Սուլեյմանիայի թանգարան
Սուլեյմանիայի թանգարան | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | թանգարան |
| Երկիր |  Իրաք |
| Տեղագրություն | Սուլեյմանիա |
| Վայր | Սուլեյմանիա |
| Հիմնադրվել է | 1961 |
| Կայք | slemanimuseum.org |
 | |
 | |
Սուլեյմանիայի թանգարանը (քրդերեն՝ مۆزهخانهی سلێمانی; արաբ.՝ متحف السليمانية) կամ Սլեմանի թանգարան, հնագիտական թանգարան, որը գտնվում է Սուլեյմանիայի կենտրոնում՝ Իրաքի Քրդստանի շրջանում։ Այն Իրաքի երկրորդ ամենամեծ թանգարանն է՝ Բաղդադի Իրաքի ազգային թանգարանից հետո[1]։ Այնտեղ պահվում են նախապատմական շրջանից մինչև ուշ իսլամական և օսմանյան ժամանակաշրջանների արտեֆակտներ։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թանգարանը պաշտոնապես բացվել է 1961 թվականի հուլիսի 14-ին։ Սկզբում այն կազմված էր Շորշ թաղամասում գտնվող փոքրիկ շենքից։ Մի քանի տարի անց թանգարանը ձեռք բերեց նոր և մեծ շենք Սալիմի փողոցի սրտում 1980 թվականին։ Ներկայիս շինությունն ունի 6000 քմ մակերես և մեկհարկանի է։ Արտեֆակտները ցուցադրված են մեկ փոքր դահլիճում (որը վերջերս վերանորոգվել է Միավորված ազգերի կրթական, գիտական և մշակութային կազմակերպության՝ ՅՈ ՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից) և երկու մեծ ու երկար սրահներում, որոնք միացված են քառակուսի ձևով բաց դասասենյակով։ Իրաք-իրանական պատերազմի ժամանակ (1980-1988 թթ.) թանգարանն ամբողջությամբ փակ էր հանրության համար։ Այն վերաբացվել է շատ կարճ ժամանակով 1990 թվականին։ 1990 թվականի օգոստոսին Քուվեյթ Իրաքի ներխուժումից հետո թանգարանը կրկին փակվեց։ Այն պաշտոնապես վերաբացվել է Ջալալ Թալաբանիի կողմից 2000 թվականի օգոստոսի 20-ին։ Պարոն Թալաբանին այն ժամանակ Քրդստանի հայրենասիրական միության գլխավոր քարտուղարն էր[2]։
Հետ-2003 թվական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՄՆ-ի գլխավորած Իրաք ներխուժումից և Բաղդադի Ազգային թանգարանի հետագա կողոպուտից հետո Սուլեյմանիայի թանգարանն օգնեց վերականգնել և վերադարձնել գողացված արտեֆակտները՝ թալանված արտեֆակտներ գնելու հակասական պրակտիկայի միջոցով[3]։
Միավորված ազգերի կրթական, գիտական և մշակութային կազմակերպություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2011 թվականից թանգարանը համագործակցում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հետ՝ թանգարանը զարգացնելու և վերանորոգելու և շենքն ընդլայնելու համար[4]։
Պաիկուլի պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սուլեյմանիայի թանգարանը Հռոմի Սապիենցա համալսարանի հետ համատեղ բացել է նոր պատկերասրահ 2019 թվականի հունիսի 10-ին։ Պատկերասրահը հովանավորվել է Իտալիայի արտաքին գործերի նախարարության (MAECI) և Մշակութային ժառանգության նախարարության (MiBAC) կողմից։ Սասանյան Նարսե թագավորի (մ.թ. 293 թ.) հուշաքարի բոլոր մակագրված քարե բլոկները (ներառյալ 2006 թվականիցից հետո տեղադրված նոր հայտնաբերված բազմաթիվ բլոկները) առաջին անգամ ցուցադրվեցին հանրությանը։ Բացի այդ, բազմաթիվ շինարարական քարերի բլոկներ և Սասանյան որոշ մետաղադրամներ և բուլլաներ նույնպես ներառված էին այս մշտական ցուցադրության մեջ[5]։
