Պունտլենդ
| Պունտլենդ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | federal member state of Somalia? և autonomous state administration body? |
| Երկիր |  Սոմալի |
| Վարչատարածք | Սոմալի |
| Մակերես | 212 510 կմ² |
| Մասն է | Nugal?, Bari?, Մուդուգ, Sool?, Սանագ, Haylaan? և Ra'as Aseir? |
| Ձևավորում | օգոստոսի 1, 1998 |
 | |
 | |
 | |
Պունտլենդ (արաբ․՝ أرض البنط) — ինքնավար շրջան Արևելյան Սոմալիում, ներառյալ նրա հյուսիսարևելյան ինը գավառների տարածքները։ Հայտարարել է իր ինքնիշխանությունը (ավելի ճիշտ՝ իրեն հռչակել է «ինքնավար պետություն»՝ որպես «Պունթլենդի ինքնավար շրջան») 12 օգոստոսի 1998 թ., համաձայն 2001 թ ստացել է պաշտոնական անվանումը «Սոմալիի նահանգ Պունտլենդ», ավելի ուշ՝ 2003-2004թթ. Նայրոբիում (Քենիա) և Սոմալիի Հանրապետության Անցումային Դաշնային Խարտիան (Սահմանադրություն), պաշտոնապես ճանաչվել է որպես ինքնավար մարզ դաշնային Սոմալիի[1]կազմում։ Մայրաքաղաքը Գարովեն է, իսկ նահանգի ընդհանուր բնակչությունը կազմում է մոտավորապես 3,5 միլիոն բնակիչ (մարդահամար չի անցկացվել)։ Անվանվել է Պունտի հնագույն երկրի պատվին, որի հետ առևտուր էին անում եգիպտական փարավոնները։ 2024 թվականի մարտի 30-ին Փունթլենդը հռչակեց անկախություն և հետ 2024 թվականի մարտի 30-ին Փունթլենդը հռչակեց անկախություն և հետ ընդունեց Սոմալիի ժամանակավոր դաշնային կառավարության ճանաչումը։
Պատմություն. Քաղաքական ռեժիմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ի տարբերություն մեկ այլ չճանաչված պետության, առաջացել է 1991 թվականին Սոմալիի պետականության փլուզումից հետո - Սոմալիլենդ - Պունտլենդը չի ձգտում լիակատար անկախության։ Ներկայիս կառավարությունը Փունթլենդը դիտարկում է որպես դաշնային Սոմալի նահանգի մաս։
1998 թվականին ինքնավարություն հռչակելուց ի վեր երկիրը մշտական հակամարտությունների մեջ է Սոմալիլենդի հետ Սանաագ և Սուլ տարածքների պատճառով, որոնք հայտնի են իրենց նավթային հանքավայրերով։ Անընդհատ զինված բախումներ են տեղի ունենում։ 2007 թվականին Սանաագի տարածքում հռչակվեց Մաահիրի անկախ պետությունը, որը Փունթլենդը կարողացավ նվաճել 2009 թվականի հունվարին։ Հետագայում բուֆերային Խաթումո պետությունը առաջացավ Այն, Սանաագ և Սուլ նահանգների տարածքների մի մասում, որին աջակցում է Փունթլենդը, որին աջակցում է Պունտլենդը, բայց որի տարածքը հիմնականում գրավված է Սոմալիլենդի կողմից (Մանրամասն տես Պունտլենդ-Սոմալիլենդ հակամարտությունը)։
1998 թվականի հուլիսի 23-ին Աբդուլահի Յուսուֆ Ահմեդը դարձավ Փունթլենդի առաջին նախագահը, պաշտոնը զբաղեցրեց մինչև 2001 թվականի հուլիսի 1-ը։
2001 թվականի հուլիսի 1-ին Պունտլենդում տեղի ունեցավ հեղաշրջում, սակայն 2002 թվականին Աբդուլահի Յուսուֆ Ահմեդը կազմակերպեց իր հեղաշրջումը և վերականգնեց այս պաշտոնը, իսկ 2004 թվականի հոկտեմբերին նա կարողացավ դառնալ Սոմալիի նախագահ, իսկ որոշ ժամանակ անց կարողացավ գրավել Մոգադիշուն։
Պունտլենդը համարվում է սոմալիական ծովահենության գլխավոր կենտրոնը, թեև միևնույն ժամանակ հանդես է գալիս Սոմալիի միասնության օգտին։
2014 թվականի հունվարին Պունտլենդում տեղի ունեցան նախագահական ընտրություններ Աբդիվելի Մուհամեդ Ալին, ով 2011-2012 թվականներին եղել է Սոմալիի[2] վարչապետը, դարձել է Փունթլենդի 5-րդ նախագահը։
2024 թվականի ապրիլին Փունթլենդը հայտարարեց, որ գործելու է որպես ֆունկցիոնալ անկախ պետություն՝ Սոմալիում սահմանադրական փոփոխությունների շուրջ վեճի ֆոնին։
Վարչական բաժանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սոմալիի Դաշնային կառույցի երրորդ հոդվածի համաձայն, հաստատվել է 2012 թվականի օգոստոսի 1-ին, Պունտլենդը պաշտոնապես բաղկացած է 9 շրջաններից (տես քարտեզը)[3]։ Փաստորեն, տարածքի մի մասը վիճելի է, մի մասը գտնվում է Խաթումո բուֆերային նահանգի տարածքում, մի մասը գրավված է Սոմալիլենդի կողմից, Գալկայոյի շուրջ բախումները Գալմուդուգի[4] հետ շարունակվում են։
| Պունտլենդ | Մարզեր | Մայրաքաղաքներ | Թաղամասեր |
|---|---|---|---|
| 350px | |||
| Այն | Բյուհոդլ | 3 | |
| Ալուլա (Գվարդաֆուի) | Ալուլա | 3 | |
| Բարի | Բոսասո | 5 | |
| Կարկառ | Կարդո | 5 | |
| Հեյլան | Դահար | 3 | |
| Մուդուգվ | Գալկայո | 3 | |
| Նուգալ | Գարոու | 5 | |
| Սանագ | Էրիգաբո | 4 | |
| Սոլ | Լասանոդ | 4 |
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Puntland State of Somalia». puntlandgovt.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
- ↑ SOMALIA: UN Envoy to Somalia congratulates new Puntland President Արխիվացված 2014-01-08 Wayback Machine // RBC Radio
- ↑ «Map of Puntland State of Somalia». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
- ↑ «Somalia: Puntland Minister blamed for taking part in clashes between Puntland, Galmudug». Garowe Online. 2016 թ․ հոկտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
- Սոմալիի աշխարհագրություն
- Չճանաչված կամ մասամբ ճանաչված պետություններ
- 1998 հիմնադրված պետություններ և տարածքներ
- Վիճելի տարածքներ
- Բաժանված տարածաշրջաններ
- Արաբախոս երկրներ
- Ինքնավար միավորներ
- 1998 հիմնադրումներ Աֆրիկայում
- Սոմալիի քաղաքականություն
- Անգլիախոս երկրներ և տարածքներ
- Ինքնավարություն
- Իտալիայի գաղութային տարածքներ
- Աֆրիկա