Վանաձորի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Լոռու մարզ)

Այս հոդվածը ներկայացնում է Վանաձոր քաղաքի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 158 հուշարձան (51 միավոր)։

Վանաձորի հուշարձաններ էջը Վիքիպահեստում

հուշարձան	կառուցված	վայր, հասցե	կոորդ	համարանիշ	նշան.	հավելյալ նշումներ	պատկեր
Ամառանոց Թաիրովի	19 դ.	Զաքարյան փող. 31	—	7.1/1	Հ	եղել է մեծահարուստ Թաիրովի ամառանոցը, խորհրդային կարգերի օրոք` «Կիրովական» սանատորիայի մասնաշենքը, այժմ Գուգարաց թեմի առաջնորդարանն է, շրջակայքում կան տարբեր տեղերից բերված կոթողային հուշարձաններ	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	2 մասնաշենքի պատի տակ	—	7.1/1.1	Հ	բազալտե, բերվել է Գուգարքից	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	ագուցված է ցանկապատի շարվածքում	—	7.1/1.2	Հ	բերվել է Գուգարքի Բագեր հնավայրից	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	ագուցված է ցանկապատի շարվածքում	—	7.1/1.3	Հ	բերվել է Գուգարքի Բագեր հնավայրից	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	ագուցված է ցանկապատի շարվածքում	—	7.1/1.4	Հ	բերվել է Գուգարքի Բագեր հնավայրից	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	2 մասնաշենքի պատի տակ	—	7.1/1.5	Հ	վերնամաս, բերվել է Լորուտ գյուղից	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	2 մասնաշենքի պատի տակ	—	7.1/1.6	Հ	եռատված, բերվել է «Պապանի գեղ» հնավայրից, կանգնեցված է եղել վանահոր գերեզմանի վրա	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	2 մասնաշենքի պատի տակ	—	7.1/1.7	Հ	երկատված, բերվել է «Պապանի գեղ» հնավայրից	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	2 մասնաշենքի պատի տակ	—	7.1/1.8	Հ	ամբողջական, բերվել է «Պապանի գեղ» հնավայրից	Լուսանկար վերբեռնել
Կոթող` քառակող	4-5 դդ.	2 մասնաշենքի պատի տակ	—	7.1/1.9	Հ	վնասված, բերվել է «Պապանի գեղ» հնավայրից	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշաղբյուր Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին	1951 թ.	2 մասնաշենքի պատի տակ	—	7.1/1.1	Տ	տեղափոխվել է Վանաձոր գետի վերին հոսանքից, քանդակագործ Մեհրաբ	Լուսանկար վերբեռնել
Ամրոց	Ք.ա. 2 հզ, 2 կես	քաղաքի կենտր. հատ. հվ-ամ մասում, քիմ-կոմբինատից հվ-ար	—	7.1/2	Հ	«Սուլեյման» սարի գագաթին	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	Ք.ա. 2 հզ, 2 կես	ամրոցի աե լանջին	—	7.1/2.1	Հ	սալածածկ հիմնահողային թաղումներ են	Լուսանկար վերբեռնել
Ամրոց Ալեհերի	Ք.ա. 2 հզ, 2 կես	Խնձորուտ թաղամասի հս մասում, «Քյոր Օղլու յալ» վայրում	—	7.1/3	Հ	կիսավեր, նախկին Վարդանլու գյուղում	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	Ք.ա. 2-1 հզ	ամրոցի շրջակայքում	—	7.1/3.1	Հ	նախկին Շահումյան սովխոզի տարածքում	Լուսանկար վերբեռնել
Ամրոց Գանձաքար	Ք.ա. 2 հզ, 2 կես	Խնձորուտ թաղամասի աե մասում, լքված քարհանքի մոտ	—	7.1/4	Հ	ավերվել է քարհանքի շահագործման հետևանքով	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	Ք.ա. 2-1 հզ	ամրոցի շրջակայքում, «Թափաբաշ» բլրի հվ լանջին	—	7.1/4.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Ամրոց - դիտակետ	Ք.ա. 2-1 հզ	քաղաքի կենտր. հատ. հվ-ամ մասում, «Սուլեյման» սարից 500 մ հվ	—	7.1/5	Հ	սարի գագաթի վրա	Լուսանկար վերբեռնել
Ամրոց - դիտակետ	միջնադար	քաղաքի կենտր. հատ. ամ մասում	—	7.1/6	Հ	հեռուստաաշտարակի մոտ, սարի գագաթի վրա	Լուսանկար վերբեռնել
Արձան Ալ. Մյասնիկյանի	1963 թ.	քիմկոմբինատի բակում	—	7.1/7	Տ	քանդ. Պ. Ռաշոյան	Լուսանկար վերբեռնել
Բացօթյա կայան	Ք.ա. 12-10 հզ	Փամբակ գետի ձախ ափ, քաղաքի կենտր. գերեզմանոցից աե	—	7.1/8	Հ	«Սպիտակ հողեր» վայրում	Լուսանկար վերբեռնել