Սելմանի մանկական թանգարան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2019 թվականի սեպտեմբերի 5-ին Սուլեյմանիայի թանգարանը բացել է երեխաներին նվիրված սրահը և այն անվանել «Սլեմանի թանգարանի երեխաներ»։ Դահլիճն ունի բազմաթիվ ուսուցողական և ցուցադրական գործիքներ երեխաների համար։ Այս փոքրիկ թանգարանը Իրաքում երեխաների համար նախատեսված առաջին թանգարանային տարածքն է։ Միջոցառմանը ներկա են եղել Քրդստանում Մեծ Բրիտանիայի գլխավոր հյուպատոսը, Սլեմանի նահանգապետը և Քրդստանի հնագիտության և հնությունների տնօրինության գլխավոր տնօրենը, ինչպես նաև Քրդստանի բազմաթիվ այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, բացի հանրությունից։ Slemani Museum Kids-ը «Հնագիտական պրակտիկա և ժառանգության պաշտպանություն Իրաքի Քուրդիստանում» ծրագրի համատեղ ստեղծումն էր։ Ծրագիրը ղեկավարում է Գլազգոյի համալսարանը (Մեծ Բրիտանիա)՝ Սլեմանի հնությունների և ժառանգության տնօրինության (Մեծ Բրիտանիա) հետ համագործակցությամբ և ֆինանսավորվում է Բրիտանական խորհրդի Մշակութային պաշտպանության հիմնադրամի կողմից՝ թվային, մշակույթի, լրատվամիջոցների և սպորտի բաժնի հետ համագործակցությամբ[6]։
_are_displayed_for_the_very_1st_time.jpg)
Սուլեյմանիայի թանգարանը և հնությունների տնօրինությունը Իրաքյան Քրդստանում Իտալիայի հնագիտական առաքելության (MAIKI) հետ համատեղ ստեղծել են նոր մշտական պատկերասրահ, որտեղ առաջին անգամ ցուցադրվում են Սասանյան Նարսեհ թագավորի չորս մեծ կիսանդրիները (բարձրաքանդակներով) և մեկ մեծ կիսանդրի՝ փորագրված։ շրջանը։ Դրանք ժամանակին զարդարել են Փայկուլի աշտարակը, հարավարևմտյան Սուլեյմանիա, Իրաքյան Քրդստան և թվագրվել են մոտավորապես 293 թվականին։ Պատկերասրահի պաշտոնական բացումը տեղի է ունեցել 2021 թվականի հոկտեմբերի 24-ին[7]։
Նախապատմության պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սուլեյմանիայի թանգարանը վերանորոգել է երկու մեծ սրահ, որպեսզի բացվի նոր մշտական ցուցադրություն, որտեղ ներկայացված են նախապատմական ժամանակաշրջանի հարյուրավոր արտեֆակտներ։ Արտեֆակտները հիմնականում եկել են Իրաքյան Քրդստանից և նրա պալեոլիթյան քարանձավներից, ի լրումն վերջերս պեղված մի քանի հնավայրերի և թմբերի։ Ծրագիրը հովանավորվել է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների դեսպանատան կողմից։ Ցուցահանդեսը պետք է բացվեր 2020 թվականի մարտի սկզբին, սակայն կորոնավիրուսային համաճարակի պատճառով երդմնակալության օրը հետաձգվեց[8]։ Այն պաշտոնապես բացվել է 2021 թվականի փետրվարի 2-ին[9]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Sulaymaniyah Museum opens its first renovated halls to public». UNESCO (անգլերեն). 2013 թ․ հուլիսի 26. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 2-ին.
- ↑ «History». Slemani Museum. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 16-ին.
- ↑ «Slemani Museum tires to return stolen artifacts». www.kurdsat.tv. Kurdsat Television. 2011 թ․ դեկտեմբերի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 16-ին.
- ↑ «The Museum». www.slemanimuseum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 16-ին.
- ↑ «Sapienza in Iraq: Italo-Kurdish Collaboration to Protect the Archaeological Heritage of Paikuli». Վերցված է 2020 թ․ մարտի 18-ին.
- ↑ «The Slemani Museum Kids has been opened officially». Slemani Museum. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 2-ին.
- ↑ «Inauguration of the King Narseh Gallery Exhibition Hall». Sapienza University, Rome. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
- ↑ «Grants». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 18-ին.
- ↑ «CG Waller Participates in Opening Ceremony of Prehistoric Life Gallery in Sulaymaniya Museum». U.S. Embassy and Consulates in Iraq. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սուլեյմանիայի թանգարան» հոդվածին։ |