Գնդակի արձան (Խարկով)
 | |
|---|---|
| տեսակ | հուշարձան |
| ժանր | հանրային արվեստ |
| քաղաք | Խարկով |
Գնդակի արձան, bրոնզե գնդակի տեսքով հուշարձան Խարկովում պատվանդանի վրա, որը գտնվում է Շևչենկոյի քաղաքային պարտեզում գտնվող Սումսկայա փողոց, Սպորտային փառքի պուրակ հասցեում։
Շենքի պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կայքը բարեկարգվել է, լուսավորություն և նոր տրիբունաներ են հայտնվել, որոնց նյութերը պատմում են Խարկովի մարզական կյանքի մասին։
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ապագա հուշարձանի տեղում, ըստ հին ժամանակների հիշողությունների, 1950-ականներից կար, այսպես կոչված, ֆուտբոլային «բրեխալովկա», որտեղ թերթերի կրպակների վրա կարելի էր կարդալ «Սովետական սպորտ», կիսվել նորություններով և քննարկել ամենավերջինները։ 1980 թվականի Մոսկվայի օլիմպիական խաղերից առաջ քաղաքային իշխանությունները այստեղ կառուցել են ճարտարապետական կոմպոզիցիա՝ խաղերի տարբերանշանով, ինչը իրականում նշանակում էր հաստատված ավանդույթի ճանաչում։ 1991 թվականից սպորտի անկման և Խարկովի «Մետալիստ» ֆուտբոլային թիմի արդյունքների վատթարացման պատճառով «Բրեխալովկան» անկում ապրեց։ 2000-ականների սկզբին քաղաքային իշխանությունները սկսեցին վերակառուցել այն[1]։
Շինարարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խարկովցիների աչքում իրենց թիմը հանրահռչակելու համար «Մետալիստ» ակումբի ղեկավարությունը որոշել է միջոցներ հատկացնել կայքի վերականգնման համար։ Վերակառուցումը հովանավորել է «Ֆիլիպ Մորիս Ուկրաինա» ԲԲԸ-ն, տարածքը բարեկարգվել է, լուսավորվել և հայտնվել են նոր կրպակներ, որոնց նյութերը պատմում են Խարկովի մարզական կյանքի մասին։ Կայքի համար պատվիրվել է նաև գնդակ պատկերող բրոնզե հուշարձան[1]։
Բացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հուշարձանը բացվել է 2001 թվականի օգոստոսի 24-ին՝ Ուկրաինայի Անկախության օրվա 10-ամյակի տոնակատարության օրը և քաղաքի օրվա հաջորդ օրվա տոնակատարության շրջանակներում (օգոստոսի 23)։ Բացման արարողությանը ներկա են եղել ուկրաինացի ֆուտբոլիստ Օլեգ Բլոխինը, ով առաջինն է ստորագրել «գնդակը», ինչպես նաև քաղաքների ու շրջանների ղեկավարներն ու մարզիկները[1]։
Հուշարձանի հեղինակներև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նախագծի կազմի և ընդհանուր կառավարման գտնվելու վայրի ընտրություն Վ. ԲաբաևՆախագծի և դիզայնի լուծման գաղափարը Խարկովի գլխավոր նկարիչ Ս. Դուդենկոն է։ Ճարտարապետական և հատակագծային լուծում՝ Վ.Տիշևսկի, ֆուտբոլի գնդակի քանդակային ձև՝ Օ.Շևչուկ, տեխնիկական նախագծի ղեկավար՝ Ա.Պոպով[1]։
Կազմը և տեխնիկական տվյալները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հուշարձանը իրենից ներկայացնում է սեւ գրանիտե պատվանդան՝ լուսավորության համար թեւերով և 1,5 մ տրամագծով բրոնզե ֆուտբոլի գնդակով[1]։ Հուշարձանի քաշը ավելի քան 2 տոննա է։
Հետաքրքիր փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 2009 թվականի փետրվարի 2-ին ՈՒԵՖԱ-ի գործադիր տնօրեն Դեյվիդ Թեյլորի ժամանման նախօրեին՝ ստուգելու Խարկովի նախապատրաստական աշխատանքները Եվրո-2012-ի հանդիպումներն ընդունելու համար, հուշարձանի գրանիտե հատվածը վնասվել է վանդալների կողմից և տարվել։ Քաղաքային իշխանությունները ստիպված են եղել հապճեպ վերականգնել հուշարձանը։ Աշխատանքն ավարտվել է եվրոպական ֆուտբոլի պաշտոնյայի՝ կայք այցելելուց մի քանի ժամ առաջ[2]։
- Գնդակի վրա Բլոխինի խորհրդանշական նկարից հետո հուշարձանի շատ այցելուներ անհրաժեշտ են համարում նաև իրենց ինքնագիրը թողնել դրա վրա։ Հուշարձանը բազմիցս ուրվագծվել է ամբողջությամբ, իսկ հետո նորից լվացվել և նորից էսքիզվել։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «На «брехаловке» открыли памятник футбольному мячу. Харьковские вести, 24 октября 2001 года». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 24-ին.
- ↑ «Разрушенный вандалами харьковский Бронзовый Мяч спасли благодаря топ-менеджеру УЕФА». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 24-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Кристина Коваль (04.01.2017). «Памятник футбольному мячу в Харькове». kharkovgo. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 23-ին.
- «Памятники мячам». lifekharkov.com — Жизнь в Харькове. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 23-ին.
{{cite news}}: no-break space character in|newspaper=at position 16 (օգնություն) - «Памятник футбольному мячу». Новости Харькова. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 18-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 23-ին.