Բերդշեն թագավորանիստ	Ք.ա. 4-1 հզ, հելեն. շրջ., միջնադար	Տանձուտ և Փամբակ գետերի միախառնման վայրում	—	7.1/9	Հ	համանուն բլրի վրա	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	Ք.ա. 2-1 հզ	Դիմաց թաղամասում, Թագավորանիստից հվ-աե	—	7.1/9.1	Հ	վերգետնյա հատվածներն ավերված, տնամերձերի տարածքում	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակատեղի «Քոսի Ճոթեր»	Ք.ա. 4-1 հզ, հելեն. շրջ., միջնադար	Փամբակ գետի ձախափնյա երկու վտակներով եզերված հրվանդանի վրա	—	7.1/10	Հ	N 3 դպրոցի տարածքում և բարձունքի լանջերին	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	Ք.ա. 4-1 հզ	բնակատեղիի շրջակայքում	—	7.1/10.1	Հ	զուրկ է վերգետնյա կառույցներից	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակատեղի	Ք.ա. 2 հզ, հելեն. շրջ., միջնադար	Վանաձոր թաղամասում, գետի աջ ափին	—	7.1/11	Հ	«Ծիծեռնակ» ճամբարի տարածքում, ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	9-14 դդ.	Վանաձոր գետի աջափնյա վտակի ձախ ափին	—	7.1/11.1	Տ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-14 դդ.	«Ծիծեռնակ» ճամբարից հս-ամ	—	7.1/11.1.1	Տ	հատված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-14 դդ.	«Ծիծեռնակ» ճամբարից հս-ամ	—	7.1/11.1.2	Հ	ծառի տակ	Լուսանկար վերբեռնել
Կոթող	9-10 դդ.	«Ծիծեռնակ» ճամբարից հս-ամ	—	7.1/11.1.3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	13-14 դդ.	գերեզմանոցի հվ եզրին	—	7.1/11.1.4	Հ	երկատված	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակատեղի «Մաշտոցի բլուր»	Ք.ա. 4-3 հզ	Դիմաց թաղամասում	—	7.1/12	Հ	N 8 դպրոցի տարածքում	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզման - հուշաղբյուր Շահնազարյան Գուրգենի	1992 թ.	Տարոն 2 թաղամաս, Շիրակի խճուղի, 20 և 21 փողոցների հատման խաչմերուկում	—	7.1/13	Հ	Արիության մեդալի շքանշանակիր, զոհվել է Արցախում	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	17-20 դդ.	Տարոն 4 թաղամասում, գործող գերեզմանոցի հվ մասում	—	7.1/14	Տ	նախկին Ղշլաղ գյուղի գերեզմանոցը	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	1992-1995 թթ.	Տավրոս թաղամասի գերեզմանոցի ար մասում	—	7.1/15	Տ	թաղված են Արցախի հերոսամարտում զոհվածները	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Պապանի»	5-17 դդ.	Վանաձոր թաղամաս, քաղաքից 2.5 կմ հվ-ամ, անտառի բացատում	—	7.1/16	Հ	Մետաքսաթելի գործարանի պանսիոնատից 1 կմ ամ	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	5-17 դդ.	գյուղատեղից 250-300 մ հվ, հեղեղատի աջ ափին	—	7.1/16.1	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-14 դդ.	մատուռի ար պատին հպված	—	7.1/16.1.1	Հ	հատված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցուց 40-50 մ հս-ար. դեպի հեղեղատը իջնող թեք լանջի վրա	—	7.1/16.1.2	Հ	հատված	Լուսանկար վերբեռնել
Սարկոֆագ	5 դ.	եկեղեցուց 4 մ հս, թեք լանջին	—	7.1/16.1.3	Հ	պահպանվել է կափարիչը	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	14-16 դդ.	եկեղեցու ար պատին հպված	—	7.1/16.1.4	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	14-16 դդ.	մատուռի ար պատից 3 մ ար	—	7.1/16.1.5	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի «Կոտրած»	5-7, 12-17 դդ.	գյուղատեղից 250-300 մ հվ, բարձունքի վրա	—	7.1/16.2	Հ	«Կոտրած եկեղեցու թալա» վայրում, ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի խցեր	միջնադար	եկեղեցուց 10-15 մ ամ	—	7.1/16.2.1	Տ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ	միջնադար	եկեղեցուց 8 մ հվ, բարձունքի վրա	—	7.1/16.3	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-14 դդ.	մատուռի մեջ	—	7.1/16.3.1	Հ	ընկած է գետնին	Լուսանկար վերբեռնել
