բյուրեղագրությամբ: Ջրային լուծույթների բնույթը հաճախ ավելի քիչ որոշակի է, բայց հաճախ ենթադրվում են ակվո-հիդրոքսո կոմպլեքսներ, ինչպիսիք են [Fe(H2O)6]3+ և [Fe(H2O)5(OH)]2+[3]։ Անկախ նրանից, բոլոր այդպիսի պինդ նյութերը և լուծույթները պարունակում են երկաթի իոններ, որոնցից յուրաքանչյուրը ունի հինգ չզույգված էլեկտրոն: Այս բարձր պտույտի d5 էլեկտրոնային կոնֆիգուրացիայի շնորհիվ այս իոնները պարամագնիսական են և թույլ քրոմոֆորներ են:
Ստացում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Երկաթի սուլֆատի լուծույթները սովորաբար առաջանում են երկաթի թափոններից: Երկաթի տեսակների իրական ինքնությունը հաճախ անորոշ է, բայց շատ կիրառություններ չեն պահանջում բարձր մաքրության նյութեր: Այն արտադրվում է մեծ մասշտաբով՝ մշակելով ծծմբական թթուն, երկաթի սուլֆատի տաք լուծույթը և օքսիդացնող նյութը։ Տիպիկ օքսիդացնող նյութերը ներառում են քլորը, ազոտական թթուն և ջրածնի պերօքսիդը[4]։
2 FeSO4 + H2SO4 + H2O2 → Fe2(SO4)3 + 2 H2O
Բնական երևույթներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Երկաթի սուլֆատները հանդիպում են որպես մի շարք հազվագյուտ (առևտրային առումով ոչ կարևոր) հանքանյութեր: Քիմիական բանաձևի երկաթ-ալյումինի սուլֆատ (Fe3+, Al3+)2(SO4)3[5] երկաթի (III) սուլֆատի հանքաբանական ձևի անվանումն է։ Այս անջուր ձևը հանդիպում է շատ հազվադեպ և կապված է ածխի հրդեհների հետ։ Հիդրատներն ավելի տարածված են կոկիմբիտով[6] (ոչ հիդրատ): Պարակոկիմբիտը մյուս,բայց հազվադեպ հանդիպող բնական ոչ հիդրատն է: Հազվադեպ են հանդիպում կորնելիտը(հեպտահիդրատ) և քվենստեդիտը (դեկահիդրատ): Անդրադիտե նռնաքարը դեղին-կանաչ օրինակ է, որը հայտնաբերվել է Իտալիայում[7]։ Լաուզենիտը (հեքսա- կամ հնգահիդրատ) կասկածելի տեսակ է։ Նշված բոլոր բնական հիդրատները անկայուն են՝ կապված Fe պարունակող առաջնային միներալների (հիմնականում պիրիտի և մարկազիտի) եղանակային պայմանների հետ (աերոբ օքսիդացում)։
Ծանթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Ferric sulfate. The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. Retrieved November, 2007.
- ↑ Կաղապար:Ullmann
- ↑ Grant, M.; Jordan, R. B. (1981). «Kinetics of Solvent Water Exchange on Iron(III)». Inorganic Chemistry. 20: 55–60. doi:10.1021/ic50215a014.
- ↑ Iron compounds. Encyclopædia Britannica Article. Retrieved November, 2007
- ↑ Mikasaite
- ↑ «Minerals Colored by Metal Ions». minerals.gps.caltech.edu. Վերցված է 2023-03-01-ին.
- ↑ «Minerals Colored by Metal Ions». minerals.gps.caltech.edu. Վերցված է 2023-03-01-ին.