Վացլավ Լաստովսկի

	Վացլավ Լաստովսկի
Կուսակցություն՝	Բելառուսի սոցիալիստական համայնաժողով և Բելառուսի սոցիալիստ-հեղափոխական կուսակցություն
Մասնագիտություն՝	հրապարակախոս, գրականագետ, թարգմանիչ, լրագրող, գրող, քաղաքական գործիչ և պատմաբան
Դավանանք	կաթոլիկություն
Ծննդյան օր	նոյեմբերի 8, 1883
Ծննդավայր	Kaliesniki, Q114729493?, Դիսենսկի գավառ, Վիլենի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանի օր	հունվարի 23, 1938 (54 տարեկան)
Վախճանի վայր	Սարատով, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Բելառուսի Ժողովրդական Հանրապետություն և ԽՍՀՄ
Ամուսին	Marija Lastauskienė?
Ինքնագիր
Vaclaŭ Lastoŭski

Վացլավ Լաստովսկի (բելառուս․՝ Вацлаў Юстынавіч Ластоўскі, նոյեմբերի 8, 1883(1883-11-08), Kaliesniki, Q114729493?, Դիսենսկի գավառ, Վիլենի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - հունվարի 23, 1938(1938-01-23), Սարատով, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), բելառուս գրող, հասարակական և քաղաքական գործիչ, ակադեմիկոս (1928), պատմաբան, բանասեր, Բելառուսի պետական թանգարանի տնօրեն, Բելառուսի Ժողովրդական Հանրապետության վարչապետ։ Մեղադրվել է Բելառուսի ազատագրման համար միության գործով, դատապարտվել է արտաքսման, գնդակահարվել^[1].

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Կոլեսնիկի (այժմ Բրասլավսկի շրջան, Վիտեբսկի շրջան, Բելառուսի Հանրապետություն), Կոլեսնիկի նախկին կալվածքում։

Վացլավ Ուստինովիչ Լաստովսկին Բելառուսի սոցիալիստական գրոմադայի ակտիվիստ էր, Նաշա Նիվա թերթի խմբագրական քարտուղար (1909-ից), եղել է Խրիսցիյանսկայա զլուչնաց կուսակցության ղեկավարությունը, եղել է Բելառուսի Ժողովրդական Հանրապետության նախարարների կաբինետի նախագահը (1919-1922)։

Վ. Լաստովսկին հանդես է եկել խորհրդային իշխանության և լեհական օկուպացիայի դեմ՝ անկախ և ամբողջական Բելառուսի համար։ 1920-ականների սկզբին նա այցելել էր Արևմտյան Եվրոպայի մի շարք երկրներ, որտեղ քարոզում էր Բելառուսի անկախության գաղափարը։ 1927 թվականի ապրիլից աշխատել է Բելառուսի պետական թանգարանի տնօրեն, Բելառուսի մշակույթի ինստիտուտին կից ազգագրության ամբիոնի վարիչ, Բելառուսի Գիտությունների ակադեմիայի քարտուղար։ Ուսումնասիրել է հին բելառուսական պատմությունը, գրականությունը և «Բելառուս» անվան ծագումը։ Բելառուսի ազգային վերածննդի հայտնի գործիչների մասին պատմական գրական ստեղծագործությունների, պատմվածքների, հիշողությունների և հոդվածների հեղինակ է։ Նա բելառուսերեն թարգմանել է ռուս, անգլերեն, լեհերեն և դանիական գրականության դասականների ստեղծագործությունները։

Ինչպես Բելապանին տված հարցազրույցում նշել է բանասիրական գիտությունների թեկնածու Յազեպ Յանուշկևիչը, իր ստեղծագործությամբ Լաստովսկին ապացուցել է, որ մարդու համար լավագույն համալսարանը խորապես կարդացած և բարեխղճորեն գրված գիրքն է։ Չնայած նախնական քառամյա կրթությանը՝ Վացլավ Լաստովսկին դարձել է Պրահայում (Չեխիա) հասարակագիտության ուկրաինական ակադեմիայի թղթակից անդամ 1926 թվականին և Բելառուսի Գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս 1928 թվականին։ Այն մասին, որ Վացլավ Լաստովսկին գիտնական-հանրագիտարանագետ էր, վկայում է նրա կապիտալ ուսումնասիրությունը Բելառուսական (կրիվսկի) գրքի պատմությունը, գրված է 1926 թվականին, նշել է Յ.Յանուշկևիչը։ Նրա խոսքով՝ Լաստովսկին կարողացել է ավելին անել, քան մի քանի ակադեմիական ինստիտուտներ։