Քարայր	միջնադար	գյուղատեղիի մոտ, հեղեղատի ձախ ափին	—	7.1/16.4	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Հայդարբեգ»	միջնադար	Տարոն թաղամասից 1 կմ հս-աե	—	7.1/17	Հ	Հայդարբեգ գետակի աջ ափին	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	ուշ միջնադար	գյուղատեղիում	—	7.1/17.1	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Փաշի գեղ»	միջնադար	հեռուստաաշտարակը կրող սարի ար ստորոտում	—	7.1/18	Տ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	ուշ միջնադար	գյուղատեղիում	—	7.1/18.1	Տ	պահպանվել են 2 տապանաքարեր	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարան	Ք.ա. 2 հզ, 2 կես	Վանաձոր թաղամասում	—	7.1/19	Հ	նախկին գյուղտեխնիկումի տնամերձ այգում	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	Ք.ա. 2 հզ, 2 կես	Դիմաց թաղամասում, Տանձուտ գետի աջ ափին	—	7.1/20	Հ	էլեկտրալամպերի գործ. տարածքում	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	Ք.ա. 2-1 հզ	Բազում թաղ. աե եզրին, ճանապարհամերձ հատվածում	—	7.1/21	Հ	վերգետնյա կառույցներն ավերված են	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	Ք.ա. 2-1 հզ	Տավրոս թաղամասում, «Հոկտեմբեր» կինոթատրոնից մինչև գերեզմանոց ձգվող տարածքում	—	7.1/22	Հ	վերգետնյա հատվածները ավերված են	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	Ք.ա. 2-1 հզ	հեռուստաաշտարակը կրող սարի հս-ար ստորոտում	—	7.1/23	Հ	քիմկոմբինատից 100 մ հվ-ամ	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	վերակառ. 1857 թ.	Խնձորուտ թաղամաս, գերեզմանոցի հվ մասում	—	7.1/24	Հ	Տանձուտ գետի աջ ափին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	ագուցված է եկեղեցու աջ խորանում	—	7.1/24.1	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	ագուցված է եկեղեցու հս պատին, մկրտության ավազանի աջ կողմում	—	7.1/24.2	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	ագուցված է եկեղեցու հս պատին, Մկրտության ավազանի ձախ կողմում	—	7.1/24.3	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-15 դդ.	ագուցված է հվ ճակատին, բարավորի քարից վեր	—	7.1/24.4	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	14-15 դդ.	ագուցված է հվ մուտքի աջ կողմում	—	7.1/24.5	Տ	հատված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	17 դ.	ագուցված է գլխավոր մուտքի աջ կողմում	—	7.1/24.6	Տ	հատված	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	13-19 դդ.	եկեղեցու շրջակայքում	—	7.1/24.7	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու մուտքից աջ	—	7.1/24.7.1	Հ	ընկած է գետնի վրա	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու մուտքից ձախ	—	7.1/24.7.2	Հ	ընկած է գետնի վրա	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ պատից 12 մ հվ	—	7.1/24.7.3	Հ	հատված, ճանապարհի եզրին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ պատից 12 մ հվ	—	7.1/24.7.4	Հ	թերի, ճանապարհի եզրին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ պատից 12 մ հվ	—	7.1/24.7.5	Հ	թերի, ճանապարհի եզրին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ պատից 12 մ հվ	—	7.1/24.7.6	Հ	ճանապարհի եզրին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ պատից 12 մ հվ	—	7.1/24.7.7	Հ	ճանապարհի եզրին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ պատից 12 մ հվ	—	7.1/24.7.8	Հ	թերի, ճանապարհի եզրին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ պատից 12 մ հվ	—	7.1/24.7.9	Տ	հատված, ճանապարհի եզրին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ պատից 10 մ հվ	—	7.1/24.7.10	Տ	հատված, ճանապարհի եզրին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ պատից 8 մ հվ	—	7.1/24.7.11	Հ	թերի, ճանապարհի եզրին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ պատից 7 մ հվ	—	7.1/24.7.12	Հ	թերի, ճանապարհի եզրին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ պատից 7 մ հվ	—	7.1/24.7.13	Հ	թերի, ճանապարհի եզրին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ-ամ անկյունից 7 մ հվ	—	7.1/24.7.14	Հ	կանգնեցված է գետնի վրա	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու ամ ճակատից 7 մ հվ	—	7.1/24.7.15	Հ	թերի	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	1859 թ.	