«Մասնակից:Նարինե Նազարյան/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
'''Պայթող գլխի համախտանիշ''', հիվանդին թվում է, թե բարձր ձայներ է լսում, ինչպես օրինակ՝ ռումբի պայթյուն, կրակոցի ձայն և այլն: Այս ձայները հիվանդն անսպասելի է լսում, նրանց տևողությունը կարճ է, և հիմնականում դրանք տհաճ ու նյարդայնացնող բնույթ են կրում:
'''Պայթող գլխի համախտանիշ''', հիվանդին թվում է, թե բարձր ձայներ է լսում, ինչպես օրինակ՝ ռումբի պայթյուն, կրակոցի ձայն և այլն <ref name=Sharpless2014>{{cite journal|last1=Sharpless|first1=Brian A.|title=Exploding head syndrome|journal=Sleep Medicine Reviews|date=December 2014|volume=18|issue=6|pages=489–493|doi=10.1016/j.smrv.2014.03.001|pmid=24703829}}</ref><ref name=ceph>{{cite journal|last1=Frese|first1=A.|last2=Summ|first2=O.|last3=Evers|first3=S.|title=Exploding head syndrome: Six new cases and review of the literature|journal=Cephalalgia|date=6 June 2014|volume=34|issue=10|pages=823–827|doi=10.1177/0333102414536059|pmid=24907167}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|title = Exploding Head Syndrome - American Sleep Association|url = https://www.sleepassociation.org/patients-general-public/exploding-head-syndrome/|website = www.sleepassociation.org|accessdate = 2015-11-28}}</ref>: Այս ձայները հիվանդն անսպասելի է լսում, նրանց տևողությունը կարճ է, և հիմնականում դրանք տհաճ ու նյարդայնացնող բնույթ են կրում <ref>{{Cite journal|url = |title = Exploding head syndrome|last = Sharpless|first = Brian|date = December 2014|journal = Sleep Medicine Reviews|doi = |pmid = }}</ref>:


== Նկարագրություն ==
== Նկարագրություն ==


Պայթող գլխի սինդրոմը համարվում է որպես [[պարասոմնիա]]յի դրսևորում: Այն լսողական պատրանքի հազվադեպ հանդիպող տեսակ է: Հիմնական տարօրինակությունը կայանում է նրանում, որ այն դրսևորվում է այն պահին, երբ մարդը ո՛ չ ամբողջությամբ քնած է, ո՛ չ էլ արթուն: Պայթող գլխի սինդրոմի առաջացման պատճառներն անհայտ են: 2015 թվականին անցկացված ուսումնասիրությունների արդյունքում այդպես էլ չհաջողվեց պարզել՝ ինչպիսի մարդիկ են առավել հակված այս հիվանդությամբ տառապելու և թե որքան է կազմում այս սինդրոմն ունեցող մարդկանց թիվը: Նախկինում կար վարկած, որ այն առավել հաճախ հանդիպում է կանանց մոտ, հատկապես հիսունանց կանանց, ովքեր տառապում են [[քնային կաթված]]ից: Սակայն 2015 թվականի հետազոտությունները ցույց տվեցին, որ այս սինդրոմը մեծ տարածում ունի նաև երիտասարդների շրջանակներում: Հարցմանը մասնակցած յուրաքանչյուր հինգերորդ ուսանողը նշել է, որ առնվազն մեկ անգամ պայթող գլխի համախտանիշի զգացում է ունեցել:
Պայթող գլխի սինդրոմը համարվում է որպես [[պարասոմնիա]]յի դրսևորում: Այն լսողական պատրանքի հազվադեպ հանդիպող տեսակ է: Հիմնական տարօրինակությունը կայանում է նրանում, որ այն դրսևորվում է այն պահին, երբ մարդը ո՛ չ ամբողջությամբ քնած է, ո՛ չ էլ արթուն <ref name="Blom2015" />: Պայթող գլխի սինդրոմի առաջացման պատճառներն անհայտ են<ref name="Blom2015">{{cite journal | author = Blom JD | year = 2015 | title = Auditory hallucinations | url = | journal = Handb Clin Neurol | volume = 129 | issue = | pages = 433–55 | doi = 10.1016/B978-0-444-62630-1.00024-X | pmid = 25726283 }}</ref>: 2015 թվականին անցկացված ուսումնասիրությունների արդյունքում այդպես էլ չհաջողվեց պարզել՝ ինչպիսի մարդիկ են առավել հակված այս հիվանդությամբ տառապելու և թե որքան է կազմում այս սինդրոմն ունեցող մարդկանց թիվը <ref name="Sharpless2015">{{cite journal | author = Sharpless BA | year = 2015 | title = Exploding head syndrome is common in college students | url = | journal = J Sleep Res. | volume = 24| issue = | pages = 447–9| doi = 10.1111/jsr.12292 | pmid = 25773787 }}</ref>: Նախկինում կար վարկած, որ այն առավել հաճախ հանդիպում է կանանց մոտ, հատկապես հիսունանց կանանց, ովքեր տառապում են [[քնային կաթված]]ից: Սակայն 2015 թվականի հետազոտությունները ցույց տվեցին, որ այս սինդրոմը մեծ տարածում ունի նաև երիտասարդների շրջանակներում: Հարցմանը մասնակցած յուրաքանչյուր հինգերորդ ուսանողը նշել է, որ առնվազն մեկ անգամ պայթող գլխի համախտանիշի զգացում է ունեցել:


