Նուրուլլայի մզկիթ

Նուրուլլայի մզկիթ;
Տեսակ	մզկիթ
Երկիր	Ռուսաստան
Վարչատարածք	Կազան
Տեղագրություն	Q20585096?
Հիմնվել է	1845
Բացվեց	1849
Սեփականատեր	Spiritual Administration of the Muslims of the Republic of Tatarstan?
Ճարտարապետություն
Ճարտարապետ	Q13203143?

Նուրուլլայի մզկիթ (թաթ.՝ Нурулла мәчете, «Сенная» и «Седьмая соборная мечеть»), պաշտամունքային շինություն^[1], կառուցված Կազանի պատմական Հին Թաթարական ավանի Խոտի շուկայի կենտրոնում, Մոսկովյան փողոցում, 1845-1849 թվականներին ճարտարապետ Ա. Ի. Պեսկեի կողմից, առևտրական խորհրդատուներ Յունուսով եղբայրների, Իբրահիմի (1806-1886 թթ.) և Իսահակի (1810-1884 թթ.) աջակցությամբ և նրանց հոր, առաջին գիլդիայի առևտրական Գուբայդուլլա Յունուսովի (1776-1849 թթ.) կտակած միջոցներով։ Նախագծի հեղինակն է Ա. Կ. Լոմանը։

Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մզկիթը երկհարկանի է, ունի գմբեթավոր դահլիճ և հարավային մուտքի կողմից եռահարկ գլանաձև մինարե։ Մզկիթի նկարազարդումները նման են միջնադարյան Վոլգյան Բուլղարիայի և Մերձավոր Արևելքի համանման շինությունների նախշազարդերին։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1890-1908 թվականների իմամ-խաթիբի պարտականությունները կատարել է հայտնի հասարակական և քաղաքական գործիչ «Ազատ» թերթի հրատարակիչ Գաբդուլլա Աբդուլքարիմովիչ Ապանաևը։

Մզկիթը փակվում է 1929 թվականի նոյեմբերի 16-ին Թաթարստանի ինքնավար հանրապետության կենտգործկոմի որոշմամբ, իսկ մինարեթը ապամոնտաժվում է։ Մինչև 1992 թվականը մզկիթը օգտագործվում էր, որպես բնակարան և գրասենյակ։ Թաթարական ԱԽՍՀ նախարարների խորհրդի 23.01.1981 թվականի № 601 որոշմամբ մզկիթը ճանաչվել է որպես ճարտարապետան հուշարձան։

1992 թվականին մզկիթն անվանափոխվեց «Նուրուլլա» և վերադարձվեց հավատացյալներին։ 1990-1995 թվականներին վերակառուցվել է Ռ. Վ. Բիլալովի կողմից, միաժամանակ վերականգնվել է նաև մինարեթը։