Խնձորուտ թաղամասում	—	7.1/25	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	19 դ.	եկեղեցուց հս-ամ	—	7.1/25.1	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	1895 թ.	կայարանամերձ հրապարակից ամ, երկաթուղայինների զբոսայգում	40°48′53″ հս․. լ. 44°29′10″ ավ. ե.	7.1/26	Հ	խաչաձև հատակագծով կենտրոնագմբեթ ռուսական եկեղեցի	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցական համալիր Սբ. Աստվածածին	13-14 դդ, 1831 թ.	Փամբակ և Տանձուտ գետերի միախառնման վայրում, բլրի վրա	40°48′54″ հս․. լ. 44°29′44″ ավ. ե.	7.1/27	Հ	Գուգարաց թեմի առաջնորդարանն է	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	13-20 դդ.	եկեղեցու շրջակայքում	—	7.1/27.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզման Խաչատուր Աբովյան Աբովյանցի	19 դ.	եկեղեցու մուտքից աջ	—	7.1/27.1.1	Տ	մարմարե սալիկներով պատված երեք գերեզմաններից հս-ինը	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	14-16 դդ.	եկեղեցու հս պատի մոտ	—	7.1/27.1.12	Տ	բազալտե սալատապան վրան խաչի պարզ գծապատկեր	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	14-16 դդ.	եկեղեցուց հս	—	7.1/27.1.13	Տ	բազալտե սալատապան եզերված զույգ ակոսներով	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	14-16 դդ.	եկեղեցուց հս-աե	—	7.1/27.1.14	Տ	բազալտե սալատապան եզերված զույգ ակոսներով	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	14-16 դդ.	եկեղեցուց հվ	—	7.1/27.1.15	Տ	բազալտե սալատապան երկրաչափական զարդերիզով, կենտրոնում մարդու գծապատկեր	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	16-18 դդ.	եկեղեցուց հս	—	7.1/27.1.16	Տ	խորանարդաձև, կարմիր տուֆ‎ից, արձանագիր, հրեշտակի քանդակով	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	16-18 դդ.	եկեղեցուց հս-ամ	—	7.1/27.1.17	Տ	խորանարդաձև, կարմիր տուֆ‎ից, հեծյալի քանդակով	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	16-18 դդ.	եկեղեցուց հվ	—	7.1/27.1.18	Տ	խորանարդաձև, կարմիր տու‎ֆից, գութանի հարթաքանդակով	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	16-18 դդ.	եկեղեցուց հս-ամ	—	7.1/27.1.19	Տ	խորանարդաձև, արձանագիր, սև տուֆ‎ից, կողերին քանդակներ	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	16-18 դդ.	եկեղեցուց հս-ամ	—	7.1/27.1.20	Տ	երկլանջ, նարնջագույն տուֆ‎ից, չորս կողմից քանդակազարդ	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	1816 թ.	եկեղեցուց հվ	—	7.1/27.1.21	Տ	խորանարդաձև, գորշ տուֆ‎ից, արձանագիր, պատկերազարդ	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	1839 թ.	եկեղեցու աե պատի մոտ	—	7.1/27.1.22	Տ	խորանարդաձև, արձանագիր, Ղարաքիլիսայի հիշատակումով	Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար	1840 թ.	եկեղեցու աե պատի մոտ	—	7.1/27.1.23	Տ	խորանարդաձև, արձանագիր	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին	1831 թ.	համալիրի կենտրոնական մասում	—	7.1/27.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Արձանագրություն	1831 թ.	եկեղեցու ամ մուտքից վեր, բարավորի քարի վրա	—	7.1/27.2.1	Հ	շինարարական արձանագրություն, որտեղ հիշատակվում է 1828 թ. երկրաշարժը	Լուսանկար վերբեռնել
Արձանագրություն	1831 թ.	եկեղեցու ամ մուտքից վեր, բարավորի քարի վրա	—	7.1/27.1.2	Հ	շինարարական արձանագրություն	Լուսանկար վերբեռնել