Ուսումնասիրությունների արդյունքում կազմած վիճակագրությունը չապացուցեց, որ կանայք ավելի շատ են հակված պայթող գլխի սինդրոմ ունենալուն: Սակայն այն հաստատեց, որ այս սինդրոմով տառապող մարդկանց ավելի քան մեկ երրորդի մոտ դրսևորվել է քնային կաթված: Ավելին, ապացուցվել է, որ ոմանց մոտ պայթող գլխի սինդրոմն այն աստիճանի է դրսևորվել, որ լրջորեն ազդել է այդ մարդկանց հետագա կյանքի վրա:
Ուսումնասիրությունների արդյունքում կազմած վիճակագրությունը չապացուցեց, որ կանայք ավելի շատ են հակված պայթող գլխի սինդրոմ ունենալուն: Սակայն այն հաստատեց, որ այս սինդրոմով տառապող մարդկանց ավելի քան մեկ երրորդի մոտ դրսևորվել է քնային կաթված: Ավելին, ապացուցվել է, որ ոմանց մոտ պայթող գլխի սինդրոմն այն աստիճանի է դրսևորվել, որ լրջորեն ազդել է այդ մարդկանց հետագա կյանքի վրա <ref name="WSU2015">{{cite web|last1=Sorensen|first1=Eric|title=‘Exploding head syndrome’ affects more young than thought|url=https://news.wsu.edu/2015/03/30/wsu-researchers-find-exploding-head-syndrome-more-common-in-young-people-than-thought/|date=March 30, 2015|location=[[Washington State University]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150919184725/https://news.wsu.edu/2015/03/30/wsu-researchers-find-exploding-head-syndrome-more-common-in-young-people-than-thought/#.VleSZGcbdTY|archivedate=19 September 2015}}</ref>:


Առաջին անգամ հիվանդությունը հայտնաբերվել է 1876 թվականին: Սայլաս Ուեյր Միտչել անունով բժիշկը այն անվանել է զգայական խանգարումներ: Իսկ պայթող գլխի համխտանիշ տերմինն առաջարկվել է 1920 թվականին [[Ուելս|ուելսցի]] բժիշկ և [[Հոգեբուժություն|հոգեբույժ]] Ռոբերտ Արմսթոնգ Ջոնսի կողմից: Սակայն հիվանդության առավել մանրամասն և հավաստի նկարագրությունը տրվել է միայն 1989 թվականին բրիտանացի [[Նյարդաբանություն|նյարդաբան]] Ջոն Փիրսի կողմից:
Առաջին անգամ հիվանդությունը հայտնաբերվել է 1876 թվականին: Սայլաս Ուեյր Միտչել անունով բժիշկը այն անվանել է զգայական խանգարումներ<ref name=Sharpless2015/>: Իսկ պայթող գլխի համխտանիշ տերմինն առաջարկվել է 1920 թվականին [[Ուելս|ուելսցի]] բժիշկ և [[Հոգեբուժություն|հոգեբույժ]] Ռոբերտ Արմսթոնգ Ջոնսի կողմից<ref name=Sharpless2015/>: Սակայն հիվանդության առավել մանրամասն և հավաստի նկարագրությունը տրվել է միայն 1989 թվականին բրիտանացի [[Նյարդաբանություն|նյարդաբան]] Ջոն Փիրսի կողմից<ref name=torpy_plazzi2010>{{cite book |vauthors=Thorpy MJ, Plazzi G |page=231 |title=The Parasomnias and Other Sleep-Related Movement Disorders |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |url=https://books.google.com/books?id=bCh5vsI4AjcC&pg=PA231 |accessdate=2011-03-18 |isbn=0-521-11157-9 }}</ref>:


