Այկիդո
| Այկիդո | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Բուդո |
| Ծագման երկիր |  Ճապոնիա |
| Ստեղծվել է | 1920 թվական |
| Պորտալ | Q42351327? |
 Aikido Վիքիպահեստում | |
Այկիդո (ճապ. 合気道), ճապոնական մարտարվեստ, որը ստեղծվել է վարպետ Մորիհեյ Ուեսիբայի կողմից 20-րդ դարի առաջին կեսում։ Այկիդոն հիմնված է ճապոնական մեկ այլ՝ ձյու-ձյուցու (այս բառը երբեմն սխալմամբ արտասանվում է ջիու-ջիցու) մարտարվեստի վրա։
Առավել հաճախ այկիդո բառը թարգմանվում է որպես «կենսական էներգիայի (հետ) միաձուլվելու ուղի»[1] կամ «հոգու ներդաշնակման ուղի»[2]։ Մորիհեյ Ուեսիբայի նպատակն է եղել ստեղծել այնպիսի մարտարվեստ, որ թույլ տա վնասվածքներից պաշտպանել ոչ միայն ինքնիրեն, այլև հարձակվողին[3][4]։
Այկիդոյի տեխնիկան շեշտը դնում է հակառակորդի հարձակման հետ միաձուլվելու, հարձակվողի էներգիան վերաուղղորդելու վրա և ավարտվում է ցավոտ բռնելով կամ նետելով[5][6]։
Այկիդոն սկիզբ է առել Դայտո-ռյու Այկիձյուցուից, սակայն նրանից առանձնացել է արդեն 1920-ական թվականների վերջին մասամբ Ուեսիբուի վրա Օոմոտոյի ուսմունքի ազդեցությամբ։ Նրա առաջին աշակերտների գրվածքներում հաճախ է հանդիպում այկի-ձյուձյուցու տերմինը[7]։
Ուեսիբայի ավագ աշակերտները տարբեր մոտեցումներ են ցուցաբերում այկիդոյի պրակտիկայի նկատմամբ, ինչը կախված է Ուեսիբայի մոտ սովորելու ժամանակաշրջանից։ Ներկայում այկիդոն ամբաղջ աշխարհում հանդիպում է մի քանի ոճերով, տեխնիկաների տարբեր մեկնաբանություններով ու նրա տարբեր ոլորտների կարևորումով։ Սակայն դրանց բոլորին միավորում են Ուեսիբայի կողմից ձևակերպված սկզբունքները, որոնք ներառում են նաև հոգատարությունը հարձակվողի նկատմամբ։
Այկիդոյի հայտնի վարպետներից է ամերիկյան հայտնի դերասան Սթիվեն Սիգալը (7-րդ դան)։
Ստուգաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անվանումը բաղկացած է երեք հիերոգլիֆներից՝
- Այ (ճապ.՝ 合) – ներդաշնակություն[8], միավորում, միաձուլում,
- Կի (ճապ.՝ 気) – «հոգու էներգիա, կենսական էներգիա, շնչառություն, շարժում, ուժ» (չին.՝ ցի);
- Դո (ճապ.՝ 道) – «ճանապարհ, ուղի»։
«Այկի» նշանակվում է «միավորվել ուժի հետ, դառնալ մեկ ամբողջություն ունիվերսալ էներգիայի ուժի հետ, դառնալ մեկ ամբողջություն կենսական ուժի էներրգիայի հետ»[9]։ Երեք հիերոգլիֆները միասին նշանակում են «ճանապարհ դեպի հոգու ներդաշնակություն»։ Մորիհեյ Ուեսիբան անվան մասին ասել է.
Նկատի ունենալով այն, որ «ներդաշնակություն» և «սեր» բառերը (հիերոգլիֆ «այ») ճապոներեն գրվում են տարբեր, սակայն հնչում են նույն կերպ, ես որոշեցի Բուդոյի իմ ինքնատիպ ձևը կոչել Այկիդո, թեև «Այկի» բառն ինքնին հայտնի է հին ժամանակներից։ Սակայն իմաստը, որ Բուդոյի մարտիկները դնում էին այդ բառի մեջ նախկինում, սկզբունքորեն տարբերվում է իմից։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Saotome Mitsugi (1989)։ The Principles of Aikido։ Boston, Massachusetts: Shambhala։ էջ 222։ ISBN 978-0-87773-409-3
- ↑ Westbrook Adele, Ratti Oscar (1970)։ Aikido and the Dynamic Sphere։ Tokyo, Japan: Charles E. Tuttle Company։ էջեր 16–96։ ISBN 978-0-8048-0004-4
- ↑ Sharif Suliaman (2009)։ 50 Martial Arts Myths։ New Media Entertainment։ էջ 135։ ISBN 978-0-9677546-2-8
- ↑ Ueshiba Kisshōmaru (2004)։ The Art of Aikido: Principles and Essential Techniques։ Kodansha International։ էջ 70։ ISBN 4-7700-2945-4
- ↑ Russindragon.org Дух Айкидо: универсальная и индивидуальная KI. Уникальность айкидо(չաշխատող հղում)
- ↑ Pranin Stanley (2006)։ «Aikido»։ Encyclopedia of Aikido։ Արխիվացված է օրիգինալից 2006-12-06-ին։ Վերցված է 2017-03-12
- ↑ Pranin Stanley (2006)։ «Aikijujutsu»։ Encyclopedia of Aikido։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-26-ին։ Վերցված է 2017-03-12
- ↑ «Big Japanese-Russian Online Dictionary» (ռուսերեն)։ Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին։ Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 3
- ↑ Мицуги Саотомэ Айкидо и гармония в природе. — София, Гелиос, 1998. — С. 22. — 304 с. — ISBN 9667319342
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Сёдзи Нисио Айкидо - юрусу будо. — 2011. — ISBN 978-5-91051-076-4
- Рольф Бранд Айкидо. Учение и техника гармоничного развития. — 1996. — ISBN 5-8183-0089-7
- Годзо Сиода Динамика Айкидо. — M.: Фаир-пресс, 2004. — ISBN 5-8183-0089-7
- Оскар Ратти, Адель Уэстбрук Самураи. — 2005. — ISBN 5-699-04611-9
- Киссёмару Уэсиба Айкидо. — 1963. — ISBN 5-17-040179-5, ISBN 978-5-17-040179-6
- Мицуги Саотомэ Айкидо и гармония в природе. — 1998. — ISBN 966-7319-34-2
- Мицуги Саотомэ The Principles of Aikido. — Shambhala Publications, 1989. — 233 p. — ISBN 0-87773-409-7
- Уильям Глиссон Духовные основы Айкидо. — 2009. — ISBN 978-5-699-32887-1
- Масатаке Фудзита Айкидо Кейко Хо: Метод практики Айкидо. — 2013. — ISBN 978-617-7067-01-5
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Այկիդո կատեգորիայում։ |
| ||||||