Զանգակատուն	1831 թ.	կից է եկեղեցուն ամ-ից	—	7.1/27.2.3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Առաջնորդարան	19 դ.	եկեղեցուց հվ-աե	—	7.1/27.2.4	Տ	Գուգարաց թեմի նախկին առաջնորդարանի շենքը	Լուսանկար վերբեռնել
Մատաղատուն	19 դ.	եկեղեցուց հվ-աե	—	7.1/27.2.5	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար` նվիրված 1988 թ. երկրաշարժի զոհերին	1989 թ.	ցանկապատի տակ	—	7.1/27.3	Տ	քանդ. Ս.Դանիելյան	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար` նվիրված Արցախի հերոսամարտի զոհերին	1995 թ.	ցանկապատի տակ	—	7.1/27.4	Տ	քանդ. Ս.Դանիելյան	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի «Կոտրած ժամ»	վաղ միջնադար	քաղաքի ամ եզրին, Փամբակ գետի ձախ ափ	—	7.1/28	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	15 դ.	ագուցված է եկեղեցու խորանի պատին	—	7.1/28.1	Հ	ստորին մասը կոտրված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	Խնձորուտ թաղամասի հվ եզրին, Խնձորուտ գետի աջ ափին	—	7.1/29	Հ	Խաչի ձոր վայրում	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	Մարզադեսանտային կենտրոնի հրապարակում	—	7.1/30	Հ	տեղափոխվել է Չափնի գյուղից	Լուսանկար վերբեռնել
Կինոթատրոն «Երևան»	1950-ական թթ.	քաղաքային զբոսայգու հվ-աե մասում	—	7.1/31	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Կամուրջ «Հովսեփանց»	18 դ.	Շահումյանի հրապարակում	—	7.1/32	Տ	Վանաձոր գետի վրա	Լուսանկար վերբեռնել
Կիսանդրի Հ. Թումանյանի	1971 թ.	Տիգրան Մեծի պողոտա, դպրոցի բակում	—	7.1/33	Տ	քանդ. Ե. Գոջաբաշյան	Լուսանկար վերբեռնել
Հանրախանութի շենքը	1972 թ.	Երևանյան հրապարակ	—	7.1/34	Տ	ճարտ. Ս. Ասոյան, Ռ. Աբրահամյան	Լուսանկար վերբեռնել
Հրապարակ Արցախ	1980-ական թթ.	Տիգրան Մեծ և Վարդանանց փողոցների միջև	—	7.1/35	Տ	այստեղ տեղի են ունեցել Արցախյան ազատամարտին և Հայաստանի անկախությանը աջակցող հանրահավաքներ	Լուսանկար վերբեռնել
Քանդակ` «Վահագնի ծնունդը»	1981 թ.	հրապարակի կենտրոնում	—	7.1/35.1	Հ	քանդ. Մ. Մինասյան	Լուսանկար վերբեռնել
Հրապարակ Հայկի	1950 ական թթ.	քաղաքի կենտրոնում	—	7.1/36	Հ	նախկին Կիրովի անվ. հրապարակը	Լուսանկար վերբեռնել
Լոռու մարզկենտրոնի շենքը	1953 թ.	հրապարակի հվ մասում	—	7.1/36.1	Հ	ճարտ. Զ. Բախշինյան	Լուսանկար վերբեռնել
Վանաձորի քաղաքապետարանի շենքը	1953 թ.	հրապարակի աե մասում	—	7.1/36.2	Հ	ճարտ. Հ. Մարգարյան, Բ. Արզումանյան	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշաղբյուր՝ Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին	1960-ական թթ.	Տարոն 4 թաղամասում	—	7.1/37	Տ	նախկին Ղշլաղ գյուղի կենտրոնում	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշաղբյուր՝ Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին	1953 թ.	Խնձորուտ թաղամաս, Վանաձոր-Դիլիջան ճանապարհի ձախ եզրին	—	7.1/38	Տ	քանդակագործ Մեհրաբ	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշաղբյուր՝ Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին	1955 թ.	քաղաքի կենտրոնական գերեզմանոցում	—	7.1/39	Տ	քանդակագործ Մեհրաբ	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշարձան Հ. Աբելյանի	1965 թ.	թատրոնի շենքի առջև	—	7.1/40	Տ	քանդակագործ` Մարատ Մինասյան	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին	1969 թ.	Հաղթանակի փողոց, անտառափեշի թեքության վրա	—	7.1/41	Հ	խորաքանդակներով զարդարված երկու հենապատեր` կենտրոնում հուշասյուն, հավերժական կրակով	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին քիմիագործներին	1969 թ.	Քիմիագործների զբոսայգում	—	7.1/42	Հ	բազալտե պատվանդանի վրա զինվորի կիսանդրի	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշակոթող Ստեփան Շահումյանի	1970-ական թթ.	Շահումյան հրապարակում	—	7.1/43	Տ	դեղնավուն տուֆից պատ` վրան հարթաքանդակներ	Լուսանկար վերբեռնել