== Ախտանիշեր ==
== Ախտանիշեր ==


Պայթող գլխի համախտանիշով տառապող մարդիկ բարձր երևակայական ձայներ են լսում քնելիս կամ արթնանալիս: Փիրսն իր հետազոտությունների ժամանակ խնդրում էր հիվանդներին մանրամասն նկարագրել, թե ինչպիսի աղմուկ են հիմնականում լսում: Հիվանդները նշում էին, որ լսում են պայթյունի, կրակոցի բարձր ձայներ, որոտ, հրավառություն, աղմուկ, որից, կարծես, գլուխդ կպայթի: Քանի որ այդ աղմուկը շատ հանկարծակի և ուժգնորեն է լսվում, հիվանդները կարող են այնպես անակնկալի գալ, որ իրենց թվա, թե ցավ զգացին: Ոմանք աղմուկը նկարագրում էին որպես սարսափելի մռնչյուն, որը կարող է սպանել ինձ: Սակայն մանրամասն ուսումնասիրությունների արդյունքում ապացուցվել է, որ հիվանդությունը չի դրսևորվում ցավով:
Պայթող գլխի համախտանիշով տառապող մարդիկ բարձր երևակայական ձայներ են լսում քնելիս կամ արթնանալիս: Փիրսն իր հետազոտությունների ժամանակ խնդրում էր հիվանդներին մանրամասն նկարագրել, թե ինչպիսի աղմուկ են հիմնականում լսում: Հիվանդները նշում էին, որ լսում են պայթյունի, կրակոցի բարձր ձայներ, որոտ, հրավառություն, աղմուկ, որից, կարծես, գլուխդ կպայթի: Քանի որ այդ աղմուկը շատ հանկարծակի և ուժգնորեն է լսվում, հիվանդները կարող են այնպես անակնկալի գալ, որ իրենց թվա, թե ցավ զգացին: Ոմանք աղմուկը նկարագրում էին որպես սարսափելի մռնչյուն, որը կարող է սպանել ինձ: Սակայն մանրամասն ուսումնասիրությունների արդյունքում ապացուցվել է, որ հիվանդությունը չի դրսևորվում ցավով: Իհարկե, կան դեպքեր, երբ հիվանդությունը մեղմ է դրսևորվում<ref name=":1" />:


Բացի աղմուկից որոշ հիվանդներ նշում են նաև վախի, [[Սթրես|սթրեսի]], շփոթության զգացում, [[Հաճախասրտություն|հաճախասրտություն]], առատ [[Քրտնարտադրություն|քրտնարտադրություն]], [[Շնչարգելություն|շնչարգելություն]]:
Բացի աղմուկից որոշ հիվանդներ նշում են նաև վախի, [[Սթրես|սթրեսի]], շփոթության զգացում, [[Հաճախասրտություն|հաճախասրտություն]], առատ [[Քրտնարտադրություն|քրտնարտադրություն]], [[Շնչարգելություն|շնչարգելություն]]<ref name="ceph" /><ref name=":1">{{Cite journal|pmc = 1031943|title = Clinical features of the exploding head syndrome|last = Pearce|first = J.M.|date = July 1989|journal = Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry|doi = 10.1136/jnnp.52.7.907|pmid = 2769286|volume=52|pages=907–10}}</ref><ref>{{Cite book|title = A Dictionary of Hallucinations|url = https://books.google.com/books?id=KJtQptBcZloC&pg=PA48&dq=auditory+sleep+starts.+definition&hl=en&sa=X&ved=0CCcQ6AEwAGoVChMIhf6f1LfixgIVBRqSCh1AoQ10#v=onepage&q=auditory%2520sleep%2520starts.%2520definition&f=false|publisher = Springer Science & Business Media|date = 2009-12-08|isbn = 9781441912237|first = Jan Dirk|last = Blom}}</ref><ref>{{Cite book|title = A-Z of Neurological Practice: A Guide to Clinical Neurology|url = https://books.google.com/books?id=94wgLsDk2TUC&pg=PA248&dq=exploding+head+syndrome&hl=en&sa=X&ved=0CEoQ6AEwB2oVChMIzOHPrrDixgIVjRSSCh3caw3b#v=onepage&q=exploding%2520head%2520syndrome&f=false|publisher = Springer Science & Business Media|date = 2011-01-19|isbn = 9781848829947|first = Andrew J.|last = Larner|first2 = Alasdair J.|last2 = Coles|first3 = Neil J.|last3 = Scolding|first4 = Roger A.|last4 = Barker}}</ref>:

09:47, 25 փետրվարի 2017-ի տարբերակ

Պայթող գլխի համախտանիշ, հիվանդին թվում է, թե բարձր ձայներ է լսում, ինչպես օրինակ՝ ռումբի պայթյուն, կրակոցի ձայն և այլն [1][2][3]: Այս ձայները հիվանդն անսպասելի է լսում, նրանց տևողությունը կարճ է, և հիմնականում դրանք տհաճ ու նյարդայնացնող բնույթ են կրում [4]:

Նկարագրություն

Պայթող գլխի սինդրոմը համարվում է որպես պարասոմնիայի դրսևորում: Այն լսողական պատրանքի հազվադեպ հանդիպող տեսակ է: Հիմնական տարօրինակությունը կայանում է նրանում, որ այն դրսևորվում է այն պահին, երբ մարդը ո՛ չ ամբողջությամբ քնած է, ո՛ չ էլ արթուն [5]: Պայթող գլխի սինդրոմի առաջացման պատճառներն անհայտ են[5]: 2015 թվականին անցկացված ուսումնասիրությունների արդյունքում այդպես էլ չհաջողվեց պարզել՝ ինչպիսի մարդիկ են առավել հակված այս հիվանդությամբ տառապելու և թե որքան է կազմում այս սինդրոմն ունեցող մարդկանց թիվը [6]: Նախկինում կար վարկած, որ այն առավել հաճախ հանդիպում է կանանց մոտ, հատկապես հիսունանց կանանց, ովքեր տառապում են քնային կաթվածից: Սակայն 2015 թվականի հետազոտությունները ցույց տվեցին, որ այս սինդրոմը մեծ տարածում ունի նաև երիտասարդների շրջանակներում: Հարցմանը մասնակցած յուրաքանչյուր հինգերորդ ուսանողը նշել է, որ առնվազն մեկ անգամ պայթող գլխի համախտանիշի զգացում է ունեցել:

Ուսումնասիրությունների արդյունքում կազմած վիճակագրությունը չապացուցեց, որ կանայք ավելի շատ են հակված պայթող գլխի սինդրոմ ունենալուն: Սակայն այն հաստատեց, որ այս սինդրոմով տառապող մարդկանց ավելի քան մեկ երրորդի մոտ դրսևորվել է քնային կաթված: Ավելին, ապացուցվել է, որ ոմանց մոտ պայթող գլխի սինդրոմն այն աստիճանի է դրսևորվել, որ լրջորեն ազդել է այդ մարդկանց հետագա կյանքի վրա [7]:

Առաջին անգամ հիվանդությունը հայտնաբերվել է 1876 թվականին: Սայլաս Ուեյր Միտչել անունով բժիշկը այն անվանել է զգայական խանգարումներ[6]: Իսկ պայթող գլխի համխտանիշ տերմինն առաջարկվել է 1920 թվականին ուելսցի բժիշկ և հոգեբույժ Ռոբերտ Արմսթոնգ Ջոնսի կողմից[6]: Սակայն հիվանդության առավել մանրամասն և հավաստի նկարագրությունը տրվել է միայն 1989 թվականին բրիտանացի նյարդաբան Ջոն Փիրսի կողմից[8]:

Ախտանիշեր

Պայթող գլխի համախտանիշով տառապող մարդիկ բարձր երևակայական ձայներ են լսում քնելիս կամ արթնանալիս: Փիրսն իր հետազոտությունների ժամանակ խնդրում էր հիվանդներին մանրամասն նկարագրել, թե ինչպիսի աղմուկ են հիմնականում լսում: Հիվանդները նշում էին, որ լսում են պայթյունի, կրակոցի բարձր ձայներ, որոտ, հրավառություն, աղմուկ, որից, կարծես, գլուխդ կպայթի: Քանի որ այդ աղմուկը շատ հանկարծակի և ուժգնորեն է լսվում, հիվանդները կարող են այնպես անակնկալի գալ, որ իրենց թվա, թե ցավ զգացին: Ոմանք աղմուկը նկարագրում էին որպես սարսափելի մռնչյուն, որը կարող է սպանել ինձ: Սակայն մանրամասն ուսումնասիրությունների արդյունքում ապացուցվել է, որ հիվանդությունը չի դրսևորվում ցավով: Իհարկե, կան դեպքեր, երբ հիվանդությունը մեղմ է դրսևորվում[9]:

Բացի աղմուկից որոշ հիվանդներ նշում են նաև վախի, սթրեսի, շփոթության զգացում, հաճախասրտություն, առատ քրտնարտադրություն, շնչարգելություն[2][9][10][11]:

  1. ↑ Sharpless, Brian A. (December 2014). «Exploding head syndrome». Sleep Medicine Reviews. 18 (6): 489–493. doi:10.1016/j.smrv.2014.03.001. PMID 24703829.
  2. ↑ 2,0 2,1 Frese, A.; Summ, O.; Evers, S. (6 June 2014). «Exploding head syndrome: Six new cases and review of the literature». Cephalalgia. 34 (10): 823–827. doi:10.1177/0333102414536059. PMID 24907167.
  3. ↑ «Exploding Head Syndrome - American Sleep Association». www.sleepassociation.org. Վերցված է 2015-11-28-ին.
  4. ↑ Sharpless, Brian (December 2014). «Exploding head syndrome». Sleep Medicine Reviews.
  5. ↑ 5,0 5,1 Blom JD (2015). «Auditory hallucinations». Handb Clin Neurol. 129: 433–55. doi:10.1016/B978-0-444-62630-1.00024-X. PMID 25726283.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Sharpless BA (2015). «Exploding head syndrome is common in college students». J Sleep Res. 24: 447–9. doi:10.1111/jsr.12292. PMID 25773787.
  7. ↑ Sorensen, Eric (March 30, 2015). «'Exploding head syndrome' affects more young than thought». Washington State University. Արխիվացված է օրիգինալից 19 September 2015-ին.
  8. ↑ Thorpy MJ, Plazzi G (2010). The Parasomnias and Other Sleep-Related Movement Disorders. Cambridge University Press. էջ 231. ISBN 0-521-11157-9. Վերցված է 2011-03-18-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 Pearce, J.M. (July 1989). «Clinical features of the exploding head syndrome». Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry. 52: 907–10. doi:10.1136/jnnp.52.7.907. PMC 1031943. PMID 2769286.
  10. ↑ Blom, Jan Dirk (2009-12-08). A Dictionary of Hallucinations. Springer Science & Business Media. ISBN 9781441912237.
  11. ↑ Larner, Andrew J.; Coles, Alasdair J.; Scolding, Neil J.; Barker, Roger A. (2011-01-19). A-Z of Neurological Practice: A Guide to Clinical Neurology. Springer Science & Business Media. ISBN 9781848829947.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Նարինե_Նազարյան/Ավազարկղ&oldid=5005845» էջից