Անարխիզմն Իսլանդիայում
Անարխիզմ, փոքր քաղաքական շարժում Իսլանդիայում, որը սահմանվում է այլ առաջադեմ սոցիալական շարժումների հետ իր կապով և հիմնականում գաղափարական աշխատանքի մասնակցությամբ։ Ժամանակակից Իսլանդիայում կազմակերպված անարխիստական շարժում զարգացավ «Փրկելով Իսլանդիան» քարոզարշավը[1]։ Մի շարք ժամանակակից իսլանդացի քաղաքական գործիչներ, հիմնականում Ծովահենների կուսակցությունից (ներառյալ Բիրգիտա Յոնսդոտիրը և Սմաուրի Մաքքարթին), նույնպես ինքնորոշվում են որպես անարխիստներ, իսկ Ռեյկյավիկի նախկին քաղաքապետ, կատակերգու Ջոն Գնարն իր Լավագույն կուսակցությունը սահմանել է որպես «անարխո–սյուրռեալիստական»։
Փիլիսոփայություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հետաքրքրություն անարխիստ հեղինակների շրջանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անարխիստ պատմաբաններն ու փիլիսոփաները 19-րդ դարից սկսած հետաքրքրությամբ հետևում են Իսլանդիայի Համագործակցությանը։ Ռուս անարխիստ Պյոտր Կրոպոտկինն իր «Փոխօգնություն» գրքում նախ նշել է, որ նորվեգական հասարակությունում, որտեղից եկել են Իսլանդիայի վերաբնակիչները, գոյություն ունեին «փոխօգնության» տարբեր ինստիտուտներ, այդ թվում՝ համայնքային հողի սեփականություն (հիմնվելով նրա անվան վրա՝ «գյուղ. համայնք») և հասարակական ինքնակառավարման ձևը, «Բան»՝ ինչպես տեղական, այնպես էլ համապետական, որը կարելի է համարել անարխիստական համայնքային հավաքի «պարզունակ» ձև։ Անարխիստ աշխարհագրագետ Էլիզ Ռեկլուն նաև նշել է, որ Իսլանդիայում «իրենց հաջողվել է պահպանել իրենց արժանապատվությունը որպես ազատ մարդու՝ առանց թագավորների, ֆեոդալական սկզբունքների, հիերարխիայի կամ որևէ ռազմական ինստիտուտի»։ Նրանք կառավարում էին իրենց մի գործընթացի միջոցով, որտեղ «ընդհանուր շահերը բաց երկնքի տակ քննարկվում էին բոլոր բնակիչները, որոնք հագնված էին զրահով, որը յուրաքանչյուր անձին պատկանող անձնական ինքնապաշտպանության բացարձակ իրավունքի խորհրդանիշն էր[2]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Пилаш, Денис (2017 թ․ հունվարի 12). «Левые на краю света. Часть 2: Исландия». Спільне.
- ↑ John P Clark and Camille Martin Anarchy, Geography, Modernity, p. 70]