Արևահարություն

Արևահարություն
Տեսակ	Ջերմային հարված
Պատճառ	summer heat?, exertion? և Մարմնի ջերմաստիճան
Հիվանդության ախտանշաններ	գլխապտույտ, mental confusion?, դելիրիում և սրտխառնոց
Հետևանք	unconsciousness? և organ dysfunction?
Բժշկական մասնագիտություն	անհետաձգելի բժշկություն
ՀՄԴ-10	T67.0
Բուժում	cooling therapy? և սիմպտոմատիկ բուժում
Heat stroke Վիքիպահեստում

ԱՄՆ բանակի բուժաշխատողներն օգնում են արևահարված գվատեմալացի մի կնոջ

Արևահարություն, գլխի վրա արևի ճառագայթների անմիջական, երկարատև ազդեցության հետևանքով առաջացած ծանր հիվանդագին դրություն։ Արևահարության ժամանակ ուղեղի թաղանթների և ուղեղանյութի անոթները լայնանում են, լցվում արյունով։ Առաջ է գալիս ուղեղի այտուց, երբեմն՝ արյունազեղումներ, որոնց հետևանքով խանգարվում է կենտրոնական նյարդային համակարգի համապատասխան կենտրոնների գործունեությունը։

Մանկահասակ և կուրծք ուտող երեխաներն ավելի խոցելի են արևահարության նկատմամբ, քանի որ նրանց գաղտունը դեռևս բաց է, գանգի ոսկրերը բարակ են, մաշկը և մազերը՝ ավելի նուրբ։ Ճաղատ, բարակ և նոսր մազերով մարդիկ նույնպես խոցելի են արևահարության նկատմամբ։ Արևահարության նշաններն ի հայտ են գալիս արևի ճառագայթների ներգործությունից անմիջապես հետո կամ մի քանի ժամ անց, հաճախ՝ գիշերը։

Նշաններ

• մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացում (39 °C և ավելի),
• դեմքի և պարանոցի մաշկի կարմրություն և չորություն,
• գլխացավ,գլխապտույտ,
• թուլություն,
• անհանգստություն, գրգռվածություն,
• աղմուկ ականջներում,
• արյունահոսություն քթից,
• սրտխառնոց, փսխում,
• գիտակցության խանգարումներ։

Առաջին օգնություն

• Տեղափոխեք տուժածին հով, ստվերոտ վայր,
• Օգնեք տուժածին ընդունել հարմար դիրք,
• Տուժածի գլխին դրեք սառը թրջոցներ, ծածկեք նրան խոնավ սավանով,
• Արձակեք ճնշող կապերը և թեթևացրեք հագուստը,
• Եթե տուժածը գիտակից է, տվեք սառը, քաղցր հեղուկներ։ Անհրաժեշտության դեպքում ահազանգեք շտապ օգնություն,
• Վերահսկեք տուժածի վիճակը, գրանցեք տվյալները և ցուցաբերեք համապատասխան առաջին օգնություն։

Մարմնի արձագանքը միջավայրի բարձր ջերմաստիճանին

• Մաշկի արյունատար անոթները լայնանում են։ Դրա հետևանքով մեծ քանակությամբ տաք արյուն է մղվում մաշկ, որից ավելորդ ջերմությունը փոխանցվում է միջավայրին՝ հովացնելով մարմինը։
• Քրտնարտադրությունն ուժեղանում է։
• Հաճախանում է անոթազարկը։ Արագանում է արյան շրջանառությունը և ավելի շատ ջերմություն է փոխանցվում միջավայրին։
• Հաճախանում է շնչառությունը։ Ավելի շատ օդ է անցնում դեպի թոքեր՝ սառեցնելով թոքերի արյունատար անոթների արյունը։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արևահարություն» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 26)։