1930 թվականի հուլիսի 21-ին Բելառուսի գիտության և մշակույթի այլ ականավոր գործիչների հետ միասին Վացլավ Լաստովսկին ձերբակալվել է Տոմսկի պետական մանկավարժական համալսարանում այսպես կոչված Բելառուսի ազատագրման միության գործով^[2]։ 1930 թվականի դեկտեմբերի 6-ին ԲԽՍՀ ԱԱՊ-ի որոշմամբ զրկվեց ակադեմիկոսի կոչումից (վերականգնվել է 1990 թվականին)։ 1931 թվականի ապրիլի 10-ին դատապարտվել է 5 տարվա ազատազրկման Սարատովում՝ ԲԽՍՀ սահմաններից դուրս, որտեղ աշխատել է Սարատովի համալսարանի գրադարանի հազվագյուտ գրքի և ձեռագրերի բաժնի վարիչ։ 1938 թվականի սկզբին կրկին ձերբակալվել է Սարատովում և հունվարի 23-ին գնդակահարվել։ Վերականգնվել է 1958 և 1988 թվականներին։

Քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բելառուսի ինֆորմատիկայի և ռադիոէլեկտրոնիկայի պետական համալսարանի հումանիտար առարկաների ամբիոնի դոցենտ Ա. Գրոնսկին քննադատում է Լաստովսկուն որպես կեղծարար։ Գրոնսկին պնդում է, որ հենց Լաստովսկին է հորինել Կալինովսկու առասպելը որպես բելառուսական գործիչ, ինչպես նաև նրա համար հորինել է «Կաստուս» անունը^[3]։ Նաև Լաստովսկին կեղծել է Կալինովսկու ստեղծագործության տեքստը։

Դրա հիման վրա Գրոնսկին պնդում է, որ դիմելով գյուղացիներին [Մուժիցկայա պրավդա թերթում] նա [Կ. Կալինովսկին] չի անվանել նրանց բելառուսներ, թեև լայնորեն հայտնի կախաղանի տակից նամակներ Կ.Կալինովսկին գրել է. «...իսկ նամակը տպեք, որ Աստծո լույսը հայտնի լինի, թե ինչպես են բելառուսները նայում մոսկալներին և լեհական ապստամբությանը, թե ինչ են ուզում և ինչ են իրենց ուժով հասնելու»^[4]։

Բելառուս հրապարակախոս Օլեգ Լիցկևիչի հետազոտությունների համաձայն, Լաստովսկին մի շարք երգեր է գրել, որոնք տվել են վավերական ժողովրդական ստեղծագործությունների համար^[5]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «Ластовский Вацлав Устинович». Глубокский историко-этнографический музей. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 23-ին.
↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Минск: БелЭн, 1999. — Т. 9: Кулібін — Малаіта. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9)
↑ Гронский А. Кастусь Калиновский: конструирование героя // Беларуская думка. — 2008. — № 2. — С. 82-87.
↑ Кастусь Каліноўскі. «Пісьмы з-пад шыбеніцы». Мужыцкая праўда (բելառուսերեն). Беларуская Салідарнасьць. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 23-ին.
↑ Ліцкевіч А. «Слава Воршы ўжо не горша…» // Беларуская думка. — 2009. — № 3. — С. 92-99.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վացլավ Լաստովսկի» հոդվածին։

[1] «Ластовский Вацлав Устинович». Глубокский историко-этнографический музей. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 23-ին.

[2] Беларуская энцыклапедыя: У 18 т / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Минск: БелЭн, 1999. — Т. 9: Кулібін — Малаіта. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9)

[gronsky-3] Гронский А. Кастусь Калиновский: конструирование героя // Беларуская думка. — 2008. — № 2. — С. 82-87.

[4] Кастусь Каліноўскі. «Пісьмы з-пад шыбеніцы». Мужыцкая праўда (բելառուսերեն). Беларуская Салідарнасьць. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 23-ին.

[5] Ліцкевіч А. «Слава Воршы ўжо не горша…» // Беларуская думка. — 2009. — № 3. — С. 92-99.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]