Ջերմադիֆուզիա
Ջերմադիֆուզիա, գազային խառնուրդների կամ լուծույթների բաղադրիչների տեղափոխությունը ջերմաստիճանի գրադիենտի ազդեցությամբ։ Եթե ջերմաստիճանների տարբերությունը մնում է հաստատուն, ապա ջերմադիֆուզիայի հետեանքով խառնուրդի ծավալում ստեղծվում է կոնցենտրացիայի գրադիենտ, որն առաջ է բերում նաև սովորական դիֆուզիա։ Ստացիոնար պայմաններում նյութի հոսքի բացակայության դեպքում ջերմադիֆուզիան հավասարակշռվում է սովորական դիֆուզիայով, և ծավալում առաջանում է կոնցենտրացիաների տարբերություն, որը կարող է օգտագործվել իզոտոպների բաժանման համար։
Եթե խառնուրդը կազմված է երկու բաղադրիչներից, արտաքին ուժերը զրո են, իսկ ճնշումը նույնն է խառնուրդի բոլոր կետերում, տեղի ունի
հավասարումը, որտեղ -ը խառնուրդի բաղադրիչներից մեկի կոնցենտրացիան է, -ն՝ սովորական դիֆուզիայի գործակիցը, -ը՝ ջերմադիֆուզիայի գործակիցը։ Ջերմադիֆուզիայի գործակցի հարաբերությունը սովորական դիֆուզիայի գործակցին, այսինքն
մեծությունը կոչվում է Սորեի գործակից։
Լուծույթներում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լուծույթներում ջերմադիֆուզիան հայտնաբերել է գերմանացի գիտնական Կառլ Լյուդվիգը (1856), հետազոտել շվեյցարացի գիտնական Շառլ Սորեն (1879-81)։ Լուծույթներում ընթացող ջերմադիֆուզիան կոչվում Է Սորեի էֆեկտ (բաղադրիչների կոնցենտրացիաների տարբերությունը բարձր և ցածր ջերմաստիճանների տիրույթներում։
Գազերում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գազերում ջերմադիֆուզիան տեսականորեն կանխագուշակել են անգլիացի գիտնական Սիդնի Չեմփենը և շվեդ գիտնական Դ․ էնսկոգը (1911-17), իսկ փորձով հայտնաբերել են (1917) անգլիացի գիտնականներ Սիդնի Չեմփենը և Ֆ․ Դութսոնը՝ գազերի կինետիկ տեսության հիման վրա։
Ջերմադիֆուզիայի գործակից
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ջերմադիֆուզիայի երեույթը բնութագրվում է ջերմադիֆուզիայի գործակցով, որը խիստ կախված է միջմոլեկուլային փոխազդեցությունից, ուստի այդ գործակցի ուսումնասիրումը կարևոր է գազերում մոլեկուլային ուժերի հետազոտման համար։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ де Гроот С. Р. Термодинамика необратимых процессов. — М.: ГИТТЛ, 1956. — 277 с, ст. 146.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |