Տրիս

Տրիս
Քիմիական բանաձև	C₄H₁₁NO₃
Մոլային զանգված	2,0E−25 կիլոգրամ գ/մոլ
Հալման ջերմաստիճան	172 °C °C
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար	77-86-1
PubChem	6503
EINECS համար	201-064-4
SMILES	C(C(CO)(CO)N)O
ЕС	201-064-4
RTECS	TY2900000
ChEBI	6257
	Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Տրիս (անգլ.՝ Tris, THAM)՝ տրիս (հիդրօքսիմեթիլ) ամինոմեթան (HOCH2)3CNH2 քիմիական միացության կարճ անվանումը։ Տրիսը լայնորեն օգտագործվում է կենսաքիմիայի և մոլեկուլային կենսաբանության մեջ՝ որպես բուֆերային լուծույթ^[3], օրինակ՝ TAE և TBE բուֆերային համակարգերում՝ նուկլեինաթթուները լուծելու համար։ Ըստ քիմիական կառուցվածքի՝ տրիսը առաջնային ամին է և ունի ամիններին բնորոշ հատկություններ, օրինակ՝ խտանում է ալդեհիդների հետ։

Բուֆերային հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Tris-ն ունի pKa 8,06 և արդյունավետ է որպես բուֆեր pH 7,0-ից մինչև 9,2։

PKa-ի արժեքը նվազում է մոտավորապես 0,03-ով, երբ ջերմաստիճանը նվազում է մեկ աստիճան ցելսիուսով^[4]^[5]

Բուֆերային լուծույթի տարածված տարբերակը՝ Tris-HCl, թթվային աղ է։ Երբ լուծույթի pH-ը համապատասխանում է pKa-ին, հակաէոնի կոնցենտրացիաները հավասար են (OH-Tris-HCl-ի համար և h+ Tris բազայի համար)։

Ապացուցված է, որ տրիսը արգելակում է որոշ ֆերմենտների^[6]^[7], և, հետևաբար, պետք է զգուշությամբ օգտագործել սպիտակուցներն ուսումնասիրելիս։

Սինթեզ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տրիսը սինթեզվում է նիտրոմեթանից (HOCH2)3CNO2 միջոցով։ Վերջինիս վերականգնումից ստացվում է տրիս(հիդրօքսիմեթիլ)ամինոմեթան^[8]։

Դիմում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բուֆերային հատկությունները pH 7-9-ում համապատասխանում են օրգանիզմների մեծ մասի ֆիզիոլոգիական pH արժեքներին։ Այս հատկությունները տրիսին դարձնում են կենսաքիմիայի և մոլեկուլային կենսաբանության լավագույն բուֆերներից մեկը։ Տրիսն օգտագործվում է որպես քիմիական վերլուծության մեջ թթվային լուծույթների առաջնային ստանդարտ։

Տրիսն օգտագործվում է որպես նատրիումի բիկարբոնատի այլընտրանք՝ մետաբոլիկ acidosis-ի բուժման համար^[9]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Trometamol
↑ ^2,0 ^2,1 Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
↑ Gomori, G., Preparation of Buffers for Use in Enzyme Studies Արխիվացված 2011-07-26 Wayback Machine. Methods Enzymology., 1, 138—146 (1955).
↑ El-Harakany, A.A.; Abdel Halima, F.M. and Barakat, A.O. Dissociation constants and related thermodynamic quantities of the protonated acid form of tris-(hydroxymethyl)-aminomethane in mixtures of 2-methoxyethanol and water at different temperatures(անգլ.) // J. Electroanal. Chem.^[en] : journal. — 1984. — Т. 162. — № 1—2. — С. 285—305. — doi:10.1016/S0022-0728(84)80171-0
↑ Vega, C.A.; Butler, R.A. et al. Thermodynamics of the Dissociation of Protonated Tris(hydroxymethy1)aminomethane in 25 and 50 wt % 2-Propanol from 5 to 45 °C(անգլ.) // J. Chem. Eng. Data : journal. — 1985. — Т. 30. — С. 376—379. — doi:10.1021/je00042a003
↑ Desmarais, WT; et al. The 1.20 Å resolution crystal structure of the aminopeptidase from Aeromonas proteolytica complexed with Tris: A tale of buffer inhibition(անգլ.) // Structure : journal. — 2002. — Т. 10. — № 8. — С. 1063—1072. — doi:10.1016/S0969-2126(02)00810-9 — PMID 12176384.
↑ Ghalanbor, Z; et al. Binding of Tris to Bacillus licheniformis alpha-amylase can affect its starch hydrolysis activity.(անգլ.) // Protein Peptide Lett. : journal. — 2008. — Т. 15. — № 2. — С. 212—214. — doi:10.2174/092986608783489616 — PMID 18289113.
↑ Markofsky, Sheldon B. Nitro Compounds, Aliphatic (und). — 2000. — doi:10.1002/14356007.a17_401
↑ Kallet, RH; Jasmer R.M., Luce JM et al. The treatment of acidosis in acute lung injury with tris-hydroxymethyl aminomethane (THAM)(անգլ.) // American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine^[en] : journal. — 2000. — Т. 161. — № 4. — С. 1149—1153. — PMID 10764304.

[_44f3e5a6f7555351-1] 1,0 ^1,1 Trometamol

[_83d30bbb990aa5cf-2] 2,0 ^2,1 Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2

[3] Gomori, G., Preparation of Buffers for Use in Enzyme Studies Արխիվացված 2011-07-26 Wayback Machine. Methods Enzymology., 1, 138—146 (1955).

[El-Harakany-4] El-Harakany, A.A.; Abdel Halima, F.M. and Barakat, A.O. Dissociation constants and related thermodynamic quantities of the protonated acid form of tris-(hydroxymethyl)-aminomethane in mixtures of 2-methoxyethanol and water at different temperatures(անգլ.) // J. Electroanal. Chem.^[en] : journal. — 1984. — Т. 162. — № 1—2. — С. 285—305. — doi:10.1016/S0022-0728(84)80171-0

[Vega-5] Vega, C.A.; Butler, R.A. et al. Thermodynamics of the Dissociation of Protonated Tris(hydroxymethy1)aminomethane in 25 and 50 wt % 2-Propanol from 5 to 45 °C(անգլ.) // J. Chem. Eng. Data : journal. — 1985. — Т. 30. — С. 376—379. — doi:10.1021/je00042a003

[D-6] Desmarais, WT; et al. The 1.20 Å resolution crystal structure of the aminopeptidase from Aeromonas proteolytica complexed with Tris: A tale of buffer inhibition(անգլ.) // Structure : journal. — 2002. — Т. 10. — № 8. — С. 1063—1072. — doi:10.1016/S0969-2126(02)00810-9 — PMID 12176384.

[g-7] Ghalanbor, Z; et al. Binding of Tris to Bacillus licheniformis alpha-amylase can affect its starch hydrolysis activity.(անգլ.) // Protein Peptide Lett. : journal. — 2008. — Т. 15. — № 2. — С. 212—214. — doi:10.2174/092986608783489616 — PMID 18289113.

[8] Markofsky, Sheldon B. Nitro Compounds, Aliphatic (und). — 2000. — doi:10.1002/14356007.a17_401

[Kallet-9] Kallet, RH; Jasmer R.M., Luce JM et al. The treatment of acidosis in acute lung injury with tris-hydroxymethyl aminomethane (THAM)(անգլ.) // American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine^[en] : journal. — 2000. — Т. 161. — № 4. — С. 1149—1153. — PMID 10764304.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]