Ազատ խոսքի դրոշ
| Ազատ խոսքի դրոշ | |
|---|---|
 | |
| Օգտագործում | 00000 |
| Հարաբերություն | 2:3 or 3:5 |
| Ընդունված է | Մայիսի 1, 2007 |
| Նախագծող | Ջոն Մարքոթթ |
«Ազատ խոսքի դրոշը» քաղաքական ազատության խորհրդանիշն է, որն օգտագործվում է խոսքի ազատության խթանման համար։ Նկարիչ Ջոն Մարկոտի նախագծած դրոշը և դրա գույները համապատասխանում են կրիպտոգրաֆիկ բանալուն, որն օգտվողներին հնարավորություն է տալիս պատճենել HD DVD և Blu-ray սկավառակով։ Այն ստեղծվել է 2007 թվականի մայիսի 1-ին AACS կոդավորման բանալիների հակասության ժամանակ։
Մարկոտը դրոշը ստեղծելու մոտիվացիա ունեցավ այն բանից հետո, երբ Motion Picture Association of America (MPAA) և Advanced Access Content System Licensing Administrator (AACS LA) սկսեցին դադարեցնել և կանխարգերել նամակներ տրամադրել այն կայքերին, որոնք հրապարակում էին 09 F9 11 02 9D 74 E3 5B D8 41 56 C5 63 56 88 C0 բանալին (սովորաբար կոչվում է 09-F9):
Ի պատասխան բանալին ինտերնետից հեռացնելու փորձերի՝ նեթիզենները գաղտնագրման բանալին հրապարակեց նորությունների Digg ագրեգատորի կայքում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2007 թվականի ապրիլի 30-ին «Rudd-O» անունով բլոգերը հրապարակեց HD DVD-ների գաղտնագրման բանալին և խնդրեց ընթերցողներին լայնորեն տարածել այն[1]։ Այս թվային բանալու արժեքի իմացությունը թույլ տվեց օգտվողներին շրջանցել Թվային իրավունքների կառավարումը (DRM) և պատճենել HD DVD-ները, որոնք նախկինում հնարավոր չէր կրկնօրինակել[1][2]։ Լրատվական միջոցները հաղորդում են, և Digg-ը՝ նորությունների ագրեգատոր և սոցիալական մեդիա կայքը, օգտատերերի համար միջոց է տրամադրել քվեարկելու այն պատմությունների վերաբերյալ, որոնք նրանք համարում են առավել արժանի նորություններին[1][2][3]։ Digg-ի 15000 օգտատերերի ձայները գաղտնագրման բանալիի մասին հոդվածը տեղափոխեցին կայքի առաջին էջ[1][3]։
Advanced Access Content System (AACS), կազմակերպությունը, որը վերահսկում էր մուտքը դեպի HD DVD կոդավորման բանալի, 2007 թվականի մայիսի 1-ին դադարեցնել և կանխարգելել նամակ է ուղարկել Digg-ին[1][2][3][4]։ Իր նամակում AACS-ն պնդում էր, որ իր կայքում հրապարակելով նորություններ, որոնք հաղորդում են գաղտնագրման բանալիի մասին, կայքը ապօրինի գործունեություն է ծավալում[1][2][4]։ Articles by numerous journalists reporting on the news story were posted to Digg.[1][2][3] Digg-ի գործադիր տնօրեն Ջեյ Ադելսոնը հայտարարեց, որ կայքը կկատարի AACS-ի խնդրանքներն ու կհեռացնի հոդվածները, որոնք զեկուցում են գաղտնագրման բանալիի մասին[1][2][4]։
Դիզայն և հաղորդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Badmouth» կայքի գրող և խմբագիր Ջոն Մարկոտը ստեղծեց «Ազատ խոսքի դրոշը»՝ նպատակ ունենալով տարածել գաղտնի HD DVD ծածկագիրը համացանցում՝ հրապարակելով այն կայքում 2007 թվականի մայիսի 1-ին[5][6]։ Իր դրոշը հայտարարելու իր սկզբնական գրառման մեջ Մարկոտը քննադատել է, թե ինչպես է պարզապես թվերի օգտագործումը դարձել մտավոր սեփականություն[6]։
«Մենք ուզում ենք շարժում սկսել»,- գրել է Մարկոտը։ «Անձնական ազատությունները վերականգնելու և մեր ազգի օրենքները զարդարելու շարժում:"[6] Նա խրախուսեց իր ստեղծագործությունների առցանց դիտողներին տարածել իր ուղերձը ողջ համացանցով և ազատորեն հրապարակել իր աշխատանքը[6]։ «Այդ նպատակով մենք դրոշ ենք պատրաստել՝ խորհրդանիշ՝ աջակցություն ցուցաբերելու անձնական ազատություններին։ Տարածեք այն որքան կարող եք հեռու և լայն»[6]։
Մարկոտը տեղադրեց գաղտնի HD DVD բանալին հենց դրոշի գույների մեջ՝ օգտագործելով դրոշի hex code ձևաչափի գույները #09F911 #029D74 #E35BD8 #4156C5 #635688[6][7]: Դրոշի ներքևի աջ անկյունում ավելացնելով «C0» բայթը՝ Մարկոտը ակնարկել է, որ թվի հրապարակման ակտը «Հանցագործություն զրո» է[6]։ Նա ի սկզբանե թողարկեց դրոշը «ազատ»՝ «մարդկանց համար նմանատիպ, ածանցյալ ստեղծագործություններ ստեղծելու իրավունքներով», սակայն հետագայում այն թողարկեց որպես հանրային տիրույթում[8][9]։
Ազդեցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին անգամ հրապարակվելուց անմիջապես հետո բլոգերները հրապարակեցին «Ազատ խոսքի դրոշը»՝ մեծացնելով դրա ժողովրդականությունը և տարածելով կոդը դրոշի ներսում[10]։ Դրոշը մտավ հանրաճանաչ մշակույթ, քանի որ համացանցի օգտատերերն ընտրեցին ստեղծագործական ուղիներ HD DVD գաղտնագրման բանալիի մասին գիտելիքները տարածելու համար[7][11]։
Փենսիլվանիայի պետական համալսարանից Անտոնիո Սերասոն դրոշի գաղափարը դրեց ավելի լայն շրջանակի մեջ՝ «համայնքային «էթոսի» ձևավորում... 09 F9 ցեղի» և հարց տվեց. «Արդյո՞ք հինգ գծավոր գույները, որոնք դասավորված են դրոշի մեջ, կներկայացնեն հակաշրջանցման սարք DMCA-ի ներքո»[11]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Li, Charlene; Josh Bernoff (2011). Groundswell: Winning in a World Transformed by Social Technologies (Expanded and Revised ed.). Harvard Business Review Press. էջեր 3–8, 288–289. ISBN 978-1-4221-6198-2. OCLC 172980082.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Goldman, Jeremy (2012). Going Social. Amacom. էջեր 126–127. ISBN 978-0-8144-3255-6. OCLC 793973948.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Barlow, Aaron (2007). Blogging America. Praeger. էջեր 62–65. ISBN 978-0-275-99872-1. OCLC 191675023.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Jaffe, Joseph (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). Join the Conversation. John Wiley & Sons. էջեր 90–92. ISBN 978-0-470-13732-1. OCLC 647762840.
- ↑ Marcotte, John (2014). «Badmouth Crew». Badmouth. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 Marcotte, John (2007 թ․ մայիսի 1). «Free Speech Flag». Badmouth.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
- ↑ 7,0 7,1 Bushell-embling, Dylan (2007 թ․ մայիսի 15). «Digg finds the key is safety in numbers». Brisbane Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
- ↑ Crofton, Isaak (2015). Crypto Anarchy. էջ 160. ISBN 978-1-329-05980-1.
- ↑ Kiyuna, A.; L. Conyers (2015). Cyberwarfare Sourcebook. էջ 291. ISBN 978-1-329-06394-5.
- ↑ Sheffield, Jessica (2010). Weblogs and Activism: A Social Movement Perspective on the Blogosphere (Ph.D.). Pennsylvania State University. էջ 16. ISBN 9781124487861. OCLC 707492881. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. (PDF)
- ↑ 11,0 11,1 Ceraso, Antonio (2009). Crowd Technologies: Rhetoric and Power in Peer Production Discourse (Ph.D.). Pennsylvania State University. էջեր 56, 97. ISBN 9781109375428. OCLC 476852578. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. (PDF)