Ճակատամարտ Ղարաքիլիսայի	1918 թ. մայիս	կամակատար մատուռից մինչև Փամբակ գետի աջ ափի բարձունքները	—	7.1/44	Հ	Ղարաքիլիսայի ճակատամարտի վայրը	Լուսանկար վերբեռնել
Մանկավարժական ինստիտուտի շենքը	1950-ական թթ.	Տիգրան Մեծի պողոտա	—	7.1/45	Հ	ճարտ. Գ. Աղաբաբյան	Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ Սբ. Կիրակի	1894 թ.	Սասունցիների փող. N 2 տնից հս, Խնձորուտ գետի աջ ափին	—	7.1/46	Հ	Խաչի ձոր վայրում	Լուսանկար վերբեռնել
Արձանագրություն	1894 թ.	առաստաղին հպված, բեմի կամարից վերև	—	7.1/46.1	Տ	շինարարական	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	բեմի հս խորշում	—	7.1/46.2	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	հս պատի կենտրոնական խորշում	—	7.1/46.3	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	բեմի հս մասում	—	7.1/46.4	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	բեմի կենտրոնում	—	7.1/46.5	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	բեմի հվ մասում	—	7.1/46.6	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	բեմի վրա	—	7.1/46.7	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	9-10 դդ.	բեմի վրա	—	7.1/46.8	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	բեմի վրա	—	7.1/46.9	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	ամ մուտքից հվ, խորշում	—	7.1/46.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	ամ պատի հս խորշում	—	7.1/46.11	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	բեմի հվ խորշում	—	7.1/46.12	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	բեմի հվ խորշում	—	7.1/46.13	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	բեմի վրա	—	7.1/46.15	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	բեմի վրա	—	7.1/46.16	Տ	հատված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	բեմի վրա	—	7.1/46.17	Տ	հատված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	ամ պատի տակ	—	7.1/46.19	Տ	հատված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	ամ պատի տակ	—	7.1/46.2	Տ	հատված	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	5-19 դդ.	մատուռի շրջակայքում	—	7.1/46.21	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար` թևավոր խաչ	5-7 դդ	մատուռի մոտ	—	7.1/46.21.1	Հ	վերականգնված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	10-11 դդ.	մատուռից 3 մ հս-ամ	—	7.1/46.21.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	մատուռից 2 մ ամ, մուտքի դիմաց	—	7.1/46.21.3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	մատուռից 4 մ հվ-ամ	—	7.1/46.21.4	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Կոթող	5-7 դդ.	մատուռի աե պատի տակ	—	7.1/46.21.5	Հ	հատված	Լուսանկար վերբեռնել
Մատաղատուն	19 դ.	մատուռից 5 մ հվ	—	7.1/46.22	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ «Կամակատար»	միջնադար վերակառ. 1841 թ.	Վանաձոր-Ստեփանավան ճանապարհից 300 մ աե	—	7.1/47	Տ	համանուն բլրի գագաթին	Լուսանկար վերբեռնել
Մշակույթի պալատի շենքը	1950-ական թթ.	քիմկոմբինատի այգուց հվ-աե	40°48′49″ հս․. լ. 44°28′35″ ավ. ե.	7.1/48	Հ	ճարտ. Ռ. Ալավերդյան, ավերվել էր երկրաշարժից և վերականգնվել է 2003 թ. Լինսի հիմնադրամի միջոցներով	Լուսանկար վերբեռնել
Պատկերասրահի շենքը	1972 թ.	Երևանյան հրապարակ	40°48′26″ հս․. լ. 44°29′47″ ավ. ե.	7.1/49	Հ	ճարտ. Լ. Խաչատրյան	Լուսանկար վերբեռնել
Տուն-թանգարան Ստեփան Զորյանի	1980-ական թթ.	Ստեփան Զորյանի փ. 26	—	7.1/50	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Քարայր		Տարոն թաղասի հս-աե կողմում, Հայդարբեգի ձորում	—	7.1/51	Տ		Լուսանկար վերբեռնել

Տես նաև

• Հայաստանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